Other
Biologische Grondslagen: Evolutionaire Psychologie: uitgewerkte opdrachten youlearn
- Course
- Institution
- Book
Volledig uitgewerkte en samengevatte opdrachten en informatie van YouLearn.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Samenvatting Evolutionary Psychology - Workman & Reader
-
Samenvatting PB1402-Evolutionaire Psychologie
Seller
Follow
marlotlagendijk
Reviews received
Content preview
Thema 1: fundamenten1.1 perspectief
Voordat u aan deze cursus begint is het van belang dat u de betekenis van een aantal
begrippen goed doorgrondt. Daarbij gaat het vooral om de begrippen 'proximate verklaring'
en 'ultimate verklaring'. Het verschil tussen deze twee verklaringstypen ligt ten grondslag
aan alles wat er gebeurt in de evolutionaire psychologie.
Perspectieven op gedrag
Iets verklaren betekent in de wetenschap (en dus ook de psychologie) veelal het
identificeren van een oorzaak.
Voor de bioloog en psycholoog is de huidige stand van zaken niet zo eendimensionaal, maar
hebben verklaringen voor gedrag een pluriform karakter. Vrijwel elk gedragsfenomeen laat
zich verklaren door meerdere conceptueel onafhankelijke oorzaken. Waar sommigen zich
focussen op het brein wijzen anderen naar cognitieve processen, of naar de vroege
ontwikkeling. Vergelijk de volgende vier verklaringen voor depressie:
Biologisch psycholoog: Om depressie te verklaren moeten we naar de werking van serotonine
in het brein kijken.
Cognitief psycholoog: Depressie wordt veroorzaakt omdat men overmatig negatieve
interpretaties geeft aan gebeurtenissen.
Ontwikkelingspsycholoog: Depressie is voor een groot deel te verklaren aan de hand van
gebeurtenissen die personen in hun vroege leven doorgemaakt hebben.
Evolutionair psycholoog: Depressie is een adaptieve reactie op een ongunstige situatie,
bijvoorbeeld het verlies van status.
Een handige categorisering van de verschillende verklaringsperspectieven is afkomstig
van Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen. Als etholoog was Tinbergen bezig met
gedragsvraagstukken, zoals die ook in de hedendaagse psychologie centraal staan.
Tinbergen kwam met een taxonomie van verschillende verklaringsperspectieven. Hij stelde
dat verklaringen voor gedrag ondergebracht moeten worden in vier categorieën. Zijn positie
was dat geen enkel begrip van gedrag compleet was als er niet vanuit alle vier de
perspectieven verklaringen zijn geboden. Deze waren als volgt:
Tinbergen's taxonomie
Verandering Tijdsmoment
ULTIMAAT fylogenese functie
PROXIMAAT ontwikkeling mechanisme
,
, 1.2 historie
Introductie
Kort samengevat kunnen we zeggen dat in de eerste jaren na het ontstaan van de
psychologie – in de laatste decennia van de negentiende eeuw – de aandacht voor het
evolutionaire gedachtegoed juist groot was. Door een verschuiving naar andere
verklaringsmodellen en onder druk van maatschappelijke ontwikkelingen verdween deze
invloed van de evolutietheorie op de psychologie snel. Maar in de biologie gingen de
ontwikkelingen onverminderd door en ontstond er juist steeds meer aandacht voor de
evolutionaire grondslagen van gedrag.
De psychologie heeft behoorlijk geprofiteerd van deze ontwikkelingen in de biologie, want
toen psychologen in het begin van de jaren negentig de evolutietheorie herontdekten,
vonden zij een gedetailleerd verklaringskader dat met een beperkt aantal aanpassingen ook
op psychologische vraagstukken kon worden toegepast.
(pdf aanwezig met verdieping op site school)
Opdracht 1.2.1: evolutieleer in vogelvlucht
Biologische grondleggers
1.2.1.1: de belangrijkste grondlegger is Darwin, vat zijn theorie beknopt maar volledig
samen.
De kern van zijn theorie is het principe van natuurlijke selectie waarmee hij verklaarde hoe
alle levensvormen, door selectiedruk uit de natuur, voortdurend veranderen. Hij
constateerde dat individuen kenmerken bezitten die erfelijk zijn. Bovendien verschillen
individuen van elkaar op die kenmerken, wat leidt tot verschillende varianten van die
kenmerken. Deze verschillen zijn van invloed op het reproductieve succes.
Individuen met voordelige varianten van zo’n kenmerk zullen zich relatief gezien beter
voortplanten en dus meer nageslacht creëren. Op die manier verspreiden voordelige
varianten van kenmerken zich in de loop van de evolutie, terwijl nadelige varianten
verdwijnen.
1.2.1.2: naast Darwin waren er nog twee biologen die belangrijk zijn geweest in de
ontwikkeling van de evolutieleer. Noem deze twee wetenschappers en leg kort hun
standpunt uit, maak daarbij duidelijk wat bedoeld wordt met ‘moderne synthese’ en de
‘nieuwe synthese’.
Mendel ontrafelde in een aantal eenvoudige proeven de basiswetten van de genetica.
Hiermee bood hij inzicht in het biologisch mechanisme dat de overerving van eigenschappen
regelde. Darwin veronderstelde in zijn theorie de aanwezigheid van een dergelijk
mechanisme, maar had geen weet van de precieze werking. Toen men later het belang inzag
van Mendels inzichten voor de evolutieleer en beide theorieën samenvoegde, werd deze
combinatie aangeduid als ‘de moderne synthese’.
Wilson legde met zijn controversiële sociobiologie de link tussen de evolutietheorie en
sociaal gedrag. Hij beargumenteerde dat al ons gedrag, dus ook ons sociale gedrag
, uiteindelijk een gevolg was van activiteit in ons geëvolueerde brein. Ook sociaal gedrag was
dus, via dat brein, onderhevig aan evolutie. Met dat uitgangspunt bouwde hij de brug tussen
de evolutiebiologie en de sociale wetenschappen. Deze combinatie noemde hij ‘de nieuwe
synthese’
Moderne synthese Nieuwe synthese
Inzicht in biologisch mechanisme wat De link tussen evolutieleer en sociaal
overerving van eigenschappen regelt in gedrag. Al ons gedrag, is een gevolg van ons
combinatie met klassieke evolutieleer geëvolueerde brein
Psychologische grondleggers
1.2.1.3 welke drie kopstukken uit de psychologie worden genoemd? Beargumenteer van elk
waarom hun opvattingen evolutionair genoemd kunnen worden.
Galton: Galton was sterk beïnvloed door de evolutieleer. Zijn opvattingen kunnen
evolutionair genoemd worden omdat hij stelde dat karakter en intelligentie aangeboren
kenmerken waren die voor onze voorouders voordelig waren geweest in hun leefomgeving.
Ook stond hij aan de basis van de eugenetica, waarmee hij voorstelde dat de menselijke
soort, net als dieren, met behulp van selectieve voortplanting verbeterd kon worden.
James: Ook James’ opvattingen zijn uitgesproken evolutionair. Hij probeerde een
psychologie te bouwen op Darwin's uitgangspunten en formuleerde een instinctentheorie
waarin hij stelde dat de mens nog veel meer instincten heeft dan andere
diersoorten. Instincten als angst, liefde en nieuwsgierigheid waren volgens hem de drijvende
kracht achter het menselijke gedrag.
Freud: De opvatting van Freud zijn minder eenduidig evolutionair, toch is aan diverse
concepten te zien dat hij geïnspireerd was door de evolutietheorie. Hij was met name
geïnteresseerd in ultimate vragen – 'waarom gedragen mensen zich zoals zij doen?' – en
stelde dat het menselijke gedrag primair wordt gedreven door de aangeboren
onderbuikverlangens van het Id, waarin hij met name de kracht van onze seksuele drift
benadrukte.
1.2.1.4: sinds het begin van de twintigste eeuw is het evolutionair denken grotendeels uit de
psychologie verdwenen. Geef daarvoor twee belangrijke redenen: 1 wetenschappelijke en 1
maatschappelijke.
Ondanks deze pogingen om een psychologie te bouwen op de evolutieleer, verdween het
evolutionaire gedachtegoed uit de sociale wetenschappen. Hiervoor zijn meerdere
belangrijke redenen te noemen. Op maatschappelijk vlak had met name de weerstand tegen
de eugenetica – zeker na de Tweede Wereldoorlog – een grote invloed. Hierdoor werd het
onderzoek naar de genetische grondslagen van menselijk gedrag een taboe. Daarnaast
kwam, door nieuwe inzichten, in de sociale wetenschappen de nadruk erg te liggen op
leerprocessen, en cultuur als oorzakelijke kracht. Daarmee verdween de aandacht voor
biologie en dus ook voor de evolutieleer als grondslag voor de psychologie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marlotlagendijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.52. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now