2 Waterschaarste
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Welke mogelijkheden zijn er om waterschaarste en de gevolgen daarvan te
beperken?
2.1 Water is van levensbelang
Deelvragen
1 Waar komt zoet water vandaan en hoe is het over de wereldbevolking
verdeeld?
2 Welke problemen ontstaan er door een tekort aan water en wat zijn
daarvan de oorzaken?
3 Welke mogelijkheden zijn er om waterschaarste op mondiaal
schaalniveau op te lossen?
Toegang tot water
► Schoon water is in Nederland altijd beschikbaar, maar dat is niet overal zo.
Miljarden mensen hebben geen toegang tot schoon water en sanitair.
● Door een tekort aan schoon water en sanitair worden veel mensen ziek.
Waar komt ons water vandaan?
► Ons water maakt deel uit van de waterkringloop: verdamping –
condensatie – neerslag – infiltratie – afwatering.
● Een deel van de neerslag verdampt voordat je het kunt gebruiken. De
Nuttige neerslag neerslag die na verdamping overblijft heet nuttige neerslag.
Waterbalans ● Op de waterbalans zie je dat de nuttige neerslag sterk kan verschillen
gedurende een jaar.
Watervoorraad in de wereld
► Maar 2,5% van de wereldwatervoorraad is zoet water. Maar 0,3 procent
daarvan is bruikbaar voor de mens.
● In theorie moet 50 liter water per persoon per dag genoeg zijn. In
Nederland verbruiken we gemiddeld 120 liter.
● Met het water dat nodig is voor de productie van je aankopen, komt de
gemiddelde Nederlander uit op 4.000 liter per dag. Dit is de watervoetafdruk:
Watervoetafdruk het aantal liter water dat nodig is per inwoner of per land voor het maken van
producten en voor gebruik in huis.
Waterwinning
► Water wordt gehaald uit verschillende zoetwaterbronnen. In Nederland
Grondwater zijn dit grondwater en oppervlaktewater.
Oppervlaktewate ● Het grootste deel wordt opgepompt uit aquifers: ondergrondse
r waterhoudende lagen.
● Wanneer te veel zoet water wordt weggehaald, kunnen de landbouw en de
natuur door het dalende grondwaterpeil veel last krijgen van verdroging en
Grondwaterpeil verzilting. In Nederland is dit vooral in de zomers (verdroging) en in de
Verdroging kustgebieden (verzilting) een probleem.
Verzilting ● Wanneer de grondwatervoorraad niet meer wordt aangevuld, spreek je van
fossiel grondwater. Als je daar water uit blijft winnen, raakt het op.
● In Nederland is grondwater de belangrijkste waterbron, gevolgd door
oppervlaktewater uit rivieren en meren. Een klein deel hiervan wordt in de
, duinen gefilterd tot drinkwater.
Waterverbruik
► Het gemiddelde waterverbruik in de wereld neemt sneller toe dan de
wereldbevolking. Er is gemiddeld nog genoeg water. Het probleem ligt in de
ongelijke verdeling en het niet-duurzame gebruik in gebieden met een hoge
bevolkingsdichtheid.
● Day Zero is voor sommige grote steden bijna werkelijkheid geworden. Het
waterverbruik zal sterk moeten afnemen.
Oplossingen voor waterproblemen
► Om het huidige en toekomstige watertekort in de wereld te verkleinen, is
Duurzaam duurzaam watergebruik nodig. Verschillende mogelijkheden voor vergroten
watergebruik aanbod en verkleinen vraag:
● Zuiniger omgaan met water kan vooral in de landbouw tot enorme
besparingen leiden, maar ook in de industrie en in huishoudens. Voorbeelden:
andere gewassen verbouwen, andere bodembewerking, minder vlees eten.
■ Voorbeeld: wijnbouw op La Palma.
● Hergebruik van water.
● Ontzilting van zout water.
● Het opslaan van water voor de drogere maanden.
Ontzilting ● Het aanvoeren van water uit nattere gebieden.
■ Het terugverdienen van de kosten die in waterbesparing worden gekozen,
gaat sneller als de prijs van drinkwater stijgt. Maar toegang tot voldoende
schoon water is tegelijk een mensenrecht.
2.2 Ruzie om water
Deelvragen
4 Waarom heeft een groot deel van de bevolking in het Midden-Oosten
te maken met waterschaarste en een ander deel niet?
5 Welke economische, fysische en politieke gevolgen heeft de ongelijke
verdeling van rivierwater in het Midden-Oosten?
6 Welke mogelijkheden zijn er om waterschaarste in het Midden-Oosten
op te lossen?
Waterschaarste in het Midden-Oosten
► Het Midden-Oosten is de regio in de wereld met het grootste tekort aan
water. In alle landen in het Midden-Oosten neemt de vraag naar water toe
door bevolkingsgroei en de toename van de welvaart, terwijl de
beschikbaarheid van water afneemt.
● Gevolgen van de waterschaarste zijn: afname werk, inkomen en export door
het verdwijnen van landbouw- en industriemogelijkheden. Ook zullen
watertekorten volgens onderzoek leiden tot meer migratie en conflicten.
● De omvang van het watertekort verschilt: in de regenrijke berggebieden is
geen waterschaarste, maar hoe verdeel je het water van de rivieren die daar
ontspringen eerlijk over de landen met watertekorten waar ze daarna
doorheen stromen?
● De welvarende landen in het Midden-Oosten gebruiken vaak niet-
conventionele, dure, niet-duurzame en soms nog in ontwikkeling zijnde
waterbronnen als ontzilting, watertransport, hergebruik of cloud seeding.
Binnen deze landen heeft ook niet iedereen toegang tot deze bronnen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jop123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.81. You're not tied to anything after your purchase.