Privatissimum En Practicum Constitutionele Vraagstukken In Europese Context (23011222)
Summary
Samenvatting Privatissimum En Practicum Constitutionele Vraagstukken In Europese Context ()
135 views 10 purchases
Course
Privatissimum En Practicum Constitutionele Vraagstukken In Europese Context (23011222)
Institution
Universiteit Leiden (UL)
Dit document bevat een complete samenvatting van het vak Constitutionele Vraagstukken in Europese Context. Het bevat zowel de hoorcolleges, als een samenvatting van de voorgeschreven literatuur.
internationaal en vergelijkend constitutioneel recht
Written for
Universiteit Leiden (UL)
Master Staats- En Bestuursrecht
Privatissimum En Practicum Constitutionele Vraagstukken In Europese Context (23011222)
All documents for this subject (9)
Seller
Follow
lauraleonie
Reviews received
Content preview
Week 1: Inleiding en Rechtsstaat
Dr. mr. A.E.M. Leijten
Hoorcollege
Rechtsstaat en de rule of law
Venetië commissie: uiteindelijk heeft de rechtsstaat in de toeslagenaffaire gefunctioneerd.
Wat bedoelen we met de rule of law?
Rechtsstaat v. rule of law
Vier beginselen over rechtsstaat:
- Legaliteit het is terug te voeren op de wet
- De scheiding der machten
- Een onafhankelijke rechterlijke macht
- Grondrechten
Achterliggende idee: er moet iets zijn tegen arbitraire gezagsuitoefening/absolutistische
staat.
Wet (volksvertegenwoordiging) en rol voor de rechter.
Rule of law is wel iets anders, en wat beperkter. Het gaat er daarbij in eerste instantie over
de begrenzing van de parlementaire suprematie, in de zin dat de staat onderworpen is aan
het recht. Dus niet: rule by law, dat alles wat we in de wet regelen dat we daarmee kunnen
regeren. Maar de staat zelf moet zich ook aan het recht houden en moet het recht op een
goede manier vormgeven zodat bekend is aan welke regels we ons moeten houden.
De rule of law, formele concepties.
Vgl Craig 1997:
‘Formal conceptions of the rule of law address the manner in which the law was
promulgated (was it by a properly authorised person, in a properly authorised manner, etc.);
the clarity of the ensuing norm (was it sufficiently clear to guide an individual's conduct so
as to enable a person to plan his or her life, etc.); and the temporal dimension of the
enacted norm. (was it prospective or retrospective, etc.). Formal conceptions of the rule of
law do not however seek to pass judgment upon the actual content of the law itself. They
are not concerned with whether the law was in that sense a good law or a bad law, provided
that the formal precepts of the rule of law were themselves met.’’
- Formele conceptie: procedurele/formele aspecten. Was de wet tot stand gebracht
door iemand die dat mocht doen, en op de manier waarop dat was vormgeschreven.
Is de norm helder/duidelijk. Was de norm bekend voordat die tot strafvervolging kon
leiden (strafrechtelijk legaliteitsbeginsel).
1
, - Deze opvatting maakt geen onderscheid tussen goed en slecht recht. De inhoud van
die regels is niet relevant – iets kan voldoen aan de rule of law als het discrimineert
etc.
o Waarom niet?
o Maar wat hebben we dan aan de rule of law als het alleen ziet op de formele
aspecten? “thin conception of the rule of law”
o De materiële kant is heel lastig.
o ‘If the rule of law is the rule of good law, then to explain its nature is to
propound a complete social philosophy.’ [Craig 1997 over Rax] Als we naast
de formele eisen ook inoudelijke eisen stelt, kom je terecht in vragen over
justice en rechtvaardigheid. Dan kan je net zo goed een theorie van
rechtvaardigheid doen. Twee redenen:
We zullen het hier nooit over eens is, wat goed is etc.
Ten tweede: vaak zeggen dat een land niet voldoet aan de rule of law.
Dan heb je dat onderscheidende karakter valt dan weg.
- Slechte ‘een deugd’ van een rechtssysteem: andere eisen relevant; afweging nodig?
Eisen van rechtvaardigheid, etc.
De rule of law, materiele concepties.
Craig 1997:
‘Those who espouse substantive conceptions of the rule of law seek to go beyond this. They
accept that the rule of law has the formal attributes mentioned above, but they wish to take
the doctrine further. Certain substantive rights are said to be based on, or derived from,
the rule of law. The concept is used as the foundation for these rights, which are then used
to distinguish between “good” laws, which comply with such rights, and “bad” laws which
do not.’
- Rights conception (Dworkin) als onderdeel van een bredere theorie van recht en het
oordelen daarover door de rechter.
- Vrijheid, zekerheid en eerlijkheid (Laws) vrijheid gaat niet zozeer over
vrijheidsrechten, maar juist meer het formele aspect; je bent vrij als je weet aan
welke regels je je moet houden.
- Geen onafhankelijke functie voor de materiële conceptie; werkbaar?
- Maar verlangt autonomie geen materiële criteria? En verwijzen rechters daar niet
ook naar? (Allen)
- Of zegt dit nog niets?
Een middenweg?
Moeten we kiezen tussen materieel of formeel?
2
,Uitdagingen voor de rule of law
Aan de hand van artikel van Tasioulas.
Hebben we nou een beste conceptie nodig, moeten we kiezen?
Tasioulas: deze term wordt wel heel vaak gebruikt, dus we moeten het er wel over hebben.
Tasioulas (2019) boordelingskader.
Rule of good law vs. Rule of legitimate law.
Voorbeeld: gezondheid. Daar kunnen we mooie dingen onder scharen: voedsel, huisvesting,
welzijn, etc. Maar kan ook heel beperkt opgevat worden; is iemand gezond. Legitimate law
slaat op het tweede.
In het zoeken naar wat de beste opvatting is, zijn twee voorwaarden waar de beste
conceptie aan moet voldoen. Twee methodologische beperkingen:
- Pluralisme: the rule of law is only one evaluative standard, among various others, for
assessing laws and legal institutions.
- Coherentie: the various demands of the rule of law must bet he expression of an
underlying ethical concern or coherent set of concerns and not simply an arbitrarily
assembled schedule of desiderats.
Deze wijzen toch meer naar een formele conceptie - er kan worden voldaan aan de rule
of law ook wanneer andere waarden veronachtzaamd worden; de formele conceptie gaat uit
van de rationele autonomie van rechtssubjecten. Zij kunnen handelen naar de wet.
Let wel: dit moet niet worden verward met de noodzaak van een bepaalde institutionele
setting.
Immoreel recht; is de formele conceptie toch te mager?
“A more nuanced elaboration of the thin account of the Rule of Law would sress that it
possesses significant moral value in its own right and that it has intimate connections with
other important values, such as human rights and democracy, and is therefore not properly
conceived as a mere regulatory tool that is equally at home in decent as in oppressive
regimes.”
Niet doen alsof de formele conceptie mager en kaal is. Ook formele eisen zijn niet helemaal
waardevrij. Door te zeggen dat regels bekend en helder moeten zijn, krijg je ook een idee
van gelijkheid en vrijheid.
Formeel is goed, maar we moeten die conceptie niet te slecht maken, want er zit ook wel
wat waardeoordeel in, en de link met mensenrechten en democratie is niet zo ver te zoeken.
Twee uitdagingen vgl. Tasioulas:
3
, Uitdaging 1: de adminstrative state en technologische ontwikkeling.
De overheid is overal – wetgeving die discretionaire ruimte laat (en dus niet altijd duidelijk
etc. is).
Oplossing voor het gevaar van de deep state – de eisen van de rule of law (voor het
bestuur)? Vgl Sunstein & Vermeule 2020.
Artificial intelligence, algoritmische besluitvorming – efficiënt maar ook in lijn met de rule of
law?
Een recht op toelichting; menselijke besluitvorming? Maatwerk? Criterium misschien
toevoegen van menselijke besluitvorming, ruimte voor maatwerk. Formele criteria misschien
toch een beetje aanpassen. Het recht om fouten te mogen maken, etc.
“We will have to face up to the question whether the benefits promised by new technologies
– e.g. enhanced security against epidemics or terrorist attacks – warrant sacrificing our
commitment to rule of law and, if so, to what extent and under which conditions” (Tasioulas
2019).
Als je de rule of law beperkt opvat als 1 criterium, misschien vinden we dan dat we de
eisen van de rule of law af en toe kunnen laten zitten.
Uitdaging 2: internationalisering
Globale problemen, internationale oplossingen (international governance)
Wat kunnen we hier met de eisen van de rule of law?
Materiele conceptie misschien te breed. Maar formele conceptie ook niet handig, want de
manier waarop internationele regels tot stand komen, is anders dan bij wetgeving op
nationaal niveau.
Onderscheid tussen democratie op internationaal niveau en rule of law!
Staten zijn zowel de makers van het internationale recht als rechtssubjecten (adressaten).
- Staten moeten zich ook aan de afspraken houden. Is dat dan zo erg dat we daar geen
rule of law hebben? Staten spreken het zelf af, dus dan is toch helder wat van ze
verwacht wordt.
- Inmiddels ook duidelijk dat rechtstreeks uit internationaal recht rechten en plichten
voor burgers zijn. Dus wel degelijk een kwestie voor de rule of law.
Voorbeeld van het internationale strafrecht – in die context misschien minder zware rule of
law eisen? International criminal court. Als jij oorlogsmisdadiger bent en je hebt genocide
gepleegt, is het dan wel zo erg als de veroordeling en de regels op basis waarvan dat
gebeurt, dateren van na het moment dat je genocide hebt gepleegd? Tasioulas: als je
genocide pleegt weet je al wel dat dat strafbaar is, ook al is het niet strafbaar gesteld.
Misschien voorbeeld van een context waar je moet zeggen dat minder wordt voldaan aan de
rule of law en dat andere dingen belangrijker zijn.
De EU, de rule of law, en Polen
Uitspraak ‘Constitutionele Tribunaal’
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauraleonie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.67. You're not tied to anything after your purchase.
