Samenvatting Literatuurgeschiedenis Nederlands Veo 5
5 views 0 purchase
Course
Nederlands
Level
VWO / Gymnasium
Uitgebreide samenvatting van de boeken Een reis door apenland, Max Havelaar en het recht van de sterkste. Aantekeningen en samenvatting van alle kunststromingen en literatuurstromingen van literatuurgeschiedenis. Tijdlijn. Schrijvers. Ruim 7000 woorden
Verlichting (1700-1800)
Verlichting:
men wil de mensen zoveel mogelijk kennis bijbrengen en zo hun verstand
verlichten. Koloniën komen in verzet tegen Engeland in 1775 en in 1776 werden
de koloniën van de VS onafhankelijk. In 1789 komt het volk in Frankrijk in
opstand tegen de machthebbers (Vrijheid, gelijkheid en broederschap)
⁃ De economie in Nederland ging niet goed, Nederland bleef achter op de
industriële revolutie en er was werkeloosheid.
⁃ De eerste encyclopedieën zijn in deze tijd geschreven
Ideeën in de verlichting:
⁃ De mens is van nature goed maar moet door onderwijs verlost worden
van onwetendheid en bijgeloof
⁃ Als de mens geleerd heeft zijn verstand te gebruiken zal hij altijd het goede
doen
Rationalisme:
De leer dat het verstand de enige betrouwbare bron van kennis is. Alles moet
beredeneerd wordt met behulp van helder en kritisch verstand
⁃ Het kind is belangrijk omdat bij hem de opvoeding tot een mens begint.
⁃ Literatuur is didactisch: heeft als doel mensen op te voeden en kennis bij
te brengen
Kunst:
Rococo
⁃ Luchtig en zwierig
⁃ Lichte kleuren en sierlijke lijnen
⁃ Versiering door middel van bloemen, geometrische en schelpachtige
vormen
Neoclassicisme
⁃ Soberheid, symmetrie en evenwicht
⁃ Onderwerpen ontleend aan klassieken
⁃ Weinig versiering
⁃ Bij toneel moet het publiek tot oordeel over het toneelstuk komen.
Literatuur
,⁃ Schrijver als leraar omdat ze de mensen wilden opvoeden tot een redelijk
denkend wezen
⁃ Proza kwam naar boven, de literaire vorm voor de middenklasse wat
toegankelijker is dan toneel en poëzie. Vooral de romans worden de
belangrijkste vorm van het verzonnen verhaal. De eerste was Robinson Crusoe,
de aanzet voor deze genre. Ook denkbeeldig reisverhaal werd een
veelbeoefende genre: eerste was Guilliver’s Travels.
⁃ Spectatoriale tijdschriften werden ook veel gebruikt, essays over het
dagelijks leven geschreven in vlotte goed leesbare stijl
⁃ Literatuur werd voor kinderen veel belangrijker onder andere als onderwijs
Namen van schrijvers
⁃ Pieter van Langendijk
⁃ Rhijnvis Feith
⁃ J.A Schasz -> Apenland
⁃ Betje Wolff en Aagje Deken -> briefroman Mejuffrouw Sara Burgerhart
⁃ Justus van Effen -> begon Hollandse spectator
Vroege romantiek
In de tweede helft van de achttiende eeuw kwamen er reacties op het
rationalisme van de verlichting.
⁃ Literatuur moest gevoeliger worden
⁃ Jezelf ontwikkelen ging niet alleen om verstand maar ook om gevoel
, Romantiek (1800-1880)
Samenleving
Romantiek is de reactie op de verlichting:
⁃ Verlichting = verstand
⁃ Romantiek = gevoel en verbeelding
Industriële revolutie:
⁃ Uitvinding stoommachine -> opkomst fabrieken
⁃ Groot klasseverschil
⁃ Mensen trekken van platteland naar steden
⁃ Veel aanbod voor arbeidskrachten, veel werkeloosheid
Oorlog en vereniging
⁃ Nationalisme in opkomst
⁃ 1830-1839: België scheidt zich van Nederland
⁃ 1848: rechten werden in grondwet vastgelegd (vrijheid van meningsuiting,
geloof en onderwijs)
⁃ Ontstaan parlementaire democratie
Modernisering
⁃ Ontkerkelijking neemt toe
⁃ Versteviging van verzuiling (als reactie op ontkerkelijking) -> dagelijkse
leven wordt in eigen ‘kring’ georganiseerd.
⁃ Feminisme in opkomst in eind negentiende eeuw (Aletta Jacobs)
Kunst
⁃ Sehnsucht: kunstenaars en schrijvers zijn ontevreden met de dagelijkse
werkelijkheid. Men gelooft in een hogere onzichtbare werkelijkheid die wel mooi,
zuiver en ideaal is.
⁃ Persoonlijksheidscultus: Alleen kunstenaars zijn gevoelig genoeg om een
glimp van het hogere te zien.
⁃ Gevoel, verbeelding en individuele uiting staan centraal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikkiwakker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
