Summary
Samenvatting Arbeidsrecht
- Course
- Institution
allesomvattend om te slagen
[Show more]
Seller
Followelinelarcier
Reviews received
Content preview
College 1: Inleiding Arbeidsrecht1. Intro?
wetgeving: materieel (alle regelgeving: wet, grondwet, KB, MB..)
Formeel (enkel parlement (kamers & senaat) kan formele wetten maken)
Recht: is ruimer (= alle regelgeving ter ordening van de maatschappij)
bv. contracten over afspraken tussen WN en WG, huur…
Sociale geschiedenis:
- Ancien Regime tot 19de eeuw: liberale economische opvattingen in de arbeidsrelatie
bv. vrijheid van de arbeid, coalitieverbod
- Tweede helft 19de eeuw: groei sociale beweging (stakingen) -> steeds meer bescherming
arbeidende bevolking
- Na WO 1: politieke democratie -> ontwikkeling van het collectief arbeidsrecht
- Einde WO 2: overeenkomst tot sociale solidariteit = vakbonden erkennen het
eigendomsrecht van werkgevers op de productiemiddelen, werkgevers erkennen het
syndicale feit en het beginsel van sociale programmatie ze worden sociale partners
- Jaren 70: sociaal overleg van groot belang
- Jaren 80: streven naar deregulering + besef dat ook overheid belangrijke plaats heeft in
sociale overleg
- 2010: invoering eenheidsstatuut (onderscheid tussen WG en WN afbouwen)
Sociaal recht (totaal andere manier van rechtsvorming)
- Arbeidsrecht = individuele en collectieve belangen tussen WN en WG ( rechten en
plichten voor beiden) recht van toepassing op arbeidsprestaties geleverd in ondergeschikt
verband
Geldt alleen waar arbeid verricht wordt in ondergeschikt verband
! Vroeger: hield in: gezag, leiding, toezicht MAAR discussies bv. thuiswerken
! DUS Hof van Cassatie: “gezag” houdt twee andere termen in je hebt gezag? ->
ook het recht om leiding te geven en toezicht uit te oefenen (enkel nog ‘gezag’ in de
wet)
! ondergeschikt verband??? Steeds kijken naar feitelijke en contractuele relatie
Wilsautonomie in contract: alles kan in contract zolang je maar overeenkomt (= AO)
Hierrond beschermend kader bieden WANT denken dat WN zwak is tegenover WG
! bv. ook bij huurovereenkomst: huurder is zwak tegenover verhuurder
! vooral einde 19E eeuw: heel veel potentiele WN –> WG pick and choose…
Gaat vooral om werknemers MAAR regels.. (soms wel een beetje anderen)
Bv. zelfstandige:bescherming in economisch recht (sluitingsuren, geen zondagwerk..)
Bv. ambtenaar: bescherming in administratief recht (statuut bepalen)
Bronnen: grondwet, wetten, CAO’s, arbeidsreglementen, internationale verdragen,
richtlijnen
, - Socialezekerheidsrecht = individuele prestaties, solidariteit, risico’s
arbeidsrecht kan je hier niet beschermen WANT vaak gaan zaken hier over mensen
die niet aan arbeid doen geen AO geen beschermend kader … komt binnen
domein van publiek recht
!! regelgeving door overheid gebaseerd op solidariteit: betaald door werkenden,
creëer je moeilijk vrijwillig daarom vaak verplicht door overheid (eenvoudiger)
bv. werkzoekenden, student, pensioen, ziekte, niet werkenden, zelfstandigen
Bescherming van de zwakke tegenover maatschappij/werkgever (= recht van openbare orde)
Beschermend kader in het arbeidsrecht (= dwingend recht) =dwingend zodat men geen
excessen (bv. uitbuiting) gaat krijgen ( individuele afspraken blijven binnen tolereerbaar
beschermingskader)
bv. nietigheid (es tunc): alles uitwissen alsof het nooit heeft bestaan -> geen loon geven
arbeidsrecht: bedoeling om WN te beschermen contract wordt nietig in toekomst (es
nunc) maar loonsverschuldigheid van WG geldt nog (+ omzetten contract onbepaalde duur)
Rol sociale partners bij beiden belangrijk reden om ze samen te nemen
bv. CAO’s= overeenkomsten die meerdere partijen betrekken (WG-vakbonden-> WN) MAAR
normaal gezien mag enkel parlement zo een afspraken maken ter regeling van derden WANT
overeenkomst is normaal gezien enkel afspraak tussen twee partijen
bv. tot stand komen van sociale zekerheid -> sociale partners adviseren
bv. arbeidsrechtbank (ARBR): alle geschillen van arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht
! Lekenrechters aanwezig: laagdrempeliger qua kost en formaliteiten (dichter bij sociale
wereld, soms stappen mensen makkelijk naar de rechtbank..)
! Vakbonden kunnen afgevaardigd worden: vakbond mag je bijstaan (niet per se advocaat)
Relatief Absoluut
Inbreuken op privaat recht (dwingend recht) Inbreuk op publiek recht (sociaal zekerheidsrecht)
(openbare orde)
Beschermde partij die bescherming/ nietigheid Iedereen kan nietigheid inroepen wie er belang
moet inroepen bij heeft (niet enkel beschermde partij)
Beschermde partij kan afstand doen van Je kan geen afstand doen van de bescherming
bescherming
Sanctie is nietigheid (alsof nooit bestaan) Absolute nietigheid
! Arbeidsrecht: uitzondering op de normale
nietigheid (es tunc)
Bv. arbeidsrecht: studentencontract nietig
verklaard maar krijgt nog loon want contract
enkel nietig voor toekomst (es nunc)
+ conversie: nietig contract wordt omgezet naar
nieuw contract (onbepaalde duur)
2. Bronnen van het arbeidsrecht
Rechtsnormen: verschillende vormen:
, - Formele rechtsbronnen = de normen waarin het objectieve recht neergelegd wordt
- Bindende formele rechtsbronnen = normen waarin de daartoe bevoegde organen namens
de gemeenschap rechtsregels vaststellen
Nationale bronnen van het arbeidsrecht:
- De Belgische grondwet
! sociale grondrechten: recht op menswaardig leven
! recht op arbeid en vrije keuze beroepsarbeid (werkgelegenheidsbeleid)
! gelijkheidsbeginsel, non-discriminatie
! Recht op billijke arbeidsvoorwaarden, beloning & informatie, overleg & collectief
handelen
Volgens Grondwet: arbeidsrecht is bevoegdheid van federale staat maar uitzonderingen:
o Gemeenschappen zijn bevoegd voor het gebruik van talen te regelen tussen WN
en WG (ook voor akten en bescheiden)
Taaldecreet 1973: Nederlands overal voor verplicht (ook in precontractuele
fase bv. aankondiging krant), in Nederlands taalgebied
MAAR arrest 9 Nov (1995): dit vernietigd DOOR ‘werkaanbiedingen kunnen
niet gezien worden binnen het begrip sociale betrekkingen tussen WG en
WN volgens de grondwet’ bevoegdheidsoverschrijding volgens grondwet
vinden taaldecreet enkel van toepassing vanaf ingaan op sollicitatie
MAAR grondwettelijk hof ziet dit wel als sociale betrekking tussen WG en
WN ziet geen reden tot vernietiging..
2013: Hof van justitie van Europese unie: Vlaamse taaldecreet is in strijd met
vrij verkeer van werknemers (volgens Nederlander)
DUS mag niet op heel precontractuele fase, pas als je wordt aangesproken is
het van in het Nederlands te doen, ervoor is dat zowat belemmeren van vrij
verkeer (dus je mag vacature in Engels maken omdat anders afgeschrikt (art
45. Vrij verkeer Europese norm) en dan moet gesprek wel in het Nederlands
tenzij je kan rechtvaardigen
o Gemeenschappen zijn bevoegd voor beroepsopleiding, bijscholing en sociale
promotie + arbeidsgeneeskundige controle
o Gewesten zijn bevoegd inzake arbeidsbemiddeling
! 6de staatshervorming: bevoegdheden gewesten nog uitgebreid bv. controle op
beschikbaarheid van werkzoekenden (VDAB), arbeidsactivering,
arbeidsmarktbegeleiding van rechthebbenden op leefloon, doelgroepenbeleid,
dienstencheques (Sodexo)….
- Formele wetten
Belangrijkste bron van arbeidsrecht MAAR de wetten beperken zich maar slechts tot het
vaststellen van de algemene beginselen (kaderwetten) verdere regeling laten ze over
aan koninklijke of ministeriele besluiten
, - De eigen rechtsvorming/ autonome rechtsvorming
= vorming van rechtsregels niet door democratisch verkozen vergaderingen/ politiek
verantwoordelijke organen MAAR wel door de betrokken partijen zelf
Bv. Sociale zekerheidsrecht: normen van zelfstandige overheidslichamen
Bv. Arbeidsrecht: AO, arbeidsregelementen, CAO’s
België: opmaken van arbeidsregelement (= regelt de lonen en arbeidsvoorwaarden) door
de ondernemingsraad (of WG als vorige er niet is) is verplicht
! Ze zijn van zuiver particuliere aard MAAR toch bindend voor WG en alle WN die
eronder vallen (TENZIJ je via een individuele schriftelijke AO ervan afwijkt)
- Artikel 51 CAO wet: hiërarchie van bronnen van het arbeidsrecht
! CAO kan op 3 niveaus worden afgesloten: niveau van bedrijf, niveau van bedrijfstak, nationaal
! mogen gunstigere bepalingen in een lagere norm afwijken van een hogere norm??
raad van state: dit doen wijkt niet af van hiërarchie der rechtsbronnen
! zijn niet strijdig met de hogere norm ALS het minimale bescherming verleent aan WN
! MAAR bv. als het gaan om dingen qua maximumloon: gunstigere regelingen in lagere normen
niet toegelaten WANT geen kwestie van hiërarchie maar van wettigheid van de regelingen
Internationale en supranationale bronnen van het arbeidsrecht (steeds belangrijker)
- Internationale verdragen belangrijkste bronnen van arbeidsrecht!!
Zeker de verdragen die gesloten worden in IAO (internationale arbeidsorganisatie te
Geneve) = conventies
!! eens de tekst van een conventie daar wordt aangenomen, kunnen staten de conventie
ratificeren waarvan de naleving ervan wordt gecontroleerd door een internationale
controleprocedure
bv. België heeft een aantal IAO-conventies op vlak van sociale recht geratificeerd
bv. europees sociaal handvest (1996): sociale en economische rechten
- Europese unie:
Maken constituerende verdragen (primair EU recht)
+ belangrijke normen voor arbeidsrecht (secundair EU recht)
o Verordening = verbindend in al haar onderdelen + rechtstreeks toepasselijk in
elke lidstaat Bv. vrij verkeer van werknemers
o Richtlijnen = verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat (nationale
instanties kiezen vorm en middelen) Bv. behoud van rechten van WN bij
overgang van de onderneming
Vergt dus actie (nationale recht moet de doelstellingen vewezenlijken)
- Europese Cao’s kunnen worden voorgelegd door de EU-commissie aan de raad van ministers van
de EU om algemeen bindende kracht te verkrijgen
Bv. eerste Europese CAO over ouderschapsverlof in 1995 werd bindend bij een richtlijn van 1996
!! dit gaat nog voor aan de dwingende bepalingen van de wet
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinelarcier. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now