Examenopdracht Sportpsychologie Minor Sportfysiotherapie
25 views 2 purchases
Course
Sportpsychologie Voor De Fysiotherapeut
Institution
NCOI (NCOI)
Dit is mijn volledige uitwerking van de module opdracht/ examen sportpsychologie. Hierbij is gebruik gemaakt van o.a het boek Sportpsychologie van F.C. Bakker & R.R.D. Oudejans. Een complete literatuurlijst als wel de bijlagen zijn aan dit document toegevoegd. Ik heb voor deze examenopdracht een 8 ...
In deze opdracht wordt de casus van meneer de Jong (MDJ) behandeld. De 28-jarige voetballer speelt in de
hoofdklasse en is topscorer van zijn team. Hij heeft zijn voorste kruisband afgescheurd en is daar 8 weken
geleden aan geopereerd. Omdat het herstelproces stagneert is hij op verzoek van zijn fysiotherapeut naar de
sportpsycholoog gestuurd. Zijn hulpvraag is: “hulp bij zijn herstelproces, zodat hij volgend jaar weer
wedstrijdklaar is. Het doel hiervan is dat hij zijn basisplaats behoud/ terug krijgt in het team”. Uit de anamnese
komt naar voren dat hij weinig vertrouwen heeft in de oefeningen, de kunde van fysiotherapeut en zijn eigen
invloed op het proces. Er is nog steeds sprake een extensiebeperking in de knie. De prognose van het herstel
die door de fysiotherapeut is gesteld, maakt hem somber. Hij is depressief en angstig. Bewegingsangst, maar
ook angst dat hij uit het team wordt gezet. Hij heeft geen contact meer met zijn coach en de leden van het team.
Zelf durft hij geen contact met zijn coach te zoeken, omdat hij bang is voor slecht nieuws. Hij voelt zich in de
steek gelaten. Zijn thuisfront (ouders en vriendin) steunen hem wel. Eerder heeft hij ook veel aan hen gehad
tijdens het herstel van zijn scheenbeenbreuk. Hij heeft zelf geen idee waarom zijn herstelproces nu stagneert.
In het hoofdstuk “Motivatie” worden de interne- en externe factoren besproken die invloed uit kunnen oefenen op
het herstelproces van MDJ. Geconcludeerd wordt dat de meeste factoren niet positief bijdragen aan het
herstelproces. Er wordt vastgesteld dat MDJ gebruik maakt van avoidance coping. Ook wordt er geconstateerd
dat MDJ gebruik maakt van een external locus of control (ELOC). Zowel avoidance coping als ELOC dragen niet
bij aan het herstelproces en kan stagnatie zelfs in de hand werken (Bakker & Oudejans, 2019; Ensie, 2015;
Sluiter, 2014). Door middel van de Self-determination theory (SDT) worden de drie fundamentele
psychologische behoeften bekeken. Er worden mogelijkheden aangedragen om hieraan te voldoen. De
Achievement goal theory (AGT) wordt als leidraad gebruikt voor het opstellen van doelen. Doelen die in
samenspraak met MDJ worden opgesteld, gericht op criteria die taakgeoriënteerd zijn en de intrinsieke motivatie
stimuleren. Op deze manier worden voorwaarden geschept om de locus of control en copingstijl te wijzigen.
In het derde hoofdstuk wordt de attributietheorie besproken. Hierin staan de verklaringen voor gedrag van jezelf
en dat van anderen centraal. De drie belangrijkste systematische fouten worden hier uitgelegd. De self-
confirming prophecy is van toepassing op MDJ. De attributietheorie van Weiner is erop gericht om de oorsprong
te achterhalen van attributies (Bakker & Oudejans, 2019) In bijlage 2 zit een vragenlijst om het ongunstige
attributiepatroon van MDJ te kunnen corrigeren.
Hoofdstuk 4 gaat over de emoties de MDJ momenteel ervaart en hoe deze te verklaren zijn. Bij MDJ is er sprake
van droefheid en angst. De actietendensen die hieruit voortkomen zijn: “de neiging om niets te doen” en
“vluchtgedrag”. Er worden mogelijkheden aangedragen om deze negatieve emoties om te kunnen zetten naar
positieve emoties. Hierdoor kunnen dan andere actietensenen (die bij de nieuwe emoties horen), worden
aangenomen (Bakker & Oudejans, 2019).
De waarde van het team en de coach worden in hoofdstuk 5 behandeld. Door de afwezigheid van het contact
met zijn team en de coach kan er niet worden voldaan aan de drie fundamentele psychologische behoeften met
betrekking tot zijn sportcarriere. Een coach die MDJ het best kan ondersteunen met zijn herstelproces speelt in
op deze behoeften waarbij hij gebruik maakt van democratische besluitvorming (Bakker & Oudejans, 2019).
In hoofdstuk 6 worden de negatieve aspecten van de sport besproken. Zo ook het hebben van blessures. Aan
de hand van biopsychosocial model van Wiese-Bjornstal wordt de dynamiek tussen verschillende variabelen die
een rol spelen op het herstelproces verklaart. Uitwerkingen hiervan zijn in bijlage 5 terug te vinden.
De aandachtstheorieën worden in hoofdstuk 7 behandeld. Een externe aandachtsfocus kan helpen bij het
verbeteren van de bewegingsuitvoering, wat het vertrouwen kan vergroten en bewegingsangst kan af laten
nemen. Daarnaast kan het gebruik van dissociatieve aandachtsstrategie helpen bij het afleiden van de
bewegingsangst (Bakker & Oudejans, 2019).
Het laatste hoofdstuk gaat over het gebruik van mentale training. Mentale training kan positief bijdragen aan het
herstelproces. Door het gebruik van Imagery kan MDJ zijn emoties die hij ervaart met betrekking tot de blessure
beinvloeden. Daarnaast kan hij ook door middel van bewegingsvoorstellingen zijn motorische vaardigheden
verbeteren. Door Healing imagery kan hij het fysiologische herstelproces positief beïnvloeden. Naast deze
methode, kan hij ook door goal-setting bijdragen aan het herstelproces. Door het gevoel van controle over het
herstelproces kan angst worden verminderd en therapietrouw worden vergroot (Bakker & Oudejans, 2019).
,Inhoudsopgave
Voorwoord .................................................................................................................................... 1
Samenvatting ................................................................................................................................ 2
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 4
1.1 Casus …...................................................................................................................... 4
1.2 ICF Model ..………..………………………………………………………………………... 4
1.3 Aanvullende anamnese……..…………………………………………………………….. 4
2. Motivatie ………………………………………………………………………………………………... 5
3. Attributiestijlen en -modellen …………………………………………………………………………. 7
4. Emoties …………………………………………………………………………………………………. 8
5. Rol van de Coach ……………………………………………………………………………………… 9
6. Negatieve aspecten van de sport ……………………………………………………………………. 9
7. Aandachtstheorieën …………………………………………………………………………………… 10
8. Mentale training ……………………….……………………………………………………………….. 10
9. Literatuurlijst ............................................................................................................................... 12
10. Bijlagen ………………………………………………………………………………………………... 13
10.1 Bijlage 1: Opgestelde doelen ..................................................................................... 13
10.2 Bijlage 2: Vragen ten behoeve van correctie ongunstig attributiepatroon …………… 14
10.3 Bijlage 3: Theorie van Freijda: ontstaan van emotie-gevoelensreacties………….…. 15
10.4 Bijlage 4: Mageau & Vallerand: Motivatiemodel van de coach-sporterrelatie ……… 15
10.5 Bijlage 5: Wiese-Bjornstal: Dynamic biopsychosocial cycles ………………...…….... 16
10.6 Bijlage 6: Nideffers aandachtstheorie …………………………………………………… 17
10.7 Bijlage 7: Wulf, Hosz & Prinz: Interne- en Externe Focus van Aandacht …………… 17
10.8 Bijlage 8: Functies die geblesseerde sporters toeschrijven aan gebruik mentale
Voorstellingen ………………………………………………………………… 18
10.9 Bijlage 9: PETTLEP-model van Holmes & Collins …………………………………. 18
10.10 Bijlage 10: Richtlijnen voor het stellen van doelen ………………………………….. 19
Petra Janssen van Doorn – Examenopdracht module Sportpsychologie 1
, 1. Inleiding
1.1 Casus – Meneer de Jong
Er komt een patiënt bij u in de praktijk met een afgescheurde voorste kruisband. Hiervoor moet de patiënt 9
maanden revalideren. Na een aantal weken in de revalidatie ziet u dat het herstel niet zo voorspoedig verloopt
als gepland. Waar komt dit vandaan? De patiënt volgt netjes het opgestelde trainingsprogramma, maar toch
houdt iets het herstel tegen.
1.2 ICF Model
Ziekte/ aandoening: Traag, niet voorspoedig herstel voorste kruisband
Lichamelijke functies & Activiteiten Participatie
anatomische eigenschappen
Heeft een kruisband kwetsuur Angstig om het been te Voetbalt in de hoofdklasse
gebruiken
4 jaar geleden scheenbeen van
hetzelfde been gebroken
Externe factoren Persoonlijke factoren
Wordt gesteund door familie Man, 28 jaar
Heeft weinig contact met de coach en teamgenoten Ervaart stress, angstig om het been te gebruiken
Depressie, omdat het zo’n zware blessure is
Onzeker over het vervolg van de sportcarrière
1.3 Aanvullende anamnese
Uit de aanvullende anamnese kwam naar voren dat meneer de Jong (MDJ) een operatie heeft ondergaan om
zijn afgescheurde voorste kruisband te herstellen. Het betreft een autologe hamstring graft. Het is inmiddels 8
weken geleden dat de operatie heeft plaats gevonden. Hij zegt dat hij de opgegeven oefeningen wel heeft
gedaan, maar twijfelt eraan of ze wel nut hebben. Hij is nu 8 weken bezig en ziet bar weinig resultaat. Hij heeft
het idee dat zijn eigen invloed op het genezingsproces nihil is. Dat deprimeert hem. Zijn hoop was gevestigd op
de fysiotherapeut. Bij nader inzien lijkt hij toch niet zo bekwaam. Zo zijn er een aantal oefeningen waarbij hij
bang is dat het de blessure verergerd. Deze had hij aan het begin wel gedaan. Toen het resultaat uitbleef, leek
het hem verstanding niet meer te doen. Momenteel doet hij de andere oefeningen nog maar zelden. Eigenlijk
doet hij ze omdat de fysiotherapeut erop aandringt. Ook wel omdat hij wil dat het genezingsproces vooruit gaat.
Maar hij heeft het idee dat het zinloos is. Mede door de bewegingsangst maakt hij tijdens het gewone lopen nog
gebruik van krukken. Er is nog steeds een extensiebeperking in zijn knie aanwezig. Er was hem verteld dat het
herstel behoorlijk lang gaat duren en het zelfs kan zijn dat hij nooit meer geheel hersteld (Koninklijk Nederlands
Genootschap voor Fysiotherapie et al., 2014). Hij moest er in ieder geval niet op rekenen dat hij dit jaar deel kan
nemen aan wedstrijden. Hij zegt dat dit uitzicht hem somber stemt. Hij is bang dat zijn coach hem heeft
opgegeven en dat hij daardoor zijn plaats in het team voorgoed kwijt is. Met het team had hij het altijd erg
gezellig. Hij lag als topscorer van het team goed in de groep. Vlak nadat hij geblesseerd raakte sprak hij zijn
teamgenoten nog vaak. Momenteel helemaal niet meer. Ze zijn druk met de training en wedstrijden, en hebben
geen tijd voor hem. Hij voelt zich eigenlijk door alles en iedereen in de steek gelaten. Zelfs zijn eigen lichaam
laat hem barsten. Hij heeft geen idee hoe dit komt. Het geeft hem een gevoel van onrust. Het kost hem veel
energie. Daardoor heeft hij vaak geen energie om andere dingen te gaan ondernemen. Het werkt demotiverend
en deprimerend. Als ik vraag of hij zelf nog contact met de de coach heeft gezocht, verteld hij dat hij dit niet
meer gedaan heeft omdat hij bang is voor slecht nieuws. Wanneer ik naar zijn thuissituatie vraag, erkend hij dat
hij daar wèl veel steun van heeft. Zijn vriendin staat altijd voor hem klaar en begrijpt hem. En dat geldt ook voor
zijn ouders. Zij steunen hem, en motiveren hem om door te zetten. Zij hebben hem toen ook goed geholpen met
het herstel van zijn scheenbeen. Als ik hem vervolgens vraag waar aan hij denkt dat de stagnatie in zijn
herstelproces is toe te schrijven, weet hij het niet. Hij denkt dat het wellicht stress is. Zijn fysiotherapeut had dat
tegen hem gezegd. Om daar op een goede manier mee om te leren gaan had hij aanbevolen om een afspraak
te maken met een Sportpsycholoog. Hij heeft er niet veel verwachtingen van, maar het kan nooit kwaad om het
uit te proberen. Hij weet anders ook niet wie hem dan nog wel kan helpen… Zijn fysiotherapeut heeft hem tot nu
toe niet echt verder kunnen helpen.
Petra Janssen van Doorn – Examenopdracht module Sportpsychologie 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller petrajanssenvandoorn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.05. You're not tied to anything after your purchase.
