Uitgebreide aantekeningen van de hoorcolleges van Bijzondere Overeenkomsten. HC 1 t/m 10 opgenomen. De geel gearceerde arresten zijn verplicht, de blauw gearceerde arresten zijn genoemd in het hoorcollege.
Beginselen contractenrecht
- Contractsvrijheid
- Consensualisme = de enkele wilsovereenstemming (consensus) is voldoende voor een
juridisch bindend contract.
- Pacta sunt servanda = overeenkomsten zijn bindend.
In dit college zal veel worden ingegaan op de beperkingen/begrenzingen van de
contractsvrijheid.
- Denk hierbij aan: orgaandonatie, draagmoederschap, prostitutie, overeenkomsten in
strijd met publiekrechtelijke regelgeving.
Complete overzicht van nietigheden en vernietigbaarheden!
Nietigheden Vernietigbaarheden
Art. 3:39 (vorm) Art. 3:32 (handelingsonbekwaamheid)
Art. 3:40 lid 1 (strijd met goede zeden en Art. 3:34 (geestelijke stoornis)
openbare orde)
Art. 3:43 (belangenverstrengeling) Art. 3:40 lid 2
Art. 3:44 (bedrog, bedreiging, misbruik)
Art. 3:45-48 (Pauliana)
Art. 6:228 (dwaling)
Voorbeeld:
Art. 3:39 (vorm) à tenzij uit de wet anders voortvloeit, zijn rechtshandelingen die niet in de
voorgeschreven vorm zijn verricht, nietig.
- Je moet je dus houden aan de vormvoorschriften die zijn voorgeschreven in de wet.
- Bijvoorbeeld als in de wet staat voorgeschreven dat iets schriftelijk moet. (voorbeeld
is een notariële akte bij levering van een onroerende zaak (art. 3:89 lid 1))
Gevolgen vernietiging:
- Het gevolg van een vernietiging van een rechtshandeling is dat zij met terugwerkende
kracht ophoudt te bestaan (art. 3:53 lid 1 BW)
- Tot het moment van vernietiging is er een rechtsgeldige overeenkomst. Op het
moment van vernietiging wordt de overeenkomst geacht nooit te hebben bestaan.
- De overeenkomst wordt dan geacht nooit te hebben bestaan: dus dan zou een verkoper
altijd eigenaar zijn gebleven.
- Geld en prestaties kunnen worden teruggevorderd op grond van onverschuldigde
betaling.
Gevolgen nietigheid:
- Nietig = rechtshandeling heeft niet de door partijen beoogde rechtsgevolgen.
- Gevolgen van nietigheid:
o Art. 3:41: partiële nietigheid
o Art. 3:42: conversie
Nietigheid & vernietiging: hoe?
2
, - Nietigheid: ambtshalve toepassing door rechter (art. 25 Rv). De rechter doet het
zonder dat je erom verzoekt.
- Vernietiging: beroep door partij vereist (art. 3:49 BW), de rechter vernietigt pas op
verzoek.
o Er geldt een uitzondering bij algemene voorwaarden. Rechtspraak HvJ
Luxemburg à de rechter moet ambtshalve zonder dat partijen daartoe
verzoeken onderzoeken of algemene voorwaarden onredelijk bezwarend zijn.
Is dat het geval, dan laat hij het beding buiten toepassing.
o Waarom ambtshalve toepassing? à De consument is onwetend, de consument
zoekt geen rechtshulp i.v.m. kosten daarvan. Ambtshalve toepassing is
derhalve noodzakelijk voor een doeltreffende bescherming van de consument.
Voorbeeldcasus 1:
X sluit telefonisch een brandverzekering met betrekking tot zijn woning. De verzekeraar geeft
in strijd met art. 7:932 lid 1 geen polis af aan X.
à Verzekeraar moet een polis verschaffen, zodat de consument welke rechten en plichten je
als verzekerde heeft. Dit is een vormvoorschrift, maargeen vernietigbaarheid of nietigheid tot
gevolg.
Voorbeeldcasus 2:
A en B sluiten een ovk van borgtocht waarbij A zich als borg stelt voor een schuld van C aan
B. De omvang van de schuld van C aan B staat echter niet vast. In de ovk van borgtocht wordt
geen maximumbedrag opgenomen (7:858 lid 1)
à Dit is nietig.
à Het is belangrijk om te kijken naar vormvoorschriften.
Artikel 3:40 BW:
- Artikel 3:40 BW heeft een poortwachtersfunctie. Er zijn eindeloos veel
publiekrechtelijke regelingen, waar veel mensen nog nooit van hebben gehoord. Art.
3:40 bepaalt het gevolg in het privaatrecht voor het overeenkomstenrecht van
schending van publiekrechtelijke regelingen.
o Soms is er een schending van een publiekrechtelijke regel en dan gaat de poort
dicht: het heeft dan geen gevolgen voor de overeenkomst.
o Soms gaat de poort half open: de overeenkomst is vernietigbaar
o Soms gaat de poort helemaal open: de overeenkomst is nietig.
o De rechter bepaalt dus aan de hand van art. 3:40 BW hoe ver de poort open
gaat.
- Er zijn drie toetsingscriteria:
I. Goede zeden
II. Openbare orde
III. Strijd met dwingende wetsbepaling
- Er zijn drie gevolgen:
I. Geldig
II. Nietig
III. Vernietigbaar
- Er zijn drie aspecten
I. Verrichten rechtshandeling = sluiten ovk
II. Inhoud = verplichtingen
3
, III. Strekking = achterliggende bedoeling, voorzienbare gevolgen
Structuur art. 3:40 BW
- Strijd met dwingende wetsbepaling (beide leden zien op strijd met een dwingende
wetsbepaling, alleen in lid 2 staat dit letterlijk in tekst opgenomen)
o Wet verbiedt het verrichten van een rechtshandeling (lid 2)
o Wet verbiedt de inhoud van een rechtshandeling (lid 1)
o Wet verbiedt de strekking van een rechtshandeling (lid 1)
à Deze structuur staat niet in de wet, dus dit moet je onthouden voor op het tentamen.
- Een dwingende wetsbepaling in de zin van art. 3:40 BW is een wet in formele zin.
- Art. 3:40 BW ziet op dwingend recht, en dus niet op regelend recht.
1. Verrichten in strijd met de wet?
- Het verrichten is het sluiten van de overeenkomst.
- Is het sluiten van de overeenkomst in strijd met de wet?
- Uneto/De Vliert:
o Het gaat in dit arrest om verrichten à dus je begint bij art. 3:40 lid 2.
o Leidt aanbesteding die in strijd met Europese aanbestedingsregels niet
openbaar is aanbesteed tot nietigheid van de aannemingsovereenkomst tussen
De Vliert en Gibros?
o Art. 3:40 lid 2: Noch richtlijn noch Nederlandse wetgeving bevatten een
nietigheidssanctie. Dus geen nietigheid op grond van art. 3:40 lid 2 BW.
o Mag je dan terugvallen op lid 1? à De HR zegt simpel gezegd in dit arrest:
NEE. Het komt erop neer dat het enkele feit dat er sprake is van strijd met een
wetsbepaling, nog geen nietigheid oplevert. Conclusie: je kan niet terugvallen
op art. 3:40 lid 1 BW.
2. Inhoud in strijd met wet?
- De inhoud ziet op de verplichtingen die een overeenkomst schept.
- Bordeelverkoop:
o Past de HR hier analoog art. 3:40 lid 3 toe?
§ Lid 3 maakt namelijk alleen een uitzondering op lid 2. Wat de HR in dit
arrest doet, is door analoge toepassing van lid 3 een uitzondering
maken op lid 1. Past de HR dit analoog toe en kan/mag dit?
- Parkeerexploitatie/Amsterdam:
o Volgens de HR gaat het hier om een verboden prestatie à er is een inhouding
i.s.m. wet.
o Er is geen beroep op 3:40 lid 3 mogelijk omdat dit slechts ziet op 3:40 lid 2 en
niet op 3:40 lid 1.
§ Hiermee is het idee van analoge toepassing van lid 3 in Bordeelverkoop
van tafel. Dit kan dus niet.
3. Strekking in strijd met wet?
- Strekking ziet op achterliggende bedoeling, voorzienbare gevolgen.
- Burgman/Aviolanda:
o A zou voor B akmmen voor vliegtuigen vervaardigen
o A beschikte niet over de vereiste vergunning
o B vordert nakoming. A stelt dat ovk nietig was wegens verboden strekking. B
stelt dat hij niet wist dat de vergunning van A onvoldoende was.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechten050. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.41. You're not tied to anything after your purchase.
