Inleiding: maatschappelijke inbedding van leren en onderwijs
• Maatschappij is in voortdurende verandering → modernisering en nieuwe matschappelijke
ontwikkelingen
• Kennisexplosie en verouderde kennis
o Toename van kennis = exponentieel → kennis is snel verouderd
o Onderwijs moet voorbereiden op maatschappij van morgen → levenslang leren
▪ Kennisstructuren en elementaire instrumentele vaardigheden
▪ Denk -, probleemoplossings-, leer – en communicatievaardigheden
→ gebalanceerd
• Informatisering en technologisering
o Kennismaatschappij → jongeren hierop voorbereiden → inzicht
▪ ICT-vaardigheden
• Globalisering, internationalisering, mondialisering
o Lln → kritische wereldburgers met positieve appreciatie van internationalisering en
globalisering + begrip voor bedreigingen
• Levenslang en levensbreed leren
o Formele, niet-formele en informele leeractiviteiten
o Kennis, vaardigheden, competenties → persoonlijk, burgerlijk, sociaal en
werkgelegenheidsperspectief verbeteren
• Competentiegerichtheid
o Leerdoelen in termen van competenties
o Competentiegericht leren → eigen maken van competenties
▪ Authentieke, realistische relevante opdrachten en instructies → appel doen
op samenhangend geheel van vaardigheden, kennis, aspecten van
professioneel functioneren
o Steeds meer onder vuur
• Multimediale maatschappij en beeldcultuur
o Gevolgen van beeldcultuur op intellectuele en morele ontwikkeling van jongeren
o Leesbevorderingsactiviteiten + kritische blik
1
, Behaviorisme
Klassieke conditionering
• Pavlov
• Leren door associaties tussen stimuli
o S→R
▪ Passief, onbewust, aangeboren respons
▪ Stimuli komen voor respons (<-> OC: stimuli na respons)
o Conditionering:
▪ Ongeconditioneerde stimulus → ongeconditioneerde
(aangeboren) respons UCS → UCR
▪ Ongeconditioneerde stimulus + neutrale stimulus → UCS + NS → UCR
ongeconditioneerde (aangeboren respons) CS → CR
▪ Geconditioneerde stimulus → geconditioneerde respons
• Aangeboren reflexen
• Lerende = black box
o Systeem waarvan de interne opbouw en mechanismen buiten beschouwing blijven
o Leren zonder bewuste denkactiviteit
o Observeerbaar en waarneembaar gedrag
• Extinctie ↔ spontaan herstel
o Extinctie = uitdoving van CR wanneer de CS herhaaldelijk wordt aangeboden zonder
UCS
o Spontaan herstel = uitdoving kan spontaan herstelt worden → CS lokt ineens CR uit
• Generalisatie ↔ selectief leren
o Generalisatie = de geconditioneerde respons volgt op stimuli die lijken op de
geconditioneerde stimulus
o Selectief leren = organisme leert reageren op bepaalde stimulus en niet op
gelijksoortige stimuli
▪ Leren door bij ene stimulus (NS) wel OCS aan te bieden en bij andere niet
• Appetitieve conditionering ↔ aversieve conditionering
o Appetitieve conditionering = toedienen van een aangename stimulus of wegnemen
van een onaangename stimulus
o Aversieve conditionering = toedienen van onaangename stimulus of wegnemen van
aangename stimulus
▪ Smaakaversie
• Experimentele neurose
o Neurotische gedrag door verwarring en onduidelijkheid
o Geagiteerde respons → geïrriteerd en defensief
• Watson & Rayner: little Albert experiment
• Leerdoel : duidelijk omschreven gedrag
2
, Operante conditionering
• Skinner → bekrachtigingsschema’s, Skinnerbox
• Thorndike → puzzeldoos, trail & error, transfer van leren, law of effect, law of exercise
• Bewust gedrag gaan stimuleren/afnemen door straffen en belonen
o Operant = observeerbaar, bewust, ‘vrijwillig’ gedrag
o Stimuli komen na respons (<-> KC: stimuli voor respons)
• Lerende = black box
o Systeem waarvan de interne opbouw en mechanismen buiten beschouwing blijven
o Leren zonder bewuste denkactiviteit
o Observeerbaar en waarneembaar gedrag
• Straffen en belonen om gedrag te sturen
o Bekrachtiger om gewenst gedrag te vermeerderen ↔ straf om ongewenst gedrag te
verminderen
o Positieve bekrachtiging = toedienen van positieve/aangename stimulus
o Negatieve bekrachtiging = wegnemen van negatieve/onaangename stimulus
o Positieve straf = toedienen van negatieve/onaangename stimulus
o Negatieve straf = wegnemen van positieve/aangename stimulus
• Primaire en secundaire bekrachtigers
o Primaire bekrachtigers = bevredigen biologische behoeften
o Secundaire bekrachtigers = NS die aan primaire bekrachtigers geassocieerd worden
• Continue bekrachtigers ↔ intermitterende bekrachtigers
o Continue = elke goede respons belonen → om complex gedrag aan te leren (shaping)
o Intermitterende = minder frequent beloningsschema → aansporing om het
gewenste gedrag vol te houden → om geleerd gedrag in stand te houden
• Bekrachtigingsschema’s
o Ratio = na bepaald aantal responsen bekrachtigen (hoogste # responsen) ↔ interval
= na bepaald tijdsinterval bekrachtigen
o Ratio – vast = na vast aantal responsen bekrachtigen → korte pauze na elke
bekrachtiging
o Ratio – variabel = bekrachtiging na variabel aantal responsen → geen pauzes na elke
bekrachtiging
o Interval – vast = bekrachtiging na vast tijdsinterval → weinig respons na elke
bekrachtiging (golfbewegingen)
o Interval – variabel = bekrachtiging na variabel tijdsinterval → responses treden
redelijk constant op
• Uitdoving = verdwijnen van de respons als gevolg van het ontbreken van bekrachtiging
• Premack principle = bekrachtiging van meer gewenste activiteiten in de toekomst
• Prompting en shaping
o Prompting = gedrag goede kant op sturen → aanzet geven om gedrag te vertonen
o Shaping = gedrag bijwerking in de richting van het doelgedrag → gedrag opdelen in
deelgedragingen
▪ Eerst belonen van gedrag dat bij benadering goed is → gedrag in juiste
richting sturen en eisen voor beloning telkens verscherpen
▪ Daarna enkel belonen van eindgedrag
• Leerdoel: duidelijk omschreven gedrag
• Geprogrammeerde instructie in het onderwijs → complex leren/gedrag in deelgedragingen
opsplitsen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller struyfe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.38. You're not tied to anything after your purchase.