Class notes
College aantekeningen Praktische Filosofie 1 (Y)
- Course
- Institution
Aantekeningen van alle colleges van Praktische Filosofie 1.
[Show more]
Seller
Follow
ecdp
Content preview
PRAKTISCHE FILOSOFIE1: Filosofie
Filosofie begint met verwondering -> verklaren met theorieën vanuit de rede
Ethiek = wetenschap van het goede met betrekking tot het handelen
Politieke en sociale filosofie = wat is rechtvaardigheid, hoe moeten we dat doen, hoe moeten we
samenleven?
2: Welzijn en ethiek
Er zijn veel verschillende standpunten, theorieën en aspecten aan de ethiek
Drie disciplines binnen de ethiek
- Normatieve ethiek
= Zoeken naar wat goed is; hoe je goed moet handelen
Normen stellen
Zoeken naar de beste interpretaties van onze alledaagse morele oordelen
Zoeken naar morele axioma’s
Reflectief evenwicht: zoeken naar balans tussen twee bovenstaande (intuïties en
beginselen)
Antitheorie: een hopeloze onderneming!
= We kunnen niet precies onder woorden brengen wat er aan de beginselen ligt
Morele incompetentie met grammatica
Maar: niet pessimistisch; ze gaan ervan uit dat vakkundigen wel op hetzelfde uitkomen in
praktijk
- Metaethiek
= Wat doen we eigenlijk wanneer we moreel oordelen? Claimen we waarheidswaardes?
Bestaat er “morele kennis”? Of is het gebaseerd op gevoel? Zijn morele wetten universeel?
- Toegepaste ethiek
= Specifieke vragen binnen specifieke domeinen (bijv. beroepsgroepen)
Normatieve theorie: de vier hoofdstromen
- Consequentialisme/utilisme
Bentham, Mill, Sidgwick, Moore, Singer
- Deontologie/plichtethiek
Kant, O’Neill
- Deugdethiek
Aristoteles, Seneca, Aquinas, Anscombe, Foot, MacIntyre
- Sociaal-contracttheorie
Hobbes, Rousseau, Gauthier, Rawls
- Zorgethiek
Gilligan
, Standpunt: De rest wordt gekenmerkt door regels, autonome individuen die gelijk
moeten zijn, maar in praktijk worden we grotendeels geleid door zorg (groot deel van
ons leven afhankelijk)
Normatieve ethiek: aspecten
- Waardenleer = Wat heeft intrinsieke waarde? Waar gaat het eigenlijk om in het leven?
Verschil met instrumentele waarden
- Plichtenleer = Wat zijn de juiste handelingen?
- Deugdenleer = Wat zijn karaktereigenschappen die iemand deugdzaam maken?
Consequentialisme: structuur van de theorie
Plichtenleer = verplichting is de handeling die de beste gevolgen heeft
Andere kenmerken van de handeling doen er niet toe
Utilisme
“Welzijn”, of “geluk”, of utilitas, nut is de utilistische waardenleer = beste gevolg
Utilistische plichtenleer zit in Mill: “The greatest happiness of the greatest number”
Voor alle betrokken personen
Iedereen meerekenen op gelijk niveau, zowel anderen als jezelf
Wat is geluk?
- Hedonisme
Geluk is in essentie een aangename toestand van het bewustzijn
Griffin: Geluk is een state of mind
Voor een hedonist is geluk als enige intrinsiek waardevol
Probleem: “Rather bitter truth than sweet lies”
Je voelt je niet gelukkig als je gelukkig bent door illusies
Nozick: The Experience Machine
We willen meer dan alleen een gevoel, we willen dingen doen, iemand zijn en contact
met de werkelijkheid
We doen heel vaak dingen omdat ze een goed gevoel geven, maar het draait om meer
We kunnen het wel willen als we zelf geen zinvolle relaties meer hebben met de
werkelijkheid
Maar: zou het niet zo kunnen zijn dat we nu al in een illusie leven?
Probleem: hoe vergelijken we geluk en hoe tellen we het op?
Hoe kunnen we zeggen dat ervaring A aangenamer is dan ervaring B?
We gaan uit van verlangens
Dat is een andere definitie van geluk
Geluk en welzijn als prefentievervulling
- Preferentievervulling
= Griffin: State of the World account
= We zijn gelukkig naar mate waarin onze verlangens in de wereld zijn vervuld
, Maar: wat is een verlangen?
Probleem: het moeten wel geïnformeerde verlangens zijn, anders kunnen we denken dat het
ons gelukkig zal maken terwijl het niet zo is
Wat is onze claim?
Verlangen naar iets omdat het waardevol is, of
Maar: mensen kunnen zich vergissen waarin ze naar verlangen
Geïnformeerd verlangen nodig
Overgaan op objectieve lijst van dingen waar men naar verlangt
Is het waardevol omdat we ernaar verlangen?
Soms hebben we verlangens die we liever niet hebben, en waarvan de bevrediging ons
niet ‘echt’ gelukkig maakt
Er zit een soort inconsistentie in de wil
Geluk is de afwezigheid van onvervulde/gefrustreerde verlangens
Niets willen is een wijze om gelukkig te worden
Plato: Maak je niet afhankelijk van incontingenties, maar richt je op het goede en ware,
dat blijft
Nihilisme -> moderne mens die gelukkig wil zijn wil niets meer (Nietschze)
= Het geluk van een krop sla
Angstvallige levenswijze
Maar: claim was dat geluk bestaat uit het vervullen van prefenties
Preference reduction
‘Sour grapes’
Verlangens aanpassen naar omstandigheden om ze realistisch te houden
Niet alle verlangens zijn even eenvoudig te bevredigen
Pil om alle verlangens eenvoudig te maken en dus makkelijker vervulbaar?
Wel of geen intrinsieke waarden aan andere dingen dan verlangens?
Bentham: “Pushpin is as good as poetry”
Zolang het evenveel geluk oplevert
Mill wordt ervan beschuldigd een filosofie voor zwijnen te hebben
Hij zegt: “Rather a Socrates dissatisfied than a pig satisfied”
Hiermee maakt hij dus een rangorde in waardes
Ons geluk is afhankelijk van andere dingen dan ons geluk
Het is ook belangrijk wat er gebeurt na onze dood (bijv. met reputatie)
Maar in hoeverre is dat dan nog goed of slecht voor ons?
- Objectieve lijst
Van objectief waardevolle dingen
Verlangens kunnen dus bekritiseerd worden omdat ze op het verkeerde gericht zijn
Er moet een objectieve lijst zijn met wat intrinsiek waardevol is en dus met wat gelukkig
maakt
Gedaan door Aristoteles
Beschrijft een typisch mensenleven
, Eudamonia = het ware geluk vinden in een leven waarin alle typische menselijke functies
worden ontplooid
- Vrienden en familie (filoi), het leven van de geest, deugd, politiek, cultuur
Geluk is een (essentieel) bijverschijnsel van waar we naar streven
Er zijn ook andere waardevolle dinge
Intentioneel naar geluk streven helpt hier niet mee
Ons geluk doet er niet toe, zolang we maar naar grootsheid streven
Heel veel dingen verliezen hun waarde als ze niet voortgezet worden na de dood
3: Utilisme 1 & 2
Consequentialisme
= Verplicht is de handeling met de beste gevolgen (voor onszelf en anderen)
- Andere kenmerken van de handelingen doen er niet toe
- Procedure:
1. Vaststelling van wat intrinsiek waardevol is, X
2. Het is onze plicht om X aan te maken
3. Omdat meer X waardevoller is dan minder X, is het onze plicht X te maximaliseren
- ! Niet: Zelf naar X handelen, wel: naar maximalisering van X handelen
Ook als anderen daarin falen, dan kunnen wij hun daarin beperken
- Voor het consequentialisme is er geen verschil tussen doen/veroorzaken en laten gebeuren
Voor deontologen is dat verschil wel belangrijk
Utilisme is een vorm van consequentialisme
- Welzijn/geluk/utilitas/nut als X
- Principle of utility: “Handel zo dat je de grootst mogelijke hoeveelheid welzijn teweeg
brengt.”
Ieder telt voor 1 en niet meer dan 1 (jijzelf ook niet)
Utilisme: Ethiek van de Verlichting
- Ethiek van het varken: dieren kunnen ook gelukkig zijn/pijn lijden (Singer)
Pleiten voor dierenwelzijn
- Status van het principe is geen argument mogelijk (Bentham), het is self evident (Mill)
De utilistische calculus
1. Ken aan mogelijke welzijnsgevolgen van handelingsalternatieven een waarde toe
2. Ken hieraan een waarschijnlijkheid toe
3. Vermenigvuldig deze met elkaar
4. Kies de handeling met het hoogste “te verwachten nut”
Uit de toepassing volgt wat je plicht is
Problemen
Geluk als intrinsieke waarde omdat het over het algemeen een bijverschijnsel is
1. Wat heeft waarde: welzijn of het wel van de zijnden?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ecdp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now