Summary
Samenvatting geschiedenis hoofstuk 1.1 t/m 1.4
- Course
- Level
Het is een samenvatting van hoofstuk 1 paragraaf 1 t/m 4
[Show more]
Seller
Follow
Roos266
Content preview
Samenvattingen hst 1Paragraaf 1
Ketterij en inquisitie
In de middeleeuwen was er 1 christelijke kerk in Europa, die was erg machtig en rijk. Niet iedereen
was dar blij mee, sommige vonden dat kloosters veel te rijk waren. De monniken leefden niet meer
zoals Jezus. Rond 1100 werden al nieuwe kloosterorden gesticht waar dat wel zo was. Andere
mensen gingen verder in hun kritiek op de kerk, zij wezen belangrijke delen af. Dat accepteerde de
kerk niet en ze noemde deze mensen ketters. Voor deze mensen richtte de paus rond 1200 een
speciale rechtbank op: de inquisitie. Daar moesten mensen de ketters ondervragen, ze werden
daarbij gemarteld. Als ze niet terugkeerden naar de officiële kerkleer, werden ze levend verbrand.
Kritiek op de kerk
In de 16e eeuw groeide de kritiek op de kerk. Dat kwam onder meer door de invloed van het
humanisme, dankzij de boekdruk kunst werden hun ideeën snel verspreid. Daardoor lieten ze zich
minder makkelijk de wet voorschrijven, de gelovigen wilden zelf een band met god. Ook vonden
sommigen dat de geestelijken misbruik maakten van hun positie, bijvoorbeeld aflaatbrieven
(waarmee iemand tegen betaling hoopte in de hemel te komen). Ze vonden dat je je zonden niet kon
afkopen; je moest spijt hebben. Een van de felste bestrijders van de Duitse monnik Maarten Luther.
In 1517 maakte hij een lijst me fouten in de kerk. Hij vond dat wat niet in de Bijbel stond moest
worden afgeschaft. Alleen door veel te bidden en echt te geloven kwam he volgens hem in de hemel.
De paus kwam ook niet in de bijbel voor: die moest ook weg. Omdat Luther vond dat iedereen zelf de
bijbel moest kunnen lezen, vertaalde hij die in hetDuits. Zo kreeg hij veel volgelingen (vooral in het
Duitse rijk.) omdat hij de organisatie en de leer van de kerk sterk wilde veranderen, nomen we hem
een hervormer. Een andere belangrijke hervormer was de geleerde Johannes Calvijn, hij had net
andere ideeën maar over een ding waren ze het eens: de kerk moest veranderen.
De kerk valt uiteen
De paus was boos over de kritiek en zette Luther, Calvijn en hun aanhangers uit de kerk. Daardoor
viel de christelijke kerk in 2 stromingen uiteen, de rooms-katholieken bleven trouw aan de paus in
Rome, de protestanten kozen voor de hervormers. De aanhangers van Luther, de lutheranen gingen
naar andere kerken dan de aanhangers val Calvijn, de calvinisten. Het ontstaan van nieuwe en
protestantse kerken heet de hervorming of reformatie. Dat was een belangrijke gebeurtenis met
grote gevolgen. Ten eerste veranderde het geloof van miljoenen Europeanen. Dat merk je als je een
protestantse kerk bezoek (die is sober ingericht en nauwelijks versierd), een andere verandering was
dat de kerkdiensten niet werden geleid door een priester maar door een dominee (die mochten
bijvoorbeeld wel trouwen). Een tweede gevolg was dat Europa te maken kreeg met bloedige
godsdienstoorlogen. Een van de leiders was Karel V, die van 1515 tot 1555 onder meer heerste over
het Duitse Rijk, Spanje en de Nederlanden (ongeveer nu de BeNeLux). Hij wilde zijn bewoners laten
gehoorzamen aan Een kerk, de katholieke. Hij verbood boeken met kritiek en hij liet protestantse
ketters zwaar bestraffen. Uiteindelijke leidde zijn harde opstelling en die van zijn zoon tot een
afschuwelijke oorlog in de Nederlanden.
De contrareformatie
Hoewel katholieke leiders stevig vasthielden aan hun geloof, begrepen ze ook wel dat niet alle kritiek
onterecht was. Veel priesters een monniken maakten misbruik van hun macht en leefden niet meer
naar de leer van Jezus. Door de Reformatie dreigde het gevaar dat katholieken protestants zouden
worden. Daarom besloten de leiders enkele veranderingen door te voeren. Om te beginnen schreven
ze heel precies op wat het katholieke geloof inhield, voor gewone gelovigen verschenen er speciale
leerboeken met vragen en antwoorden over de leer. Priesters moesten naar speciale scholen en ze
moesten zich voortaan aan strenge regels houden. De handel in aflaten werd ook afgeschaft. Veel
kloosters verder hervormd: monniken en nonnen moesten weer sober gaan leven. Alles was gericht
op het herstel van de oorspronkelijke leer, zodat katholieken weer vertrouwen kregen fin hun kerk.
Deze verandering in de katholieke kerk wordt de contrareformatie genoemd.
, Paragraaf 2
Streven naar centraal bestuur
Keizer Karel V regeerde over een enorm rijk. Het bestond rond 1550 uit heel veel landen zo ook de
Nederlanden. De Nederlanden waren opgedeeld in zeventien gewesten(een soort provincies). Ieder
gewest had eigen wetten, munten en bestuurders. Al die verschillende dingen maakten het lastig
voor Karel om zijn rijk te regeren. Hij was ook veel in oorlog waar hij geld voor nodig had. Daarom
probeerde hij in de Nederlanden een centraal bestuur in te voeren(met dezelfde regels en
belastingen voor alle gewesten). Karel stelde ook ambtenaren aan. Uiteraard was de Nederlandse
adel niet blij met deze veranderingen. In 1555 volgde Filips II zijn vader op. Filips versterkte het
centrale bestuur verder. Hij bestuurde vanuit zijn paleis in Spanje. In de Nederlanden stelde hij een
plaatsvervanger aan, een landvoogd. Verder was er in elk gewest een stadhouder. Die zorgde voor
orde en rust. De edelman Willem van Oranje was stadhouder van Holland, Utrecht en Zeeland.
Verzet tegen de Spaanse koning
Veel mensen waren ontevreden over de Spaanse koning. Dar hadden ze drie redenen voor. Ten
eerste wilden de Nederlandse edelen en andere bestuurders geen centraal bestuur. Ten tweede
waren veel Nederlanders tegen vaste belastingen. Ten slotte was de Spaanse koning streng katholiek
en vond hij het protestantse geloof helemaal verkeerd. In Nederland waren veel calvinisten. Koning
zag het als zijn plicht de ketters te vervolgen om de katholieke kerk te “beschermen”. Degene die niet
wilden bekeren, werden gedood. Zelfs veel katholieken vonden de straffen te zwaar. Stadhouder
Willem en andere edelen dienden daarom in 1566 bij de landvoogdes Margaretha van Parma, een
zogeheten smeekschrift in. Daarin vroegen ze om minder strenge straffen voor ketters. Daarna stopte
de landvoogdes de vervolgingen tijdelijk.
De beeldenstorm
Deze tijdelijke stop van de vervolgingen was het begin van een onrustige periode, die al snel uitliep
op een bloederige burgeroorlog. Omdat de protestantse Nederlanders even niet werden vervolgd,
hoefden ze niet meer in het geheim hagenpreken te houden (bijeenkomsten in de openlucht-ze
hadden nog geen kerken).in de zomer van 1566 maakte een predikant zich kwaad over de verering
van heiligenbeelden. Na afloop trokken boze gelovigen naar een klooster, daar vernielden ze van
alles. Het was het begin van de beeldenstorm, die verspreidde zich snel. Toen Filips II erover hoorde,
was hij woedend. Hij stuurde Alva met een leger om de orde te herstellen. De hertog was een man
met harde aanpak. Veel protestanten vluchtten naar het buitenland. Ook Willem van Oranje vluchtte,
maar hij bleef zich nog lang verzetten tegen het centrale bestuur van Filips.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Roos266. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.13. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now