Heb jij een makkelijke samenvatting nodig voor 'De bestuurlijke kaart van Nederland?' Deze samenvatting gaat je helpen bij de Minor 'Bestuur en Organisatiewetenschappen van de UU!! Succes
Daniel ten Broeke Samenva0ng Bestuur & Organisa6e/ Bestuurlijke kaart
De bestuurlijke kaart van Nederland
H1. Bestuurlijke kaart van Nederland
Kenmerken
• Constitutionele monarchie
Een koning(in) is staatshoofd. In tegenstelling tot in een absolute monarchie, is het
handelen van de koning gebonden aan de grondwet of geschreven constitutie.
• Rechtstaat
De overheidshandelen is ontworpen aan de regels van het recht. Daarnaast beschikken
de burgers over grondrecht, zoals de vrijheid van godsdienst.
• Scheiding van/der machten
De wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht zijn van elkaar
gescheiden. De drie machten zin onafhankelijk van elkaar, en controleren elkaars
functioneren.
• Scheiding van kerk en staat
• Parlementair stelsel
Wat de inhoudt dat de bevolking rechtstreeks het hoogste besluit vormde orgaan kiest,
de tweede kamer waar regering verantwoording schuldig is aan Nederland. Wordt ook
wel een representatie of indirecte democratie
• Ministeriële verantwoordelijkheden
Ministers zijn verantwoordelijk, ook voor het optreden van het staatshoofd en voor
rijksambtenaren.
• Vertrouwensregel
Ministers worden getracht af te treden zodra zij het vertrouwen van
volksvertegenwoordiger verloren hebben
• Het parlementaire stelsel dualistisch
Volksvertegenwoordiging is onafhankelijk van de regering en de ministers kunnen geen
onderdeel uitmaken van de Staten-Generaal
• Staten generaal
is de eerste en tweede kamer gezamelijk
• De Nederlandse bevolking kiest geen bestuurders (Amerika)
De leden van de Gemeenteraad(en) en van de provinciale staten benoemen
wethouders en gedeputeerden (gedeputeerden hebben als taak het voorbereiden en
uitvoeren van besluiten van de provinciale staten) de kroon benoemt ministers,
burgemeesters en commissarissen.
• Gedupeerde
vormen samen het dagelijkse bestuur van de provincies
• Evenredige vertegenwoordiging
Het aantal zetels in overeenstemming is met het aantal inwoners. In Nederland is geen
kiesdrempel, dat een partij geen minimaal stempercentage moet behalen om een zetel
te behalen.
• Gedecentraliseerde eenheid
Enerzijds is er spraken van Rijksoverheid die zaken aan lagere overheden (top down) kan
opleggen. Anderzijds zijn er allerlei taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden
overdragen aan lagere overheden. (Een deel van de taken hebben gemeenten
overgenomen van de Rijksoverheid)
, Daniel ten Broeke Samenva0ng Bestuur & Organisa6e/ Bestuurlijke kaart
• Constitutioneel hof
Hebben we niet in Nederland dit is zodat er een onafhankelijk rechtelijke instantie is die
wetten toets aan de grondwet.
• Juryrechtspraak
In Nederland gebruiken we deskundige rechters en blijft de rechtspraak echter het
exclusieve domein van onafhankelijke rechters
• Functioneel bestuur
Bestuursorgaan dat anders Het Rijk, De Provincie en Gemeente een beperkt wettelijk
vastgelegd pakket heeft. Bijvoorbeeld Waterschap.
Bovenstaande kenmerken van het Nederlands openbaar bestuur zijn voor een groot deel resultaat
van wetgeving. Thorbeckes grondwet van 1848 heeft de grondslag gelegd voor het principe
ministeriële verantwoordelijkheden en de gedecentraliseerde eenheidstaat, het huis van
Thorbecke.
, Daniel ten Broeke Samenva0ng Bestuur & Organisa6e/ Bestuurlijke kaart
H2. De Nederlandse staat
Staat
• Wettelijke ordening bestuurlijk organisatie (geweld monopolie)
• Bevolking
• Territorium
• Staat is erkend door andere staten (bijvoorbeeld de Verenigde Naties)
• Soevereine staat die onafhankelijk is en gelijk is aan andere staten.
De staat = rechtspersoon
Staat der Nederland = De Nederlandse overheid
Vorming grondwet = 1798 – 1872 Thorbecke nieuwe grondwet 1948
Legitimiteit beginsel wettelijke basis van een staat om macht uit te oefenen op burgers
Constitutie Geheel organisatie van de staat en daar regels en wetten bij.
Elementaire geschreven en ongeschreven regels (grond)wetten en conventies- met betrekking tot de
organisatie van een staat
Parlementair stelsel
Het stelsel kent twee principes
1. De koning is onschendbaar en zijn ministers verantwoordelijk. Dus ministeriële
verantwoordelijkheid. (Art. 42. Lid 2)
2. Het kabinet moet het vertrouwen hebben van de meerderheid van de tweede
kamer. Dit geldt ook voor de ministers en staatssecretarissen (toeslagaffaire)
Rechtstaat
De Nederlandse staat is onderworpen aan de regels van het recht, dus een rechtsstaat.
- overheidshandelen (volgens wet)
- Vrije en geheime verkiezingen
- Bestaan van grondrechten (vrijheid van meningsuiting) bestaan van persvrijheid
- Machtenscheiding in de staat. Machtenscheiding is door /Montesquieu 1689-1755 beschreven en is
later bekend geworden als leer van de Trias politica
, Daniel ten Broeke Samenva0ng Bestuur & Organisa6e/ Bestuurlijke kaart
De gedecentraliseerde eenheidstaat
Decentralisatie heeft betrekking op de overdracht van taken en bevoegdheden aan lagere
rechtsgemeenschappen of bestuurslagen. Dat betekent dat bijvoorbeeld gemeente onderling
afwijkende regels mag opstellen.
Autonomie = eigen Medebewind = opdracht van hogerhand uitvoeren Toezicht
Samenwerking bestuurslagen in het huis van Thorbecke
1. Samenwerking in vorm van duidelijk taakverdeling tussen bestuurslagen
2. Lagere bestuurslagen met name gemeenten weten vaak beter wat het probleem op lokaal niveau
zijn, waaraan hun inwoners behoefte hebben
3. Vele problemen waar overheden mee te maken mee hebben beperken zicht niet tot eigen
grondgebied.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danieltenbroeke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.31. You're not tied to anything after your purchase.
