Communicatie 2: samenvatting
HOOFDSTUK 1: COMMUNICATIETHEORIE VAN PAUL WATZLAWICK
1. Wat is communicatie?
Communicatie is een complex begrip, er zijn dan ook heel wat definities in omloop. Wij kiezen de
definitie van Frank Oomkes: “ Communicatie is de uitwisseling van symbolische informatie tussen
mensen die zich van elkaars onmiddellijke of gemedieerde aanwezigheid bewust zijn. Deze informatie
wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd.”
SYMBOLISCHE INFORMATIE: bij communicatie is er altijd sprake van signalen die symbolisch zijn. Ze
verwijzen naar iets anders, het bedoelde voorwerp of begrip.
AANWEZIGHEID: om van communicatie te kunnen spreken moet je altijd met minstens twee zijn. 3
verschillende soorten: interpersoonlijke communicatie, massacommunicatie en intrapersoonlijke.
BEWUST OF ONBEWUST: alle gedrag met en zonder woorden, in aanwezigheid van een ander mens
van wie men zich bewust is, is communicatie.
1.1 Communicatieschema:
Wat vinden we terug in het schema? Zender,
ontvanger, boodschap, coderen, decoderen,
feedback, referentiekader, kanalen, ruis, context,
binnenkant, buitenkant, overkant en context.
1.2 Communicatiebegrippen:
ZENDER: hij brengt de boodschap en heeft bepaalde intenties, hij kan daarna ontvanger worden
ONTVANGER: hij ontvangt de boodschap en kan op zijn beurt zender worden
BOODSCHAP: is het fysieke product dat door de zender gecodeerd wordt. Het bestaat uit 4 aspecten:
Zakelijk aspect: wat wordt er gecommuniceerd
Expressieve aspect: je persoonlijke toevoeging aan de zakelijke informatie
Relationele aspect: vertelt iets over het beeld dat je hebt van de ontvanger
Appellerende aspect: het doel, wat wil de zender van de ontvanger
CODEREN: de abstracte boodschap in he hoofd van de zender dient vertaald te worden of omgezet te
worden in woord en gebaar
DECODEREN: De ontvanger vertaalt en ontcijfert de boodschap en interpreteert die
FEEDBACK: het proces waarin we informatie krijgen over ons gedrag op anderen
REFERENTIEKADER: het geheel van waarden, normen, overtuigingen en vanzelfsprekendheden
KANALEN: het kanaal of medium draagt de boodschap
RUIS: storingen die het overbrengen van de boodschap moeilijk maken, drie vormen:
Fysieke ruis: alle signalen van buitenaf die het communiceren bemoeilijken
Psychologische ruis: vooroordelen en stereotypen die communicatie belemmeren
, Semantische ruis: ontstaat als alle betrokkenen andere codes hanteren
CONTEXT: de situatie waarbinnen de communicatie zich afspeelt
BINNENKANT: gevoelens, bedoelingen, gewaarwordingen, belevingen, betekenissen,…
BUITENKANT: wat we van elkaar waarnemen in ons handelen en doen, is zichtbaar
OVERKANT: wat onze buitenkant bij de ander teweegbrengt of het effect
2. Communicatietheorie van Paul Watzlawick:
In deze theorie worden 5 axioma’s beschreven. Een axioma is een niet bewezen maar als grondslag
aanvaarde bewering. We moeten ons bewust zijn dat communicatie alle gedrag of informatie is die
uitgewisseld wordt tussen twee of meer personen, vanaf het moment dat twee of meerdere
personen in elkaars nabijheid komen.
2.1 AXIOMA 1: Je kan niet niet communiceren:
Alle gedrag is een vorm van communicatie en aangezien je je altijd gedraagt, betekent dit dat je ook
altijd communiceert. Maar er kan echter heel wat mislopen, dit noemen we
communicatiestoornissen. Bedoeling-effect: je goede bedoeling kan een omgekeerd effect hebben.
2.2 AXIOMA 2: Elke boodschap heeft een inhouds-en een betrekkingsniveau:
Elke communicatie brengt niet alleen informatie over maar zegt ook telkens iets over de relatie die
bestaat tussen mensen. Communicatie bevat verschillende lagen, vandaar wordt ook vaak de term
‘de gelaagdheid van communicatie’ gebruikt. Men praat altijd dubbel, de drie lagen:
Inhoudsniveau: de inhoud van woorden of zinnen die iemand uitspreekt, de letterlijke
boodschap, wat wordt er gezegd
Betrekkingsniveau: communicatie zonder relatie bestaat niet. De manier waarop je de
boodschap overbrengt, hoe je de boodschap overbrengt, zegt iets over jouw relatie met de
ander. Zelfomschrijving (bevestiging, verwerping of negatie), omschrijving van de ander en
relatieomschrijving
Contextniveau: Communicatie en relaties zijn nooit te onderscheiden van de context! Er is
zelfs geen betekenis zonder de context, want het is dat laatste dat aan alle communicatie
betekenis geeft.
=> ook hier zijn communicatiestoornissen mogelijk: er kan verwarring ontstaan tussen het inhouds-
en betrekkingsniveau. Twee types: type 1 ligt het probleem op het betrekkingsniveau en bij type 2
ligt het probleem op het inhoudsniveau
2.3 AXIOMA 3: elke interpunctie is arbitrair:
Mensen ontvangen altijd en overal zonder dat ze zich daar bewust van zijn. We krijgen duizenden
prikkels binnen tegelijk, maar niet alles wordt overgehouden. We brengen een soort ordening aan de
werkelijkheid. Deze interpunctie is steeds arbitrair: je brengt met andere woorden die leestekens aan
en bekijkt de werkelijkheid op je eigen manier, naar eigen goeddunken. Het betekent dat iedereen
zijn eigen waarheid heeft en met en andere bril naar de dingen kijkt.
LINEAIRE DENKMODEL: is gebaseerd op duidelijke oorzaken en gevolgen. Men spreekt van oorzaak
en gevolg of actie en reactie. B is het gevolg van A en A is de oorzaak van B.
CIRCULAIRE DENKMODEL: het één het gedrag van het ander niet veroorzaakt of omgekeerd, maar
waarin beide interactiepartners in gelijke mate elkaar veroorzaken. ‘samenhang’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bodehemptinne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.