Max - Biologie voor jou 6 vwo 2021 Leeropdrachtenboek
Samenvatting met alle belangrijke termen uit het desbetreffende thema + overzichtelijke afbeeldingen om de stof goed te begrijpen. Deze samenvatting is duidelijk en krachtig geschreven zonder langdradige stukken tekst. Hierdoor ben je optimaal voorbereid voor je school- en eindexamens! Veel succes ...
Hoofdstuk 14: Gaswisseling en uitscheiding
14.1 Gaswisseling
Begrippen:
Alveolaire lucht: lucht in de longblaasjes
Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut
Ademvolume: hoeveelheid liter lucht die bij een inademing wordt ingeademd
Adem minuut volume: hoeveelheid lucht die men in een minuut inademt
Bouw ademhalingsstelsel:
- Neusholte
● Bevat neusslijmvlies
● Neusharen houden stofdeeltjes tegen
● Verwarming van lucht
● Bevochtiging van lucht (voorkomen van uitdrogen longen)
● Bevat trilhaarepitheel dat slijmproducerende en trilhaarcellen heeft
○ Aan het slijm blijven stofdeeltjes en ziekteverwekkers kleven
○ Slijm wordt door de beweging van trilharen naar de keelholte
verplaatst
- Keelholte
● Huig: sluit neusholte af bij slikken
● Strottenhoofd: bovenste deel van luchtpijp
○ Strotklepje: sluit luchtpijp af bij het slikken
○ Stembanden: stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langs komt
- Luchtpijp
● Kraakbeenringen: verhinderen dichtklappen van luchtpijp
● Trilhaarepitheel: inslikking door slijm (ziekteverwekkers)
- Bronchiën
● 2 hoofdbronchus: linker en rechter hoofdbronchus
● Bevat trilhaarepitheel en kraakbeenringen
- Longen:
● Bronchiolen
● Longblaasjes (alveoli)
○ Omgeven door haarvaten → gaswisseling mogelijk (diffusie)
○ Één cellaag dik
○ Binnenkant bevat alveolair vocht
○ Veel longblaasjes = grote gaswisseling capaciteit
● Longvlies en borstvlies → ertussen is vloeistoflaag → soepel bewegen
- Middenrif
● Inademen = gespannen middenrif en gaat naar beneden
, ● Uitademen = ontspannen middenrif en gaat weer terug naar boven
Bronchiën bevatten kraakbeenringen en bronchiolen
bevatten spierweefsel (= dunnere wand)!
● Samentrekking van spierweefsel bij bronchiolen zorgt voor vernauwing of verwijding.
Hierdoor wordt de hoeveelheid lucht ingeademd geregeld!
Longvlies en borstvlies:
- Longvlies: vergroeid met longen
- Borstvlies: vergroeid met ribben, binnenste
tussenribspieren en middenrif
Tussen long- en borstvlies is een interpleurale ruimte met vocht!
● Vloeistoflaagje zorgt ervoor dat de vliezen soepel langs elkaar
bewegen tijdens het ademen.
Partiële zuurstof- en koolstofdioxide druk:
- Partiële zuurstofdruk pO2: aandeel zuurstof in luchtdruk
- Partiële koolstofdioxidedruk pCO2: aandeel koolstofdioxide in luchtdruk
● Bij inademing moet pO2 hoger zijn buitenaf dan in de
longen, zodat lucht wordt aangezogen
(van alveolaire lucht naar alveolaire vocht)
○ In het alveolaire vocht in het longblaasje is de
pO2 hoger dan in het bloedplasma
■ Gevolg: diffusie van O2 naar
bloedplasma
● Bij uitademing moet pCO2 hoger zijn binnen het
bloedplasma dan buiten in de longblaasje (van
bloedplasma naar alveolaire vocht)
○ Gevolg: diffusie van CO2 naar longblaasjes
2 manieren waarop het ademhalingsstelsel het verschil tussen zuurstofdruk en
koolstofdioxidedruk gunstig wordt beinvloedt:
1. Voortdurend wordt er geventileerd, herhaalde in- en uitademing
2. Bloed blijft langs de longblaasjes stromen
, Wet van Fick:
𝛥𝑐
n = D x A 𝛥𝑥
n = diffusiesnelheid (mol ⋅ s-1)
D = diffusiecoefficient (m2 ⋅ s-1)
A = diffusieoppervlak (in m2)
Δc = concentratieverschil (c1 - c2 in mol ⋅ m-3)
Δx = diffusieafstand (in m)
Gunstige factoren voor gaswisseling:
- Grote diffusieoppervlak door vele
longblaasjes
● Door slijm in het longblaasje kan de diffusie van O2 vertraagt worden
○ Diffusieoppervlakte is verkleind
- Kleine diffusieafstand door de dunne wand van longblaasjes en longhaarvaten
- Groot verschil pO2 en pCO2: door te verversen van de lucht in de longblaasjes en
door stroming van het bloed langs de longblaasjes
Voordelen om door de neus te ademen ipv de mond:
- Bevochtiging van lucht
- Verwarming van lucht
Voorkomt de longen tegen uitdroging en kou
- Zuivering van stofdeeltjes en ziekteverwekkers door slijmvlies
● Slijmvliezen en trilhaarcellen in luchtwegen houden ingeademde lucht schoon
● Trilharen laat slijm met deeltjes naar de keelholte verplaatsen waarna het in
de maag komt (maagsap doden bacteriën)
- Het reukzintuig keurt de binnenstromende lucht op ‘gevaarlijke’ stoffen.
Transport van zuurstof en koolstofdioxide
Transport van zuurstof
● In de longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode
bloedcellen
○ Hb + O2 ⇆ HbO2
Veel O2 = evenwicht naar rechts
Weinig O2 = evenwicht naar links
● Verschil tussen pO2 in het alveolaire vocht en pO2 in het bloedplasma blijft ontstaan
door de binding van O2 aan Hb
○ Gevolg: meer O2 opgenomen
● Als alle O2-moleculen verzadigd zijn met hemoglobine (vorming oxyhemoglobine)
dan wordt oxyhemoglobine weer omgezet in hemoglobine en O2
○ Gevolg: O2 diffundeert naar weefselcellen
↓
Transport van koolstofdioxide
● Concentratieverschil tussen O2 in bloedplasma en weefsels zorgt voor diffusie van O2
van haarvaten naar weefsels
○ CO2 diffundeert van weefsels naar de haarvaten
● Groot deel van gediffundeerde CO2 wordt vervoerd als HCO3-
○ Door middel van koolzuuranhydrase
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deminguyen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
