Samenvatting met alle belangrijke termen uit het desbetreffende thema + overzichtelijke afbeeldingen om de stof goed te begrijpen. Deze samenvatting is duidelijk en krachtig geschreven zonder langdradige stukken tekst. Hierdoor ben je optimaal voorbereid voor je school- en eindexamens! Veel succes ...
Thema 8: Waarneming en gedrag
8.1 Het zintuigstelsel
Het gehoororgaan
Het oor bestaat uit 3 delen: buitenoor, middenoor en binnenoor.
Het evenwichtsorgaan kan veel bewegingen waarnemen. Het bestaat uit twee
componenten:
● Statolietorgaan, dat lineaire versnelling in verschillende richtingen en de positie van
het zwaartekrachtsveld registreert
○ Bestaat uit twee zakjes: Sacculus (verticale bewegingen) en Utriculus
(horizontale bewegingen)
● Halfcirkelvormige kanalen, die loodrecht op elkaar staan en draaiingsbewegingen in
verschillende rotatierichtingen registreren
In de statolietorgaan bevindt zich ook de macula en ampulla
- Macula: zit in een ovaal, rond blaasje en dat werkt op zwaartekracht en werkt op
kalkkristallen
● Werking: kristallen drukken op de zintuigcellen die worden geprikkeld, waarna
een impuls wordt doorgegeven naar de hersenen
- Ampulla: zit in de opgezwollen rond blaasjes in de halfcirkelvormige kanalen en werkt
op de traagheid
● Werking: Bij een beweging van het hoofd blijft het vloeistof in de
halfcirkelvormige kanalen, waardoor de cupula afbuigt in de richting waar de
beweging naar toe beweegt. Hierdoor worden zintuigcellen geprikkeld en
worden impulsen doorgegeven naar de hersenen
Zintuigen ontvangen externe en interne prikkels waardoor impulsen ontstaan
↓
Soorten receptoren in je lichaam:
- Proprioreceptoren: registreren veranderingen van de spierspanning of stand van een
lichaamsdeel
- Mechanische receptoren: reageren op aanrakingen en geluid
- Gehoorreceptoren/evenwichtsreceptoren
- Tastreceptoren/drukreceptoren
- Chemische receptoren: binden moleculen uit de omgeving
- Temperatuurreceptoren
- Pijnreceptoren
- Lichtreceptoren
, Ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigen hebben een prikkeldrempel (= drempelwaarde) die moet worden overschreden
om een impuls te kunnen veroorzaken
- Adequate prikkel: prikkel waarvoor de prikkeldrempel van een zintuigcel het laagst is
- Zintuigen reageren pas op prikkels wanneer de prikkelsterkte de
drempelwaarde overschrijdt! → Onder de waarde = ´alles-of-niets´
principe
- Adaptatie: aanpassing van de gevoeligheid van een zintuig bij aanhoudende
prikkelsterkte
● Voordeel: voorkomt dat het CZ overbelast wordt met onbelangrijke informatie
8.3 Het oog
Begrippen:
Straalvormig lichaam: bevindt zich rond de lens en hierin is de lens opgehangen
● Het straalvormig lichaam bevat kringspieren (accommodatiespier) en lensbandjes
Pupilreflex: aanpassing van de pupilgrootte aan het invallend licht
Accommoderen: aanpassing lensvorm aan de afstand tussen het voorwerp en de lens
Convergeren: het naar elkaar toe bundelen van licht door een bolle/positieve lens
Divergeren: :het spreiden van licht door een holle/negatieve lens
De bouw van de oog:
Harde oogvlies: stevig vlies dat het binnenste van een oog bescherming geeft
Hoornvlies: doorzichtige voortzetting van het harde oogvlies aan de voorkant van het oog
Iris: ronde gekleurde deel in wit van de oogbol met pigmenten
● De iris regelt de hoeveelheid licht die via de pupil het oog binnenvalt door de pupil groter of kleiner te maken
Pupil: opening in de iris
Glasachtig lichaam: kleurloze gelatineuze vulling, geeft vorm aan de oogbol en drukt het netvlies tegen het netvlies
● Glasachtig lichaam houd het netvlies op zijn plek en zorgt ervoor dat de kringspieren makkelijker kunnen ´schuiven
Vaatvlies: bevat veel bloedvaten die het oog voedt
Voorste en achterste oogkamer: gevuld met vocht
Ooglens: regeling van accommodatie, het boller maken van de ooglens
Netvlies: waarop het beeld verkleind en omgekeerd wordt gevormd
● Bevat lichtreceptoren die worden geprikkeld wanneer er licht erop valt en dan impulsen via de oogzenuw naar de
hersenen worden geleid
● Gele vlek: hier wordt het scherpste beeld waargenomen
● Blinde vlek:hier verlaat de oogzenuw het oog, ook een doorgang voor bloedvaten, bevat geen zintuigcellen, dus je
neemt geen beeld waar
Beeldvorming door ooglenzen:
- Het hoornvlies, straalvormig lichaam en de ooglens zorgt dat er een scherp beeld
op het netvlies ontstaat
● Hoornvlies en ooglens breken lichtstralen af die het oog binnenvallen
● In het straalvormig lichaam liggen de kringspieren/accomodatiespieren
● Met behulp van lensbandjes hangt de ooglens in het straalvormig lichaam
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deminguyen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
