Hoofdstuk 1 uit het Basisboek Ruimtelijke ordening en planologie (2016) Barbara van Schijndel,
Noordhoff Uitgevers, Groningen
-Wat is ruimtelijke ordening en planologie?
Het hoofddoel van de ruimtelijke ordening en planologie is te zorgen voor een zo goed mogelijke
leefomgeving.
De ruimteclaim (vraag naar ruimte) in Nederland voor wonen, werken en natuur is groter dan het
beschikbare oppervlak.
Ruimtelijke ordening geeft het praktisch handelen weer, dus het bestemmen van grond tot
bouwgrond of het helpen van een groep ouderen die samen hun eigen leeftijdsbestendige buurtje
willen bouwen helpen bij het vinden van een geschikte plek en het zorgen voor de juiste
vergunningen. De daadwerkelijke uitvoering dus.
Planologie is de wetenschap die daarvoor de kennis aanreikt, dus een planoloog heeft de kennis en
instrumenten om een afweging te kunnen maken of een gebied geschikt is om b.v. er huizen te
bouwen. Hiervoor moet hij onderzoek doen.
-Waarom is ruimtelijke ordening en planologie belangrijk?
Ruimtelijke ordening en planologie is belangrijk omdat de ruimte in Nederland, zeker in de Randstad,
schaar is. De vraag naar ruimte voor wonen, werken en natuur is groter dan het beschikbare
oppervlak. Planologen zijn daarom op zoek naar slimme oplossingen om zoveel mogelijk activiteiten
met elkaar te combineren in een klein gebied.
-Welke kennis hebben planologen nodig om de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving te
verbeteren?
Een planoloog moet kennis hebben van het gebied zelf, het (mogelijke) gebruik van een gebied
(wonen, werken), wie het gebied gebruikt of gaat gebruiken, de redenen om in te grijpen in de
leefomgeving, over planvorming, de tools van een planoloog (onderzoek, bepalen haalbaarheid,
ontwerpen, plannen, management en beleid). Ook moet een planoloog visionair zijn = in de
toekomst kunnen kijken.
-Wie zijn betrokken bij de ruimtelijke ordening en wat is de rol van de planoloog?
De rol van de planoloog is het maken en realiseren van ruimtelijke plannen van allerlei typen met als
doel; ingrijpen in de leefomgeving
-Hoe is het vakgebied ontstaan en op welke wijze heeft het zich ontwikkeld?
Programma van Eisen: is het uitgangspunt voor het ontwerpproces.
Slide 22
plaatje 1 - voor 1901
plaatje 2 - vanaf 2010
plaatje 3 - voor 1901
plaatje 4 - jaren 80 - 2010 ('70)
plaatje 5 - WOII - jaren 80
plaatje 6 - 1901 - WOII
, Samengevat periode voor 1901
Initiatief tot woningbouw vaak bij particulieren
Nauwelijks planmatige aanpak van stadsuitleg
Er bestond wel een bouwverordening (met regels over veiligheid, bouwhoogte).
Amsterdam groeide enorm in de 17e eeuw, Gouden eeuw.
Toch een eerste voorbeeld planmatige uitleg: de grachtengordel (ontwerp Daniel Stalpaert 1665)
Buiten de stad: planmatige waterstaatkundige werken
In de 16e/17e eeuw maakten de Hollandse steden een geweldige groei door. Door de Gouden Eeuw
was Holland een tijd lang de sterkst verstedelijkste regio ter wereld. In de 19 e eeuw, industriële
revolutie, was er revolutiebouw: particuliere investeerders streefden naar maximale
grondopbrengsten, wat resulteerde in smalle straten, ondiepe bouwblokken, hoge
bebouwingsdichtheden en het ontbreken van parken en plantsoenen.
Samengevat periode 1901 - jaren 30
1901 Woningwet:
- Kwaliteit huizen verbeterd
Een uitbreidingsplan is verplicht voor grotere en groeiende gemeenten
Bestemmingen op hoofdlijnen
Moest aansluiten op plan buurgemeenten
Jaren 30, differentiatie op ruimtelijk schaalniveau:
Plannen op lokale schaal
Plannen op regionale schaal
Amsterdam (1934, Van Eesteren), ook differentiatie op detailniveau:
Amsterdams Uitbreidingplan: Structuurvisie (hoofdlijnen)
Bestemmingsplan (gedetailleerde uitwerking)
De functionele stad (scheiding van wonen en werken)
Het begin van de planning: De eerste verplichting tot plannen maken kwam in 1901 met de invoering
van de Woningwet. In eerste plaats de gezondheidswet: de eisen t.a.v. voldoende licht, lucht en
ruimte golden voor alle woningen. Gemeenten moesten huiseigenaren en bouwers streng
controleren en snelgroeiende gemeenten werden verplicht een uitbreidingsplan op te stellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lanavdr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.14. You're not tied to anything after your purchase.