Schematiseren en samenvatten
Wat?
Schematiseren en samenvatten zijn vormen van structureren.
Wanneer je een tekst schematiseert en/of samenvat, maak je de opbouw van een tekst overzichtelijk
en duidelijk. Deze tekst kan een studietekst, een boek, een cursus, een website enzovoort zijn.
Zoeken naar de structuur van een tekst is als het ware zoeken naar het geraamte van de tekst: het is
de tekst herleiden tot zijn basiselementen.
Schematiseren houdt in dat de tekst in een schemavorm gegoten wordt. Daarvoor zijn verschillende
opties mogelijk.
Een samenvatting is in feite een verkorte versie van de tekst, waarin enkel de hoofdzaken
overblijven. Vaak is een samenvatting de uitgeschreven vorm van een eerder opgesteld schema.
Waarom?
Schematiseren en samenvatten doe je om de tekst of de leerstof studieklaar te maken. Ze vormen
een noodzakelijke stap die het studeren voorafgaat en het memoriseren vergemakkelijkt.
Hoe?
1. Bekijk eerst de visuele aspecten die de structuur benadrukken (OVUR).
- De lay-out toont je of het om een krantenartikel, een reclametekst, een informatieve tekst of
een verhaal gaat.
- De indeling in alinea’s, de tussentitels en de schuingedrukte of vetgedrukte woorden
ondersteunen de gedachtegang van de schrijver.
- Sta even stil bij deze elementen en maak enkele vooronderstellingen m.b.t. de titel en de
vorm van de tekst.
- Deze visuele aspecten geven je al een idee van het onderwerp van de tekst en je krijgt zo een
antwoord op de vraag: “Waarover gaat deze tekst?”
2. Lees vervolgens met aandacht inhoudelijk de alinea of een kleiner tekstonderdeel (OVUR).
- Zoek de signaalwoorden op die als scharnieren functioneren tussen de verschillende delen
van een tekst:
1. opsomming: ten eerste, eveneens, daarbij, vervolgens, bovendien, ten slotte…
2. oorzaak/gevolg: daardoor, zodat, als gevolg van, wegens…
4. samenvatting, conclusie: dus, kortom, hieruit volgt, uiteindelijk, met andere
woorden, uiteindelijk…
, - Zoek de kernwoorden op. Die kan je onderstrepen of in kleur aanduiden. Beperk het aantal
kernwoorden.
- Probeer uiteindelijk de hoofdgedachte per tekstonderdeel te zoeken. Kortom: je verwoordt in
je eigen woorden wat er in de alinea of het tekstdeel staat. Waarover gaat het? Die
hoofdgedachte schrijf je eventueel in de marge.
3. Gebruik deze aanduidingen in de tekst om een schema of een samenvatting van de tekst te
maken (OVUR).1
4. Je kan de onderstreepte kernwoorden en de hoofdgedachten gebruiken om er een schema van
te maken:
- Je “tekent” de tekst aan de hand van de kernwoorden
- waartussen je de logische verbanden met kleurtjes of met tekens overzichtelijk voorstelt
- zonder gebruik te maken van zinnen (gebruik enkel kernwoorden)
Zo breng je de logica van de gedachtegang in de tekst naar voor. Vaak helpt zo’n visueel schema je bij
het snel onthouden van een tekst.
5. Aan de hand van het schema kan je nadien een samenvatting maken:
- Vertrek daarbij van de kernwoorden en structuuraanduidingen in het schema .
- Een samenvatting is echter een doorlopende tekst waarin je met je eigen woorden de
gedachtegang van de tekst herschrijft.
- Je eigen mening of voorbeelden laat je weg en je neemt ook zo weinig mogelijk zinnen over.
- Je zorgt er zeker voor dat je samenvatting een duidelijke structuur (in alinea’s!) heeft die
anders kan zijn dan die van de opgegeven tekst; je zorgt voor een inleiding (waarover gaat
het), een midden (uitwerking van de argumenten) en een slot (conclusie, samenvatting van
het midden).
Structureren, schematiseren of samenvatten zullen je helpen om teksten die je moet instuderen met
meer aandacht te verwerken. Jij moet uitproberen welke methode jou het best ligt, zo ontdek je je
eigen leerstijl.
Verkort stappenplan
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nell2102. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.