Begrippenlijst Recht
Deel 1: algemene inleiding tot het recht
DEFINITIE recht is een geheel v gedragsregels die afdwingbaar zijn
door de OVH
gedragsregels - Zijn voorschriften die worden opgelegd
om ons gedrag in een bepaalde richting te
sturen
- ‘wat anders kan, maar niet anders mag’
- Alle rechtsregels zijn gedragsregels, maar
niet alle gedragsregels zijn rechtsregels
indicatieve regels - ‘wat is’ & nooit anders kan
- Bv. 1+1=2
afdwingbaarheid - verwijst naar de aanwezigheid v
technieken, sancties, waarmee de
naleving vd gedragsregels w gewaarborgd
- zorgt ervoor dat men die regels niet
zomaar ongestoord naast zich neerlegt
- alle rechtsregels zijn afdwingbare
gedragsregels, maar niet alle afdwingbare
gedragsregels zijn daarom rechtsregels
bv. spelregels v voetbal
rechtsregels worden afgedwongen door OVH, maar NIET
gemaakt door OVH
sanctie ≠ straf - soms bestaat de sanctionering in het
recht uit het opleggen ve straf (bv.
gevangenisstraf, boete), maar niet altijd
- strafsancties bij misdrijven
- wie andere dan strafrechtelijke regels
overtreedt, zal geen straf opgelegd
krijgen, maar zal te maken krijgen met
andere afdwingingsmiddelen (bv.
schadevergoeding)
straf is een soort sanctie
misdrijven schendingen van strafrechtsregels
doel vh recht - orde brengen in mtschpij
- rechtszekerheid brengen in mtschpij
orde - zonder rechtsregels zou er chaos zijn
- bv. mensen zouden zelf kiezen om R/L te
rijden op de rijweg
rechtszekerheid - door rechtsregels
weten mensen waar ze aan toe
zijn
wat hen te wachten staat als ze
zich in bepaalde manier
gedragen, en hebben ze minder
het gevoel aan willekeur
onderworpen te zijn
bronnen vh recht - verschillende vormen waarin rechtsregels
, kunnen worden uitgedrukt
wetgeving (in ruime zin)
rechtsgewoonte
algemene rechtsbeginselen
rechtspraak
rechtsleer
private regelgeving
wetgeving (in ruime zin) - federale wetten/ wetten in enge zin
wetgeving gestemd door het
federale parlement
in hun titel het woord ‘wet’
- decreten en ordonnanties
wetgeving gestemd door de
deelstaatparlementen in ons land
- beslissingen vd uitvoerende macht
Koninklijke Besluiten, Ministeriële
Besluiten, gemeentelijke en
provinciale besluiten …
- Waar vind je wetgeving?
Belgisch Staatsblad (NIET
gemeentelijke en provinciale
besluiten)
o Geconsolideerde
wetgeving
www.juridat.be
o Provincies
Bestuursmemoriaal
o Gemeenten
Via aanplakking
Via neerlegging
op de griffie vd
rechtbank v 1ste
aanleg en vd
politierechtbank
online
geconsolideerde wetgeving Basistekst/ oorspronkelijke tekst met daarin
verwerkt alle latere wijzigingen
rechtsgewoonte - zijn de gevestigde, ongeschreven
gebruiken die door de gemeenschap als
bindende rechtsregels worden
beschouwd
- bv. wnr een ambtenaar vd burgelijke
stand het overlijden ve persoon moet
vaststellen, is het ‘de gewoonte’ dat hij
zich tevreden stelt met een attest v
overlijden dat is opgesteld door een
geneesheer
algemene rechtsbeginselen - zijn ongeschreven gedragsregels die op
een bepaald ogenblik essentieel worden
geacht voor de samenleving
- bv. verbod v eigenrichting (wie meent op
, iets recht te hebben, maar het niet op
vreedzame manier verkrijgt, moet de
omweg via de rechter maken), de
bescherming vd zwakken, de eerbiediging
vd menselijke persoon
rechtspraak - geheel v rechterlijke uitspraken
vonnissen vd rechtbanken
arresten vd hoven
uitspraken vd andere
rechtscolleges
- is geen algemeen bindende bron, maar
toch een gezaghebbende bron
- is vaak een belangrijke aanvulling op de
wet, telkens wnr de wet onvolledig/
onduidelijk is
rechtsleer - is het geheel vd publicaties waarin
rechtsgeleerden hun opvattingen over
het recht meedelen
geschriften (handboeken, wet artikels)
van juristen
- gezaghebbende rechtsbron: zij is op zich
is niet algemeen bindend, maar kan wel
een grote invloed uitoefenen op de
wetgeving en de rechters
private regelgeving - bv. overeenkomsten die tssn 2 personen
zijn aangegaan zijn bindende voor die 2
partijen
- wordt een overeenkomst niet nageleefd,
dan kan de naleving ervan afgedwongen
worden via de OVH (bv. rechtbank)
- ‘alle overeenkomsten die wettig zijn
aangegaan, strekken degenen die ze
hebben aangegaan, tot wet’
klassieke indeling vh recht - Publiekrecht
Gaat over OVH instanties die
gezag uitoefenen
Bepaald wat de bevoegdheden
zijn v die instanties
Bepaald wat de verhouding is
tssn OVH & burger
- Privaatrecht
Gaat over burgers onderling
Grootste rechtstak: burgerlijk
recht
- Gemengde rechtstakken
publiekrecht - Regelt de organisatie en werking vd OVH
(Federale Staat, gemeenschappen,
gewesten, prov, gemeenten, openbare
diensten) & de relatie vd OVH met de
burgers
- Rechtstakken
, Grondwettelijk recht
Bestuursrecht/ administratief
recht
Strafrecht
Fiscaal recht
Gemeentelijk recht/ procesrecht
grondwettelijk recht/ staatsrecht - Bevat de fundamentele regels vh
publiekrecht
Belangrijkste regels over de
inrichting en de werking vd
verschillende staatsmachten
(wetgevende, uitvoerende,
rechterlijke macht)
Fundamentele rechten en
vrijheden vd burgers (=
mensenrechten)
bestuursrecht/ administratief recht - Regelt de werking en de structuur vd
organen vd uitvoerende macht (=
administratie/ bestuur), voor zover dit
niet geregeld is door het staatsrecht
- Maakt je wegwijs in verschillende
administratieve diensten en hun werking,
alsook in het statuur vd ambtenaren die
er werken
strafrecht bestaat uit de regels met betrekking tot het
opleggen v strafsancties
fiscaal recht Omvat het geheel v regels met betrekking tot het
heffen en innen vd belastingen
(inkomstenbelastingen, BTW,…)
gerechtelijke recht/ procesrecht - Bevat de regels met betrekking tot:
De organisatie, de bevoegdheid
en de werking vd rechtscolleges
(rechtbanken, hoven)
De manier waarop men moet
procederen
De rechtsmiddelen die tegen een
rechterlijk uitspraak kunnen
worden aangewend (beroep,
verzet)
- Het gerechtelijke recht w verder
ingedeeld in:
Gerechtelijk privaatrecht
Strafprocesrecht/
strafvorderingsrecht
gerechtelijke privaatrecht dit is gerechtelijk recht v toepassing op geschillen
(=conflicten) v privaatrechtelijke aard
strafprocesrecht/ strafvorderingsrecht gerechtelijk recht dat voorschrijft hoe misdrijven
worden vervolgd en bestraft: hoe worden
verdachten opgespoord, verhoord, voor de
rechter gebracht, hoe verloop de procedure voor
die rechter
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deborahanneessens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.