Ondernemingsrecht
Het ondernemingsrecht bestrijkt de rechtsvormen met behulp waarvan ondernemingen gedreven worden. De
rechtsvorm is een hulpmiddel om een onderneming te kunnen laten functioneren; de onderneming en haar
functioneren zijn het doel. De rechtsvorm is in de eerste plaats facilitair
Het ondernemingsrecht regelt vooral drie onderwerpen:
1. Hoe steekt de interne structuur van een onderneming in elkaar. (Juridische organisatie & inrichting)
2. Wie mogen en kunnen voor de onderneming de transacties afsluiten. (Vertegenwoordiging)
3. Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gang van zaken in de onderneming
uitgewerkt?
Ondernemingen zijn op winst, op het behalen van economische voordelen gericht. Rechtsvormen die het
Nederlandse ondernemingsrecht kent:
Naamloze vennootschap
Besloten vennootschap
(Stille en openbare) vennootschap
Commanditaire vennootschap
Coöperatie.
De wet (boek 2, art 2:3 BW) onderscheidt zes categorieën/typen/vormen van privaatrechtelijke
rechtspersonen: vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij, NV, BV en stichting. Naast de
rechtspersonen van Boek 2 BW kent de Nederlandse rechtsorde ook privaatrechtelijke rechtspersonen van
Europese origine. Het gaat om: de Europese vennootschap (ook wel Societas Europaea en hierna: SE), de
Europese coöperatieve vennootschap (ook wel Societas Cooperativa Europaea en hierna: SCE) en het Europees
economisch samenwerkingsverband (EESV). Als deze rechtspersonen hun zetel in Nederland hebben, zijn zij
privaatrechtelijke rechtspersonen naar Nederlands recht. Wat de categorieën van privaatrechtelijke
rechtspersonen betreft, heeft de wettelijke regeling een limitatief karakter. Boek 2 BW regelt de genoemde
vormen van rechtspersoonlijkheid.
Boek 2 BW geeft regels voor de privaatrechtelijke rechtspersonen die Boek 2 BW in het leven roept. Deze
regels zijn voor een aanmerkelijk deel regels van dwingend recht (zie art. 2:25 BW). Een groot aantal
bepalingen van Boek 2 BW geldt ook voor rechtspersonen die hun oorsprong buiten Boek 2 BW vinden, zoals
de SE, de SCE en het EESV.
Rechtspersoonlijkheid heeft als belangrijkst gevolg dat de rechtspersoon zelf drager van rechten en plichten
kan zijn: is dus een rechtssubject. De rechtspersoon kan dus vermogensrechtelijke handelingen verrichten,
deze kan eigenaar van auto, huis of vordering zijn, en kan hij via vertegenwoordiging overeenkomsten sluiten.
(In dit opzicht gelijk aan een natuurlijk persoon art 2:5 BW). De leden/aandeelhouders hebben niet de rechten
die de rechtspersoon toebehoren en dragen in beginsel niet de plichten die op de rechtspersoon rusten. Het
vermogen van een rechtspersoon is zijn eigen vermogen dat uitsluitend verhaalsobject is voor de schuldeisers
van de rechtspersoon.
De rechtspersoon heeft geen fysiek bestaan en bestaat enkel omdat de wet bepaalt dat hij er is (art 2:1-2:3
BW). Voor het handelen is de rechtspersoon steeds afhankelijk van personen: zij treden als
vertegenwoordiger voor hem op. Het is aangenomen dat een rechtspersoon dus ook een onrechtmatige daad
kan plegen en een strafbaar feit begaan.
, Een rechtspersoon heeft zijn woonplaats ter plaatse, waar hij volgens wettelijk voorschrift of volgens zijn
statuten of reglementen zijn zetel heeft (art. 1:10 lid 2 BW). Deze bepaling geldt ook voor de SE, de SCE en het
EESV met een statutaire zetel in Nederland. Wie wil weten op welk adres een rechtspersoon zijn activiteiten
ontplooid is aangewezen op het handelsregister. Een Nederlandse rechtspersoon kan zijn statutaire zetel in
beginsel naar een van de lidstaten van de EU/EER verplaatsen.Daarnaast kan een Nederlandse rechtspersoon
zijn statutaire zetel buiten Nederland en ook buiten de EU/EER brengen als wetgeving daarin voorziet.
Zetelverplaatsing leidt in deze gevallen tot wijziging van het op de rechtspersoon toepasselijke recht en
beëindigt het bestaan van de rechtspersoon niet.
Hoorcollege 1: Recap & het Europese
ondernemingsrecht
1. Onderscheid ondernemingsvormen
Natuurlijke personen – Rechtspersonen
Eenmanszaak natuurlijk persoon, alleen.
Maatschap/ VOF/ CV natuurlijke personen gezamenlijk – Personenvennootschap.
Rechtspersoon NV, BV, stichting, vereniging etc. (Boek 2 BW).
Beperking aansprakelijkheid van aandeelhouders bij NV/BV
Een rechtspersoon is een zelfstandig drager van rechten en plichten (fictie gecreëerd door de
wetgever)
Een rechtspersoon heeft een afgescheiden vermogen.
Bij een rechtspersoon is er sprake van een beperking van de aansprakelijkheid.
Voordelen van een rechtspersoon:
o Het betreft een vastomlijnde juridische organisatie; (nadeel wanneer je flexibiliteit beoogt)
o Het biedt rechtszekerheid omdat tussenkomst van een notaris vereist is;
o Het voortbestaan van de rechtspersoon is niet afhankelijk van natuurlijke personen;
(overlijden bestuur staat niet aan de weg aan voortbestaan)
o Er is sprake van ‘eenvoudige’ overdraagbaarheid van het eigenaarsbelang bij
kapitaalvennootschappen;
o Beperking van de persoonlijk aansprakelijkheid van aandeelhouders.
Ziet op positie van aanhouders niet van het bestuur): aandeelhouders kunnen in
beginsel slechts hun inbreng kwijtraken. Het bestuur is in beginsel nooit persoonlijk
aansprakelijk
Zij kunnen alleen hetgeen verliezen wat zij hebben ingebracht m.b.t. de aandelen.
2. De verschillende ondernemingsvormen
Eenmanszaak
Heeft geen wettelijke basis en is daarmee geen vastomlijnde juridische organisatie.
Eenmanszaak: meest eenvoudige ondernemingsvorm die in praktijk het meest voorkomt
Voordelen Nadelen
Het voortbestaan van de eenmanszaak is afhankelijk van de
Goedkope oprichting: het enige dat moet
natuurlijk persoon. Overlijdt de persoon dan overlijdt de
gebeuren is inschrijving in handelsregister
eenmanszaak
Geen eenvoudige overdraagbaarheid van het eigenaarsbelang.
Flexibiliteit Overdracht: ieder onderdeel van de eenmanszaak moet apart
worden overgedragen via het stelsel van het goederenrecht
, Geen beperking van de persoonlijke aansprakelijkheid.
De ondernemer is persoonlijk aansprakelijk met zijn
privévermogens voor de schulden van de eenmanszaak
Fiscale motieven
Kapitaalvennootschappen
De NV (art. 2:175 e.v. BW) en de BV (art. 2:64 e.v. BW). - Zij zijn gericht op het behalen van winst ten behoeve
van de aandeelhouders
Onderscheid NV en BV:
NV BV
Openbaar samenwerkingsverband Besloten samenwerkingsverband
Voor grote publieke
Voor kleinere vennootschappen en familiebedrijven
kapitaalvennootschappen
De aandeelhouder als belegger De aandeelhouders is meer betrokken bij de organisatie
Aandelen op naam en aan toonder: art. 2:82
lid 1 BW
Alleen aandelen op naam: Art. 2:175 lid 1 BW
1 juli 2019 —> beperking voor aandelen aan
toonder
Beursnotering is mogelijk, maar komt niet vaak voor
Beursnotering In 2016 ging FastnedBV naar de beurs, de BV kan dus wel een
beursnotering verkrijgen
In beginsel wel een blokkeringsregeling: art. 2:195 BW
In beginsel geen blokkeringsregeling: art.
Wet flex bv: er is geen verplichte blokkeringsregeling meer, hier
2:87 BW
kan van worden afgeweken.
Minimumkapitaal: € 45.000 Art. 2:67 lid 2
Minimumkapitaal: € 0,01 Art. 2:178 BW
BW
Flexibilisering BV-recht 1 oktober 2012
De wet is er gekomen om te concurreren met buitenlandse ondernemingsvormen en de bv weer aantrekkelijk
te maken voor ondernemers. (I.e. Engelse limited: geen minimumkapitaal en geen notaris). Afschaffing van
minimumkapitaal van 18.000 naar 0.01. Verplichting tot opname van minimumkapitaal in statuten is
afgeschaft. De wettelijke rek is eruit (niet langer een deel storten). De statuten hoeven niet langer het aantal
aandelen te vermelden
Wijzigingen t.a.v. kapitaal;
Wijzigingen t.a.v. kapitaalbescherming;
Wijzigingen ter flexibilisering;
o De optionele blokkeringsregeling openlijk vrij karakter (Nv en Bv dichter bij elkaar)
o De invoering van twee soorten aandelen: (1) de stemloze aandelen en (2) de winstrechtloze
aandelen.(NV en BV veder uit elkaar)
Het is niet mogelijk om geen aandeel te hebben zonder stemrecht en zonderwinstrecht.
Let op: bij de NV is dit alleen mogelijk via de constructie van certificering van aandelen.
De bankverklaring is, net als de accountsverklaring komen te vervallen.
De meerwaarde voor de bescherming van schuldeisers was beperkt maar brachten wel veel kosten
De bescherming van schuldeisers is nu gebaseerd op een systeem waarin de geoorloofdheid van bijvoorbeeld
dividenduitkeringen aan aandeelhouder wordt beoordeeld aan de hand van de financieel positie van de bv.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lawandmarketing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.62. You're not tied to anything after your purchase.