Pedagogisch werk is risicovol want:
- Vol besluiten over wat goed en niet goed is
- Vol onduidelijke situaties, gevoelens en conflicten die geduid moeten worden (subjectief)
- Vol niet perfecte hulpmiddelen
- Vol weerbarstige, niet coöperatieve cliënten (die niet zitten te wachten op extra ondersteuning)
- Vol onafhankelijkheden van collega’s die niet overal dezelfde belangen hebben.
- Vol verlangens over maatwerk
- Vol veranderlijke situaties, klachten en oplossingen.
Pedagogen:
- Proberen het functioneren en de ontwikkeling van het kind door en in de opvoeding en het
onderwijs te verbeteren en optimaliseren. (Verbeteren = normalisering, wanneer moet iets
verbeterd worden?)
o Alledaagse opvoedings- en ontwikkelingsvraagstukken tot complexe opvoedings- en
ontwikkelingssituaties.
o Kinderen en jongeren als volwassenen in een afhankelijkheidsrelatie (geestelijk
gehandicapte volwassenen).
- Handelen op basis van kennis over de pedagogische relatie, opvoedingsdoelen,
opvoedingswijzen en pedagogische en maatschappelijke context.
o Direct en indirect leefomgeving veranderen van kind.
§ Indirect; school verbeteren zodat kind ‘verbetert’.
Maatschappij: elke maatschappij eigen opvoedingsnormen en doelen. Daar heb je als pedagoog mee te
maken. Cultuur is dus van grote invloed. Wat wordt verstaan onder goed ouderschap of verzorging?
Competenties orthopedagoog:
- Orthopedagogisch handelen: diagnostiek, begeleiding, wetenschappelijk interpreteren van
behandeling.
- Professionaliteit: gebruiken van wetenschappelijke kennis, eigen handelen verbeteren en
kritische reflectie daarop (ontwikkeling en bewustzijn).
- Communicatie: aansluiten en afstemming op perspectief cliënt(systeem).
- Samenwerking: multidisciplinaire samenwerking (verbinding en procesregie).
- Kennis en wetenschap: verantwoord.
- Maatschappelijk handelen: maatschappelijke impact van handelen op opvoedsituatie herkennen
en vertalen naar verantwoorde manier van hulpverlening: individueel en ook maatschappelijk
(rekening houden met de maatschappij).
- Organisatie: beïnvloeden en beleid.
Pedagogische wetenschappen:
- Handelingsgerichte wetenschap: op adequate manier hulpverlening
o Cliënt en hulpverlener zijn handelende individuen
o Bepaalde intenties, plannen, verwachtingen, overtuigingen
o Maar: niet alle componenten zijn bewust overwogen (psychoanalyse).
- Wetenschap richt zich op gemiddeldes en kansen
- Pedagoog richt zich op een specifieke cliënt (of groep) in een specifieke context à maatwerk.
Wat bepaalt het (onbewuste) handelen? Handelen via verhalen:
- Verhaal (bij diagnostiek, therapie, interventie, opvoeden): complex van zingevingen waarin
mensen hun belevenissen en ervaringen plaatsen. Mensen kijken op een bepaalde manier naar
dingen doordat ze bepaalde dingen hebben meegemaakt en kennen.
,Soorten verhalen:
- Collectieve verhalen: cultuur, vanzelfsprekendheden, vooroordelen.
o Collectieve geheugen: handgebaren betekenen in ene cultuur iets anders dan in andere.
- Persoonlijke verhalen: zijn uniek (kan communicatie moeilijker maken, maar ook wederzijds
begrip vergroten).
Doel pedagogiek: handelen cliënt verbeteren
- Vergroten van handelingsbekwaamheid = empowerment,
- Wetenschap kan helpen bij:
o Vergroten van kennis over en in professionele hulpverlening
o Verbeteren van vaardigheden (handelen) van hulpverleners
à Dit leidt ertoe dat: vaardigheden van cliënt en cliëntsysteem verbetert.
Hoe handelen cliënt verbeteren:
- Invoeren van technische of instrumentele verbeteringen.
o Training nieuwe vaardigheden
- Verbeteren van interpretatiekader van betrokkenen
o Gebeurtenissen in achter licht plaatsen
o Op een andere manier naar situatie laten kijken
- Direct vergroten welbevinden
o Grip laten krijgen op situatie
Verbeteren van handelen: gezondheid als richtsnoer (gezondheid = welbevinden van het individu).
- Gezondheid betekent iets anders voor personen: cultuur, tijdsgebonden, sociale regels
- Gezondheid wordt bepaald binnen consensus van een groep:
o Als gemeenschap eigen problemen oplost: gezondheid en welbevinden
o Pedagogen gaan uit van wetgeving (wanneer is iets mishandeling), gewoontes
(maatschappelijk en cultureel), haalbaarheid (praktisch en financieel haalbaar)
o Experts bepalen de standaard (DSM, definities stoornissen door experts gedefinieerd).
à Gezondheid is dus een subjectief begrip.
Hoe risico’s beheersbaar maken? Hoe zo goed mogelijk handelen?
- Evidence-based werken: getoetst via empirisch onderzoek
- Protocollen gebruiken (gevaar: in hokjes denken)
Evidence based werken: empirisch-analytische onderzoeksbenadering:
- Strikt methodologisch werken (iedereen doet behandeling op dezelfde manier)
- Toon effectiviteit en haalbaarheid aan (bijv. controle en interventiegroep).
- Gebruik goede onderzoeksopzetten en goede onderzoeksinstrumenten
- Let niet alleen op voordelen van benaderingen, maar ook op mogelijke nadelen/risico’s
- Beschrijf fenomenen nauwkeurig (gaat uit van gemiddeldes, of het gemiddeld werkt: ofwel: het
werkt niet voor iedereen maar wel gemiddeld voor iedereen).
Protocollen: systemen van regels die specificeren wat de juiste procedures zijn om te volgen in specifiek
omschreven en geselecteerde situaties.
- Voordelen:
o Richtlijnen
o Kwaliteitsbewaking (conformiteit tussen iedereen die het protocol volgt)
o Specificeert aansprakelijkheid (verantwoording van handelingen)
- Nadelen:
o Beperking van flexibiliteit en creativiteit (niet mogelijk intuïtief/creatief te werken)
o Vervanging van verantwoordelijkheden en ethiek (risico is dat je niet zelf meer gaat
nadenken).
, Toepassing van protocol:
Probleem: in jeugdcentrum krijgen jeugdhulpverleners te horen dat ze zuinig dienen te zijn met het
inzetten van uitvoerige testprocedures vanwege de lange wachtlijsten (IQ test duurt vaak al een dag).
- Kern van klacht bij cognitieve ontwikkeling: intelligentie
- Kern van klacht bij opvoeding: sociaal-emotionele/gezin onderzocht
In de situatie van Bas blijkt dat er problemen zijn op het gezinsgebied, dus wordt het sociaal-emotionele
aspect onderzocht. Na een paar maanden geen vooruitgang blijkt en toch meer tests blijkt dat hij
hoogbegaafd is. Dan worden de klachten in een heel ander perspectief geplaatst.
à niet altijd klakkeloos protocollen volgen!
Iatrogene effecten: onbedoelde negatieve consequenties van pedagogisch/klinisch handelen:
- Reactieve pathogene effecten: negatieve effecten die reactie op label/diagnose teweegbrengen.
(je gaat je gedragen naar je stoornis, alles wijten aan diagnose)
- Facilitatieve pathogene effecten: verkeerde diagnose/behandeling heeft negatief effect. Kan
naar verergering klachten leiden.
- Besmettingseffecten: overdragen van eigenschappen: bij kinderen met vergelijkbare
(externaliserende/internaliserende problematiek). Bijvoorbeeld in jeugdgevangenis.
- Beperking van leermogelijkheden: groep leerlingen waarvoor geen ontwikkelingsperspectief
geformuleerd wordt of groep leerlingen waarvoor dit wel gebeurt maar implementatie van plan
komt niet van de grond.
o Daarom ook passend onderwijs ontstaan: niet-sociaal vaardige leerlingen in contact
brengen met kinderen die wel sociale vaardigheden hebben: kunnen van elkaar leren.
Waar gaat het mis?
Externe redenen
- Hiaat in opleiding?
- Uitdagingen in het werkveld
Werkveld:
- Protocollen zijn niet altijd voor iedereen goed:
o Niet goed afgestemde protocollen, doen zoals organisatie het wil? (organisatie is
aansprakelijk).
o Beperking van flexibiliteit en creativiteit van professionals.
- Gedelegeerde autoriteit/anticipatie van goedkeuring
Brandon: ze bonden hem vast volgens protocol (hij was gevaar voor zichzelf). Maar voor dit geval zou
er een ander protocol toegepast moeten worden.
Hoe kunnen we de protocollen verbeteren voor cliënten die er geen baat bij hebben?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RivkaVliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.