Forensische Victimologie
Hoorcollege 1 – Emancipatie en juridische kaders:
Oorspronkelijke victimologie: sterk georiënteerd op het strafrecht (focus op eigen rol van het
slachtoffer bij totstandkoming misdrijf)
Hedendaagse victimologie: ook georiënteerd op andere rechtsgebieden dan strafrecht
Strafrecht:
- Risicotaxatie en bescherming
- Opsporing
- Vervolging
- Berechting
- Compensatie
Civiel recht:
- Risicotaxatie en bescherming (kindermishandeling)
- Compensatie
Bestuursrecht:
- Risicotaxatie en bescherming (huiselijk geweld)
- Compensatie
- Uitkering wegens arbeidsongeschiktheid
Slachtofferemancipatie: een korte geschiedenis
Verschillende factoren:
- Toegenomen mondigheid van burgers (burgers kwamen op voor zichzelf) van ‘law
in the books’ naar ‘law in action’ (daadwerkelijke implementatie van rechten voor
slachtoffers) doelen: verwerking, voorkomen secundaire victimisatie,
schadevergoeding
- Terroristische acties in de jaren 1970, leidde tot veel slachtoffers
- Vrouwenbeweging
- Toename criminaliteit, dus meer slachtoffers
- Het besef dat iedereen zomaar slachtoffer kan worden (risicosamenleving)
Kenmerken succesvolle slachtofferbeweging:
- Geschikte aanleiding
- Vertolker(-s) met aanzien (“the law of the few”: Jan Bastiaans)
- Wetenschappelijke onderbouwing
- Juiste timing en politiek klimaat
- Media-aandacht
6 cases (die relevant zijn voor de cursus):
1. WOII: slachtoffermarginalisatie na de oorlog, m.u.v. verzetsstrijders (Wet buiten-
gewoon pensioen) emancipatie begin jaren ’70 (hulpverlening gericht op praktische
, (huisvesting, kleding, voedsel) en medische zorg) later kwamen er wetten voor alle
oorlogsslachtoffers (Omkering bewijslast; Wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers;
Wet uitkering burger-oorlogsslachtoffers; Bewijslast ontbreken causaal verband)
2. Vietnam: tijdens en vlak na de oorlog was er weinig/geen maatschappelijke steun en
Vietnam vets werden gezien als gevaarlijke gekken jaren ’80 werden Vietnam vets
gezien als helden en verdienden erkenning ‘street corner psychiatry’: psychiaters
gaan de straat op en strijden voor de belangen van de Vietnam vets (PTSS is erkend
als stoornis in DSM)
3. De Molukse (gijzel)acties: halverwege jaren ’70 ‘Centrale Beleids- en
Ondersteuningsgroep ten behoeve van de Nazorg van ex-Gegijzelden’ opgericht
eind jaren ‘70/’85 kwam ‘Onderzoek Stressgroep RUL’: ‘gewone’ slachtoffers hebben
ook behoefte aan psychosociale hulp (geïnstitutionaliseerde slachtofferhulp)
4. De vrouwenbeweging: diverse belangenorganisaties tegen seksueel geweld
o 1975: Vrouwen Tegen Verkrachting
o 1976: Vrouwen tegen Seksueel Geweld
o 1982: De Vereniging tegen Seksuele Kindermishandeling binnen het gezin
o 1983: Tegen haar wil
Blijf-van-mijn-lijfhuizen, Kijkduinconferentie & Kabinetsnota (bestrijding seksueel
geweld tegen vrouwen en kinderen) tegengeluiden (poppenmethodearrest; rapport
‘omstreden herinneringen’; Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken)
5. Fysieke kindermishandeling: resultaten slachtofferbeweging
o 1970: Vereniging tegen kindermishandeling
o 1972: Bureaus vertrouwensartsen (de huidige advies- en meldpunten
kindermishandeling)
o Schadevergoedingen (Commissie de Winter; kerk, jeugdzorg, fysiek/seksueel
misbruik)
o Richtlijnen voor professionals (signaleren en melden)
o Zorgspecialisatie (Centra voor Seksueel Geweld)
o Toename van overheidsbescherming (tijdelijk huisverbod opleggen)
6. Sekstoerisme en vrouwenhandel: Diverse belangenorganisaties
o 1986: Stichting Tegen Vrouwenhandel
o Verblijf, bescherming en opvang
o Intensivering opsporing (Taskforce Mensenhandel, RIEC, EMM)
o 1976: Schadefonds Geweldsmisdrijven
o 1980: betere behandeling in strafrecht en uitbreiding
schadevergoedingsmogelijkheid
o 1989: Fonds Slachtofferhulp
o 2000: Nationaal Rapporteur Mensenhandel
o 2002: Slachtofferhulp (slachtofferhulp Nederland)
o 2005: International Victimilogy Institute Tilburg
o 2007: Arq Psychotrauma Expert groep
o 2010: Slachtofferloketten bij OM
Neveneffecten van emancipatie van slachtoffer:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauravonk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.