Samenvatting Tentamenstof Maatschappijleer 4vwo 2022, thema 1 en 3
3 views 0 purchase
Course
Maatschappijleer
Level
VWO / Gymnasium
Deze samenvatting bevat de nodige begrippen, uitleg en voorbeelden voor het tentamen van maatschappijleer 2022. Ook bevat het vraagstellingen over thema 1, de vragen van thema 3 heb ik helaas niet uitgewerkt, de benodigde begrippen en uitleg wel.
Samenvatting tentamenstof maatschappijleer thema 1 en 3,
4vwo.
1.1 maatschappelijke vraagstukken.
Waarden zijn uitgangspunten of principes die mensen belangrijk vinden in hun leven en die
ze daarom willen nastreven. Sommigen waarden horen typisch bij bepaalde groepen
mensen, anderen bij jou als individu. Waarden leiden tot gedragsregels. Die regels heten
normen: regels over hoe je je op grond van een bepaalde waarde hoort te gedragen.
Als normen en waarden van verschillende groepen in de samenleving botsen kunnen er
maatschappelijke vraagstukken ontstaan. Je spreekt van een maatschappelijk vraagstuk
wanneer:
- grote groepen in de samenleving gevolgen ondervinden.
- Er sprake is van tegengestelde belangen en visies
- Er een gemeenschappelijke aanpak nodig is waarbij de overheid een rol heeft.
Maatschappelijke kwesties zijn op macroniveau, het zijn grootschalige vraagstukken, de
gevolgen zijn echter op microniveau: individueel merkbaar.
Een belang is het voordeel dat iemand ergens bij heeft. Belangtegenstellingen kunnen
ontstaan uit verschillen in levensovertuiging, ideologie of maatschappelijke positie. Een
belang kan materieel of immaterieel zijn. Als je moet kiezen tussen verschillende belangen
kan er een dilemma ontstaan. Dat is een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die
allemaal duidelijke nadelen hebben. Vaak zijn dilemma’s tussen individuele en collectieve
belangen, kies je voor je zelf of voor de groep?
Macht is het vermogen om gedrag of denken van anderen te beïnvloeden, met of zonder
dwang. Macht die geaccepteerd is, noemen we gezag. Formele macht of gezag is vastgelegd
in regels en wetten, informele macht niet. De manier waarop iemand het gedrag en denken
van anderen kan beïnvloeden, heeft te maken met de machtsbronnen die hij tot zijn
beschikking heeft. (geld etc).
In onze samenleving is sprake van sociale ongelijkheid; een ongelijke verdeling van kennis,
financiële middelen en macht. Voorbeelden zijn:
- Kennis: niet iedereen heeft gelijke toegang tot goed en passend onderwijs.
- Financiële middelen: Er zijn mensen die leven van een minimumloon en anderen van
een succesvolle onderneming.
- Macht: een directeur van een bedrijf heeft meer mogelijkheden om te beïnvloeden
dan een individuele burger.
Sociale cohesie is de mate waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar. Dit is
belangrijk voor her functioneren van een samenleving. Wanneer Sociale cohesie ontbreekt
komen mensen tegen over elkaar te staan en ontstaat er wantrouwen en vijandigheid.
, 1.2 Kennis van zaken.
De hele dag door ontvangen we informatie. De laatste jaren is er ook veel aandacht voor
desinformatie, dit is onjuiste of misleidende informatie die expres wordt gemaakt en
verspreid om geld te verdienen of de publieke opinie te beïnvloeden of een persoon of
groep mensen te beschadigen. Meestal zit er dus een verdienmodel aan, maar het kan ook
een politiek motief hebben.
Bij des informatie is sprake van manipulatie: het opzettelijk verdraaien of weglaten van
feiten. De meest extreme vorm van manipulatie is indoctrinatie, daarbij krijgen mensen
langdurig systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen opgedrongen met de bedoeling
dat zij deze opvattingen kritiekloos overnemen. Dit kan in sektes zijn of in landen waar de
regering bepaalt wat de bevolking mag weten. Een ander voorbeeld van manipulatie is
propaganda.
Desinformatie kan bijdragen aan het ontstaan van complottheorieën. Volgens
complottheorieën zijn bepaalde gebeurtenissen het resultaat van samenzwering tussen
mensen of groepen met kwaadaardige bedoelingen. Complottheorieën kunnen leiden tot
enorme wantrouwen.
De filterbubbel draagt bij aan desinformatie. Hierdoor wordt alles wat jij online aangeboden
krijgt afgestemd op wat je eerder hebt opgezocht, gepost, geliked of gedeeld. Dit wordt
gedaan doormiddel van algoritmes en big data.
Hoe je waarneemt en oordeelt heeft te maken met je referentiekader: alles wat je bezit aan
kennis, ervaring, normen, waarden en gewoonten. Je referentiekader is dus een soort bril
die informatie filtert, vandaar dat we ook wel spreken van selectieve waarneming.
Om te weten of informatie betrouwbaar is kijk je naar de volgende punten:
- De zender, een onafhankelijk expert of een willekeurig iemand?
- Het doel van de zender, denk aan informeren, overhalen of verleiden?
- Is de informatie actueel, hoe recenter hoe actueler, tenzij het gaat over iets wat juist
langer geleden plaats vond.
- Welke bronnen? Oficiële sites
- Wordt de situatie van verschillende kanten bekeken: hoor en wederhoor, kunnen
alle betrokkenen hun mening uiten?
- Komt de informatie overeen met andere bronnen?
- Subjectief, gebaseerd op meningen, of objectief, gebaseerd op feiten?
Professionele journalisten zorgen dat wij zulke objectief en goed mogelijke informatie
krijgen, dat doen ze doormiddel van journalistieke normen:
- Feiten controleren.
- Onderscheid aanbrengen tussen feiten en meningen, doormiddel van
aanhalingstekens etc.
- Hoor en wederhoor toepassen
- Meerdere bronnen raadplegen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meijke2311. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.54. You're not tied to anything after your purchase.
