Summary
Samenvatting geschiedenis van het Nederlands
- Course
- Level
Samenvatting van 5 pagina's voor het vak Nederlands aan de HAVO (een samenvatting)
[Show more]
Seller
Followagavriloaeipatricia
Content preview
Sept-decTalen en hun sprekers. Hoeveel talen zijn er in de wereld?
Er zijn ongeveer 6.800 gekende talen over de hele wereld:
- 2.261 zijn gebaseerd op een geschreven systeem, de anderen bestaan enkel onder gesproken
vorm.
- Er verdwijnen ook talen, letterlijk met hun laatste spreker. Kleine talen zullen onherroepelijk
verdwijnen.
- Het Nederlands staat in de ranglijst naar aantal sprekers op de achtenveertigste plaats in de
wereld, wat het tot een middelgrote taal maakt.
- De 'grootste' taal is het Mandarijns, het Spaans en dan pas het Engels
- (chinees, hindi, engels, spaans, arabisch, russisch, frans, duits, nederlands)
- Binnen Europa is het Duits het grootst, gevolgd door Frans en Engels.
- het belang van een taal heeft met meer te maken dan met het aantal sprekers. De
economische macht van haar sprekers is ook van belang, en het aantal mensen dat ze passief
kent.
- De meeste van de huidige 6.800 talen staan er niet goed voor. Meer dan de helft ervan wordt
gesproken door slechts één of een paar stammen.
- De verspreiding van een taal. Hangt samen met economisch belang.
Geschiedenis van het Nederlands. Wanneer begint het Nederlands?
Nederlandse taal is ca. 1500 jaar oud:
- Het West-Germaans viel omstreeks 500 uiteen in verschillende talen, zodat het begin van het
Nederlands ten vroegste daar gesitueerd kan worden.
- de taalwetenschap laat het Oudnederlands iets later beginnen in de 8e eeuw.
Hoe bepaalt men wanneer een taal begint?
- Er wordt gekeken naar het oudste geschreven materiaal dat overgeleverd is. Oudnederlands
is moeilijk te scheiden van verwante West-Germaanse talen.
- Onderzoekers baseren zich op de plaats waar een tekst vermoedelijk is ontstaan en op
taalkundige kenmerken zoals sporen van de Hoogduitse klankverschuiving.
- Oudhoogduits (de voorloper van het Duits), Oudsaksisch (de voorloper van het Nederduits)
of Oudengels.
Het oudste Nederlands is nog helemaal geen eenheidstaal:
- Bestaat uit Oudnederfrankisch dialect met Oudsaksische en ingweoonse invloeden.
- Voor het Nederlands is er geen doorlopende schriftelijke overlevering zoals bv voor het
Latijn.
- De oudste Nederlandse woorden die ons overgeleverd zijn, zijn ong uit 5e eeuw, maar tot de
11e eeuw beschikken we nauwelijks over teksten. (ze konden verloren zijn)
- een eerste tekst betekent niet dat een taal voor die tijd nog niet werd gesproken.
In de vroege middeleeuwen bestond er een vertellerscultuur:
- verhalen werden doorverteld in plaats van opgeschreven.
- De gemiddelde persoon kon niet lezen en schrijven, dat konden alleen geleerden en
geestelijken - en zij gebruikten in de eerste plaats het Latijn.
1
, Sept-dec
liefdesversje Hebban olla uogala:
- is niet het oudste Nederlandse zinnetje.
- Het oudste Nederlandse zinnetje dateert uit een afschrift van de 8e eeuw.
- We beschikken over fragmenten uit directe vertalingen van bijbelteksten.
- In de middeleeuwen schreef men vogelveren.
- In 1932 ontdekte een Engelse geleerde in Oxford een probatio pennae (proef om te zien als
de pen goed werkt) op een los stuk perkament (bewerkte huid) in een Latijns handschrift.
- Toen de schrijver zijn nieuwe pen uitprobeerde ("probatio pennae”) schoot hem blijkbaar
een liefdesversje in de volkstaal door het hoofd, dat hij voorzag van een Latijnse vertaling.
- Het is vermoedelijk in het laatste kwart van de 11e eeuw geschreven door een West-Vlaamse
monnik in de abdij van Rochester in het Engelse graafschap Kent.
- Lang werd gedacht dat met dit versje van een verliefde West-Vlaamse monnik de
geschiedenis van de Nederlandse taal begint.
- als Hebban olla uogala wél Oudnederlands is, dan is het nog niet het oudste bewaard
gebleven Nederlands: de Malbergse glossen zijn veel ouder.
- het liefdesversje kan wel als het oudste overgeleverde literaire Nederlands gelden.
De Germaanse taalfamilie De toren van Babel
- De voorgeschiedenis van de Germaanse taalfamilie en het
Nederlands is het onderwerp van de historisch-vergelijkende
taalwetenschap.
- Het doel van deze tak van de taalkunde is het aantonen van
taalverwantschap en de reconstructie van prototalen.
- De methode die wordt toegepast, is het onderzoeken van
regelmatige klankcorrespondenties bij woorden uit de centrale
woordenschat. (vb. van dergelijke klankcorrespondenties: Het
Fries heeft een afwijkend woord voor 'vader', namelijk: heit .)
Verschillen tussen de talen zijn vaak niet incidentele verschillen, maar systematisch.
- Zo overeenkomt de Nederlandse klank [œy] - geschreven <ui> -
in de genoemde voorbeelden systematisch met een [au] in het
Duits.
- De historisch-vergelijkende taalwetenschap is erin geslaagd een
aantal van dat soort regelmatige klankcorrespondenties te
vinden die konden worden beschreven als 'klankwetten'.
- Op basis van zulke overeenkomsten en systematische correspondenties kan men
concluderen dat bepaalde talen met elkaar verwant zijn en teruggaan op een
gemeenschappelijke brontaal.
- De talen in het overzicht hierboven zijn familie met elkaar en vormen samen de
Germaanse taalfamilie.
- de Germaanse talen zijn op hun beurt weer met andere talen familie.
- Die verwantschap werd voor het eerst opgemerkt in 1786 door Sir William Jones.
De historisch-vergelijkende taalwetenschap
- geslaagd om op basis van de vergelijking van oudere taalstadia voor de meeste Europese en
indische talen een gemeenschappelijke prototaal (een voorouder) te reconstrueren
- Dat was het Proto-Indo-Europees (vroeger 'Indogermaans').
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller agavriloaeipatricia. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48072 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now