MODULE 10 – SCHOOL ALS ORGANISATIE
1. INLEIDING
Om als leerkracht verantwoordelijkheid te kunnen opnemen voor de onderwijsleerprocessen in de
klas moet men inzicht hebben in de school als organisatie
2. ORGANISATIE
Scholen zijn organisaties
SCOTT & DAVIS – organisaties = social structures created by individuals to support the collaborative
pursuit of specified goals
Essentiële kenmerken van organisaties die we herkennen in scholen:
(1) Structuur
Het geordend geheel van regels, procedures en voorschriften dat het functioneren van
organisaties mogelijk maakt
(2) Sociaal
Ordering heeft betrekking op individuen en groepen, die op een bepaalde wijze tegenover
elkaar gepositioneerd zijn en handelen
(3) Finaliteit
De organisatie beoogt bepaalde doelen te bereiken
(4) Samenwerking
Verschillende organisatieleden worden geacht om door vormen van samenwerking die
finaliteit te lezen
Voorbeeld 1: lesroosters op school – lesroosters verdelen de individuen letterlijk over de tijd en
ruimte binnen de school
daarmee vormen ze de essentiële structuur in het functioneren van de school als organisatie
Voorbeeld 2: vakwerkgroep – vakwerkgroep maakt duidelijk dat organisaties per definitie gelaagd
zijn. vakwerkgroep vertoont op zichzelf ook alle kenmerken van een organisatie en vormt op die
manier een organisatie binnen een organisatie
zelfde geldt voor scholen van scholengroepen
DUS: als we he tover een organisatie hebben, kan dat verwijzen naar erg uiteenlopende niveaus
1
,3. BUREAUCRATIE EN PROFESSIONALITEIT: DE ZONERINGSTHEORIE VAN
HANSON
Een school vertoont veel eigenschappen van een klassieke bureaucratie.
Klassieke bureaucratie = een organisatievorm wordt gekenmerkt dood duidelijke hiërarchische
structuur met verdeling van bevoegdheden, welomschreven rollen en posities, met daaraan
gekoppelde taakomschrijvingen en dus een arbeidsverdeling, met duidelijke regels over het
verwachte gedrag, die moeten toelaten om op een efficiënte en effectieve manier de doelen van de
organisatie te realiseren
Belangrijke structurele elementen in de school als organisatie:
Verdeling van bevoegdheden tussen schoolbestuur, directie, leerkrachtenteam
Globale planning (lessenroosters, jaarplanning)
Beschikbaar budget
Kwaliteitsbeleid
Deze elementen zijn verankerd in het ruimere onderwijssysteem als institutie:
Wettelijke regel: diplomavereisten voor het personeel, financieringsvoorwaarden,…
Juridisch omschreven rollen en posities in een organisatie
Instrumenten en materialen
Klemtonen bureaucratisch model:
Rationaliteit Laat niet toe om het functioneren van scholen als
Functionaliteit organisatie adequaat te vervangen
Het kan niet echt een plaats geven aan
professionaliteit van de organisatieleden, die ook
bepalend is voor het feitelijk functioneren van de
school
Leerkrachten zijn professionals omdat ze beschikken over specifieke expertise die hen toelaat hun
beroep goed uit te oefenen (= onderwijsbevoegdheid)
De werkcontext van leerkrachten wordt in grote mate gedefinieerd door formele regels MAAR er
wordt vereist dat leerkrachten in dagelijkse beroepspraktijk, zelf concrete situaties beoordelen en
inschatten beslissingen nemen en op basis daarvan handelen
In scholen gaat het om het leren en de ontwikkeling van mensen, daarom kan de
verantwoording nooit louter technisch of instrumenteel zijn
MAAR het zijn waardengebonden, normatieve keuzes
2
, Leerkrachten staan tegenover leerlingen in een pedagogische relatie
leerlingen zijn aan hun toevertrouwd
Zorg en verantwoordelijk vereisen een vorm van persoonlijke betrokkenheid en
engagement
professionaliteit van leerkrachten
= combinatie van expertise en engagement in hun relatie met de leerlingen
Leerkrachten zijn niet alleen uitvoerders van voorschriften en taken met het oog op het bereiken van
organisatiedoelen, MAAR hebben een belangrijke beslissingsbevoegdheid binnen hun beroepstaken
Ze zijn niet alleen bepaald door de organisatie waarin ze werken
MAAR bepalen ook zelf in belangrijke mate de organisatorische werkcondities op school
DUBBELHEID
Bepaald en bepaald worden
Sturen en gestuurd worden
Zoneringstheorie van Hanson (1991)
Hij onderzocht hoe beslissingen in scholen tot stand komen
er is sprake van verschillende beslissingsdomeinen of invloedzones
In elk van deze zones zijn er verschillende groepen actoren die beslissingsbevoegdheid erover eisen
In scholen blijkt een verdeling van beslissingsbevoegdheid op inhoudelijke gronden te functioneren
bureaucratie met hiërarchisch top-down patroon
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ElsVDB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.92. You're not tied to anything after your purchase.