HOORCOLLEGE 1:
Hoofdstuk 1: inleiding en situering
1. Casestudies
- Foxconn/Iphone: slechte werkomstandigheden waardoor mensen zelfmoord plegen.
Hun oplossing? Netten plaatsen
- Zalando: personeel wordt bewakt en strikt opgevolgd
- Ryanair: slechte omstandigheden + geen sociale zekerheid
Vraag: wat is de visie op de mens?
- Netflix: onbeperkt aantal vakantiedagen zolang het werk maar af is. Omgekeerde
effect mensen namen te weinig vakantie op, er is nu een minimum aantal
vakantiedagen om op te nemen.
Er heerst nog steeds discriminatie, racisme en seksisme op de werkvloer.
2. Inleiding en situering
De focus zal vooral liggen op de werknemer. Hoe zullen de cognities de organisatie
beïnvloeden. Het gaat essentieel over de wisselwerking van werknemer en organisatie,
constante interactie.
Werknemer organisatie
De arbeids- en organisatiepsychologie bestudeert de mens. Je hebt de mens als consument
(spaargedrag, …) maar in dit vak zullen we de mens zien producent (leiderschap,…).
- Ergonomie: mens als constante en omgeving als variabel dus je kan de omgeving
veranderen. Bv. werknemer heeft last van zijn ogen, dus we gaan kijken voor een bril
of een betere scherm.
- Arbeidspsychologie: de job is hier de constante en de werknemer moet zich
aanpassen, beter laten presteren door middel van extra opleidingen
- Organisatiepsychologie: gedrag bestuderen binnen een organisatiestructuur
Arbeidspsychologie: studie van de veranderingen vh menselijk gedrag onder invloed v
verschillende activiteiten die de werkgever, bestuur of andere autoriteit in een organisatie
teweegbrengt
Organisatiepsychologie: studie van de invloeden vh gedrag van werknemers op de
organisatie
Beide zijn toegepaste psychologie, hanteren concepten, theorieën en technieken uit
andere domeinen: bio psy, sociale psy en cognitieve psy
,SAMENVATTING ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
3. Persoonlijkheidspsychologie 5 tradities v Arnold
Psychoanalytische traditie:
- Onbewuste psychologische conflicten kunnen de persoonlijke effectiviteit op het
werk verminderen
- Probeert te verklaren waarom gedrag op het werk vaak irrationeel en vijandig is
en/of het eigen belang verwaarloost
Trekbenadering
- Beklemtoont dat stabiele en meetbare persoonskenmerken tot uiting komen in het
gedrag op het werk, gebaseerd op 5 persoonlijkheidstrekken
Fenomenologische traditie
- Benadrukt de persoonlijke ervaring en het individueel potentieel om verder te
ontwikkelen en verantwoord gedrag te tonen
Behavioristische traditie
- Nadruk op wat mensen doen + hoe beloningen en straffen gedrag kunnen
beïnvloeden
Sociaal-cognitieve traditie
- Onderzoek hoe mensen denken en hoe dit hun gedrag en hun relaties kan helpen
reguleren en verklaren
,SAMENVATTING ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
4. Historische en maatschappelijke evoluties
Filosofen dachten na op een meta-niveau:
Taak staat: goede diagnostiek om jongeren te kunnen selecteren en opleiden om ze zo
geschikt mogelijk te maken. (Verplichting van job was belangrijk).
Voordeel staat: voorbeeld Vlaams regeer akkoord: verplichte oriënteringstoetsen.
Proberen inzien welke kwaliteiten studenten hebben. Het verschil: het is niet verplicht.
Psychologie als wetenschap heeft zich pas ontwikkeld nadat men de sociale wereld
bestudeerd heeft via de natuurwetenschappelijke methode, centraal is de experimentele
aanpak: Yale psycholoog - Milgram:
Hoe konden zoveel mensen dingen doen die tegen hun waarden ingingen?
Eerst observeren, dan hypothese maken, die toetsen en dan verwerpen of aanvaarden
Vb. Na WOII: mensen waren sterk bezig met “hoe komt het dat mensen zulke slechte
dingen hebben kunnen doen?” dit was de observatie.
Hypothese: mensen waren volgzaam tov autoriteit.
Toetsen: Mensen moeten dingen leren, en hij gaf straf als ze fout waren. Aan de andere
kant van de muur was er een acteur. Ze wouden checken hoe ver de mens ging als
andere mensen autoriteit hadden.
, SAMENVATTING ARBEIDS- EN ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
Proefpersoon moest op een stoel gaan zitten. Iemand anders moest dingen onthouden,
wanneer hij dit niet onthouden moest hij een elektrische shock geven 65% van de
mensen gaf tot 450 volt. De hypothese werd aanvaard. Ook andere experimenten met
telefoon en andere met familie of vriend. 40% gaf nog steeds schokken.
De hypothese werd aanvaard.
6. Maatschappelijke ontwikkeling/sociale invloeden
- Industriële revolutie: mensen gingen in grotere fabrieken werken.
- Er was nood om na te denken over arbeid: hoe kan dat productiever
Nood aan ‘psychologie over de werkende mens’: door ontstaan van een moderne staat,
verstedelijking, industrialisatie, technologisering
Nieuwe sociale problemen, ontwikkelingen blijven voortgaan
HR was de eerste ontwikkelde management functie. Het werd belangrijk om het werk te
verdelen. Er werd ingespeeld op krachten van individuele groepen.
Division of labor: different persons occupy different roles in the productive society
7. Humanisme en methodologische veranderingen
- Alternatief voor de visie van de kerk en god (geluk ook op aarde te vinden)
- Mens werd centraal geplaatst, daardoor ook meer aandacht aan mens als werknemer.
Hernieuwde aandacht voor de mens naast technologisering
Verdiepen in bijzondere persoonsgroepen zoals kinderen en geesteszieken
1. Eerste academische ontwikkelingen
Wilhem Wundt: experimentele methode (eerste labo) en introspectie
8. Arbeidspsychologie en consumentenpsychologie
Walter dill hield een toespraak over psychologie en reclame en linkte dus voor het eerst
commerciële activiteiten aan psychologische inzichten. The theory and practice of
advertising is een argumentatie om mensen hun koopgedrag te beïnvloeden.
Hugo Munsterberg (vader recruiting) heeft een experimentele methode toegepast op
trambestuurders. WN die het snel konden doen werden beter. Dit is op basis van de
selectiepsychologie en gericht op verbetering van de productiviteit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller am5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.18. You're not tied to anything after your purchase.