Summary
Samenvatting Literatuur en cultuur van Vlaanderen vanaf 1830
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting lessen + ppt + boek bijhorend: 3 andere boeken die gelezen moesten worden
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followastridvandenbossche1
Reviews received
Content preview
Nederlandse literatuur en cultuur vanaf 1830inleiding
- Cultuurgeschiedenis van Nederland en Vlaanderen vanaf 1830 in ruime zin: politieke,
economische, sociale en culturele ontwikkelingen
- Literaire teksten lezen, analyseren en koppelen aan de historische context
- Literatuurgeschiedenis in grote lijnen (cfr. Handboek)
Aandachtspunten bij literaire analyse:
- Thematiek
- Tijd & ritme
- Ruimte
- Personages
- Vertelperspectief
- Symboliek
- Stijl, register & poëtische kracht
Literaire teksten zijn complex en rijk aan betekenissen.
Door literaire teksten te analyseren krijg je oog voor: registers, subtiele betekenisverschillen,
meerduidigheid, stijlkenmerken, ironie, symboliek, toespelingen, ideologische aspecten…
1. Hoorcolleges - met PPT – met literaire teksten of tekstfragmenten (Toledo) – misschien af en
toe een essay of een wetenschappelijk artikel of een podcast
2. Handboek Literatuur van de moderne tijd (Van Boven & Kemperink)
3. Romans:
• Gilliams, Elias of het gevecht met de nachtegalen (lezen tegen 11/3)
• Haasse, Oeroeg (lezen tegen 1/4)
• Mutsaers, Harnas van Hansaplast (lezen tegen 6/5)
Examen:
Schriftelijk
- Kennisreproductie + literaire analyses
- Aandacht (in de cijfers) voor taalgebruik
Wat kennen?
- Inhoud colleges – ppt en evt begeleidende teksten
- Stukken uit het handboek
1
,Elias of het gevecht met de nachtegalen (1936)
- Debuutroman van de Antwerpse dichter Maurice Gilliams (1900-1982)
- Behoort tot de canon
Canon
- De literaire canon maakt duidelijk welke teksten door het literaire veld in Vlaanderen als
essentiële Nederlandstalige literatuur worden beschouwd. Hij is een instrument voor het
onderwijs, de overheid, de uitgeverijen en het brede lezerspubliek.
- Zie https://literairecanon.be/nl/werken
- KANTL (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren) in juni 2020: 50 werken
- De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren stimuleert de studie, de
beoefening en de bloei van de Nederlandse taal en letteren. Binnen haar werkterrein
verzorgt ze publicaties, kent ze prijzen toe, formuleert ze adviezen, neemt ze standpunten in
en organiseert ze tal van evenementen in het eigen Academiegebouw (en daarbuiten).
Richtvragen bij de analyse van Elias of het gevecht met de nachtegalen
1. Thema:
o waarover gaat de roman?
2. Ruimte:
o Waar speelt het verhaal zich af?
o Kun je verschillende settings onderscheiden? Zijn die met bepaalde personages
verbonden? En zo ja, hoe? Zijn er transgressies?
o Zijn er bv. Personages die enkel in België zijn?
3. Tijd:
o Wanneer speelt het verhaal zich af?
o Hoeveel tijd verloopt er?
o Worden er bepaalde tijdsperiodes overgeslagen/samengevat/heel kort behandeld?
Zijn er ook periodes die veel langduriger behandeld worden?
o Wordt het verhaal chronologisch verteld? Zijn er flash backs of flash forwards?
o Jaar, dag maanden?
4. Personages
o Hoe verhouden de personages zich ten opzichte van elkaar?
o Wie karakteriseert de personages? De verteller? Andere personages? Of blijkt de
karakterisering uit de woorden en daden van de personages zelf?
o Wie zijn de hoofdpersonages en kan je groepen onderscheiden? Hoe verhouden die
zich tegen elkaar?
o Wie uit de waardeoordelen? De Journalist of voert hij iemand op?
5. Verteller
o Wie vertelt het verhaal?
o Staat de verteller buiten het verhaal of er midden in? Of staat hij in het verhaal aan
de zijlijn?
o Hoeveel body krijgt de verteller? Is dit ook een personage of niet? Vertelt hij over
zichzelf of zijn omgeving?
6. Stijl
o Welke stijlkenmerken vallen op ? Zijn er ongewone woorden of opvallende zinnen?
o Onopvallende woorden? Wat is het effect van de stijlkenmerken? Wat is de functie?
2
,Literatuur inhoud + vorm
- Goede literatuur bestaat uit een verweving van het wat en het hoe: wat er gezegd wordt
hangt samen met hoe het gezegd wordt. Inhoud en vorm staan niet los van elkaar.
- Kwaliteit is niet alleen een kwestie van persoonlijke smaak. Sommige romans of gedichten
kun je goed noemen, zonder dat ze daarom je persoonlijke literaire voorkeur wegdragen.
Hoofdstuk 1: het tijdvak 1830 – 1880: achtergronden bij de literaire ontwikkelingen
Leerstof: hoofdstuk 1: (13-24) kennen behalve 1.4 Godsdienst
Opmerking: Namen van auteurs en literaire werken die in de colleges niet besproken worden en niet
op de ppt-presentaties verschijnen, hoef je niet te onthouden. Dat geldt voor het hele boek.
1830
- begin van de moderne letterkunde in Nederland en Vlaanderen
- België maakt zich los van Nederland
1880
- opkomst van een nieuwe schrijversgeneratie, de Tachtigers
Letterkunde als niet-gescheiden domein
- Tot 1880 stond het literaire leven niet los van
o maatschappij, politiek, religie of wetenschap
o literatuur heeft pragmatische functie (literatuur werd gebruikt om iets te vertellen
over wetenschappelijke ontwikkelingen, politieke ontwikkelingen, maatschappelijke
thema’s of religieuze doelstellingen: intellectuele opvoeding) literatuur is een niet
gescheiden domein
o literatuur nu = gescheiden domein (literair werk is een wereld op zich, heeft niet
persé een maatschappelijke,… doel
- schrijverschap als nevenactiviteit: priesters, leraars, advocaten, vrouwen uit de
burgerij/aristocratie (schreven ook literatuur: maar in eerste plaats hun job)
o bv. Priester leraar Guido Giselle, gaf les maar schreef ook gedichten voor zijn
studenten, deze gedichten hadden een pragmatische functie en hij probeerde een
religieus gevoel op te wekken
Leescultuur (anders dan nu)
Hoe kwamen negentiende-eeuwse lezers in contact met literatuur?
- Boeken waren heel duur
- nog geen openbare bibliotheken (enkel privé bibliotheken)
- er bestonden wel: leesgezelschappen (gezamenlijk lezen van literaire werken)
- kranten/tijdschriften (romans verschenen in episodes): kranten werden steeds belangrijker
nadat de regering het dagbladzegel hat afgelast (belastingen)
- er werd veel voorgelezen (binnen- en buitenshuis) toerende schrijvers die uit hun boeken
voorlezen op verschillende plekken
- particuliere bibliotheken: openbare bibliotheken bestonden nog niet
3
, - Belangstelling voor literatuur in het Nederlands (moedertaal) neemt toe
o Voorheen, tijdens de Franse overheersing onder Napoleon Franse literatuur
- Roman wint aan populariteit
Politieke achtergronden: politieke onrust
- 19de eeuw op vele plaatsen in Europa commotie (gewapende conflicten)
o Samengevat: revolutie, opstand en oorlog
o Voedingsbodem: sterk romantisch nationalisme
- Frankrijk :
o Franse Revolutie (1789),
o Julirevolutie (1930): Republikeinsgezinden wierpen barricades op en probeerden een
revolutie te forceren de opstand mislute en Louis Philippe werd tot koning
uitgeroepen
o staatsgreep Napoleon III (1851): Frankrijk bleef maar een korte tijd een Republiek,
Napoleon doet staatsgreep en wordt keizer op de Franse troon
- Frans-Duitse oorlog (1870)
- Slag bij Waterloo (1815) (Napoleon word verslagen)
- Amerikaanse burgeroorlog (1860): Noorderlijke staten vochten tegen Zuiderlijke staten voor
afschaffing slavernij
- 1871: uitroeping Franse republiek
- Voedingsbodem: romantisch nationalisme (leidt tot eenmaking en natievorming, maar ook
tot kolonialisering) het ontstaan van grotere naties zoals bv. De Nederlanden, men wil
over grotere gebieden beschikken
Nederland en België: vereniging en afscheiding
Idee: kleine staatjes en vorstendomen tot 1 grote mogendheid samen voegen
- 1815: Congres van Wenen kaart van Europa werd getekend, ontstaan Verenigd Koninkrijk
der Nederlanden (zelfde jaar als slag bij Waterloo)
- 1815-1830: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (= BE+NL) onder Willem I bufferstaat
tegen Frankrijk
- 1830: Belgische Revolutie: onafhankelijkheidsopstad
- 21 juli 1831: troonsbestijging Leopold I (afscheiding België van Nederland)
- Citadelpoëzie: de literatuur die uit de botsing met de Belgen ontstond verdediging an de
Citadel in Antwerpen
- In België komt de Vlaamse Beweging op ijvert voor emancipatie voor de Vlaamse cultuur
(rechten en waarden van een eigen taal en cultuur)
- Geen separatisme (Vl, Wl), maar emancipatie van de Vlaamse cultuur in een unitair België
- Manifesteerde zich sterk op het vlak van de literatuur
- Roman wordt wapen in de strijd voor de emancipatie van het Vlaamse volk en de Vlaamse
cultuur & vlaamse taal
- Hendrik Conscience (1812-1883) : de roman werd een wapen in de strijd voor emancipatie
van het Vlaamse volksdeel en van de Vlaamse cultuur
Sociaal-econimische achtergronden
- Toenemende modernisering: stoommachines en spoorwegen, elektriciteit, riolering
- Toenemende industrialisering en verstedelijking (meer mensen trekken van platte land naar
de stad) (met groeiende verpaupering: slechter, armer, van de arbeidersklasse)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller astridvandenbossche1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now