In deze samenvatting is het gehele boek Nectar Biologie 4 - 3e editie, volledige samengevat. Ik heb deze samenvatting gemaakt en gebruikt voor mijn biologie examen en behaald met een 8.5. Na het lezen van deze samenvatting zul je ongetwijfeld een goed cijfer halen op de toets!
nectar biologie 4 vwo 3e editie volledige samenvatting biologie
samenvatting biologie examen
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
More summaries for
Summary chapter 6 species and populations - Nectar biology 4 vwo
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Biologie
4
All documents for this subject (5581)
Seller
Follow
TheSummaryStudent
Reviews received
Content preview
Samenvatting Biologie vwo 4
Organisatieniveaus
Organel
→ deel van een cel dat naar bouw en functie te onderscheiden is
Cel
→ kleinste ‘levende’ deel
Weefsel
→ groep cellen met dezelfde vorm en functie
Orgaan
→ deel van een organisme met specifieke bouw en functie
Organenstelsel
→ groep samenwerkende organen
Organisme
→ een levend wezen
Populatie
→ groep individuen van dezelfde soort die onderling voortplanten
Levensgemeenschap
→ populatie van verschillende soorten die samenleven
Ecosysteem
→ afgebakend gebied met organismen en biotische en abiotische factoren als
complexe
zelfstandige eenheid
Biosfeer
→ leefbare laag om aarde/ alle ecosystemen samen
Atmosfeer
→ laag met druk/ zwaartekracht
, Samenvatting Biologie vwo 4
Hoofdstuk 1 Gedrag
§1.1 Dierenwelzijn
Gedrag => alles wat dieren of mensen doen of laten
→ gedragsonderzoek (= ethologie) onderzoekt reacties van dieren in
verschillende situaties
→ natuurwetenschappelijk onderzoek met stappenplan
Gedrag ontstaat → reactie op inwendige of uitwendige prikkels
• Inwendige prikkel = van binnenuit (bv hormonen, honger- en dorstgevoel)
• Uitwendige prikkel = van buitenaf (bv bewegingen, geur en geluiden)
→ inwendige en uitwendige prikkels vormen motiverende factoren
→ als motivatie hoog genoeg is → drempelwaarde wordt bereikt
Gedrag bestaat uit verschillende delen:
• Gedragseenheden (of -elementen) → verschillende aparte handelingen
• Gedragsketen (of subsystemen) → vaste volgorde gedragseenheden
• Gedragssysteem → meerdere samenhangende gedragsketens
- gedragssysteem = grote eenheden
- subsysteem = onderdeel van gedragssoort
- gedragselement = kleinste eenheden van gedrag
Onderzoekers onderzoeken de functies van gedrag
=> Overleven van individu/ overleven van soort
§1.2 Gedrag bestuderen
Gedragsonderzoekers doen objectief onderzoek
• Bekijken welke prikkels dier ontvangt (= input) + en welk gedrag dan optreed
(= output)
• Ze zorgen dat antropomorfisme (= subjectieve menselijke benadering van
diergedrag) geen rol speelt
Beschrijvend onderzoek dmv ethogrammen en protocollen
• Ethogram = lijst van gedragselementen
• Protecollen = overzicht gedragselementen die uitgevoerd worden (bv tijd,
hoeveelheid)
Invloeden die gedrag oproepen zijn prikkels
• Sleutelprikkels = essentiële prikkel die steeds eenzelfde gedrag oproept
→ drempelwaarde = laag
• Supernormale prikkels = versterkte sleutelprikkels die zorgen voor versterkte
reacties)
→ drempelwaarde = nog lager
In gevoelige periode wordt bepaald gedrag makkelijk aangeleerd/ of moet dan
worden aangeleerd
→ inprenting (= leren dat alleen kan in die gevoelige periode) → er zit een
tijdsaspect in
§1.3 Communicatie en gedrag
Signalen = prikkels die andere soorten niet snappen)
→ ethologen gebruiken antropomorfe termen niet → wel beschrijvende termen
, Samenvatting Biologie vwo 4
Rituelen = serie gedragseenheden die van tevoren vaststaat en dient als
voorbereiding op eigenlijk gedrag
- Bij dieren: geven van signalen die als sleutelprikkels dienen
- Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag → balts
Verschillende soorten conflictgedrag → als intern conflict
• Overspronggedrag → er is een innerlijk conflict tussen twee tegengestelde
gedragssystemen waardoor je gedrag vertoont dat niet bij de situatie past
• Ambivalent gedrag → gedrag dat is samengesteld uit handelingen van twee of
meer gedragssystemen, om de beurt ‘wint’ een van de gedragssystemen het
• Omgericht gedrag → hierbij wordt de agressie gericht op iets anders dan de
oorspronkelijke persoon/soortgenoot waar iets of iemand boos op was
Misverstanden in communicatie wanneer zender onjuist signaal geeft/ ontvanger
verkeerd interpreteert → kan fout gaan door ruis, zintuigen en hersencentra
§1.4 Aangeboren of aangeleerd
Gedrag kan aangeboren of aangeleerd zijn:
• Aangeboren gedrag = is vanaf geboorte aanwezig → niet leren
• Aangeleerd gedrag = is niet aangeboren → ontwikkelt door leerproces
Aangeleerd gedrag:
• Gewenning = aangeleerd gedrag → je leert niet meer te reageren op een
bepaalde prikkel
• Imitatie = dieren leren gedrag van soortgenoten na te bootsen
• Inprenting = leren dat alleen kan in die gevoelige periode → er zit een
tijdsaspect in
• Associatief leren = leren door het verband leggen tussen twee verschillende
prikkels
• Trial-and-error gedrag (= proefondervindelijk leren)
• Conditionering = koppelen van prikkels aan een bepaald soort gedrag
waar 1 vd
elementen kunstmatig is
1. Klassieke => onnatuurlijke prikkel aan natuurlijk gedrag
2. Operante => onnatuurlijke prikkel aan onnatuurlijk gedrag
(dresseren)
→ m.b.v. straffen en belonen
Ook bestaat:
• Sociaal gedrag (leren door te spelen → leren omgaan met groepsgenoten)
→ sociaal onaangepaste dieren → sociale problemen (met bv voortplanting,
verzorging)
→ sociale dieren → vaak rangorde tussen soortgenoten → leider = hoogste
hiërarchische
niveau (rangorde zorgt dat gevechten niet nodig zijn
• Inzichtelijk leren (leerervaringen combineren)
§1.5 Gedrag van primaten
Cultuur = individuen binnen een groep vertonen vergelijkbaar gedrag door
imiteren
→ overdracht van regels, normen, waarden, activiteiten en gewoonten van
ouders op kinderen
→ twee voorwaarden nodig:
1. Individuen moeten kunnen imiteren
2. Leven in groepen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller TheSummaryStudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
