Algemene psychologie
les 1 (7/10):
Wat is psychologie?
→ psyche = geest & logie = studie
→ uit onderzoek blijkt dat soort zoekt soort het meest voorkomende is
→ psychologie is geen lekenpsychologie ( leke = buikgevoel, intuïtie)
→ het is ook geen pseudowetenschap (=discipline die zich voordoet als een
wetenschap → bv. grafologie)
→ psychologie is wel de wetenschap van het gedrag en de mentale processen
→ gedrag is extern → je kan dat waarnemen
→ mentaal → intern → zitten aan de binnenkant (bv. introversie,
extraversie)
→ gedrag meten → bv. intelligentie → je kan mensen testen laten invullen of
observaties doen, je kan NIET zomaar opensnijden → dus intern
Waar komt de psychologie als wetenschap vandaan?
→ officiële start in 1879 ! → wrm pas toen? → toen pas 1e psychologisch labo en
onderzoeken gedaan die overeenkomt met hedendaagse psychologische
onderzoeken
→ labo opgericht door Wilhelm Wundt
→ filosofie is de moeder van de psychologie
Waarom zo laat?
→ het idee dat de menselijke geest een studie object is, dat kan onderworpen
worden aan de wetenschappelijke methoden → dat idee heeft tijd nodig gehad
om te rijpen
→ het duurde lang vooraleer de omslag gemaakt werd vanuit het filosofisch
denken naar onderzoek van de geest
Ontwikkeling in de filosofie
→ in 500-400 v.C. was het “geocentristische model” het dominante model
→ 2 gedachten, standpunten van Plato:
● geocentrisme: geo(=alles wat met de aarde te maken heeft) en
centrisme(=centraal) ⇒ de aarde staat centraal, is het middelpunt
→ ondertussen weten we dat de aarde niet het middelpunt is
● Dualisme Plato: onderscheid tussen lichaam en geest, je ziet ze als 2 aparte
identiteiten, de geest staat los van het lichaam
⇒ Vanuit die 2 gedachten heerste het idee dat de mens = uniek wezen, we
onderscheiden ons omdat we in tegenstelling tot dieren gebruik kunnen maken van
de rede
→ weinig vooruitgang tem 15e E → ze gingen ervoor vooral vertalingen maken van
oude geschriften en overschrijven
,→ de kerk bepaalde toen wat “de waarheid” was, vanuit het geloof de mens
proberen te begrijpen via de rede → idee van de kerk was dat de mens een uniek
wezen was
● wetenschappelijke revolutie
→ veel nieuwe (wetenschappelijke) ideeën ontstaan
Copernicus:
→ katalysator (=bevorderaar) daarvoor was de ontdekking van Copernicus
→ nl. heliocentrisme ( ⇒ zon staat centraal) → 16e E
⇒ boekdrukkunst, reformatie, contacten met geleerden uit andere culturen
→ veel nieuwe dingen ontdekt ⇒ wetenschappelijke revolutie
⇒ geocentrisme werd vervangen door heliocentrisme
Descartes:
→ Rationalisme (ratio=rede) → 17e E → waarheid achterhalen door gebruik te
maken van de rede → “Je pense, donc je suis” ⇒ je kan aan alles twijfelen, behalve dat je
twijfelt ⤷ (TIP! penser doe je met de rede)
→ Nativisme ⇒ het idee dat kennis aangeboren is → bv. we kunnen plots
zomaar spreken
→ Dualisme ⇒ het idee dat mens onderzocht kan worden, maw lichaam is
een machine die onderzocht kan worden
⇒ dit was het begin van wetenschappelijk onderzoek op de mens ⇒ kennis
over de geest is een product van de rede
Locke, Hume, Hobbes (enkel Locke kennen denkik):
→ 17e-18e E.
→ Empirisme ⇒ tegenbeweging in de filosofie, gaan uit van het
tegenovergestelde van Nativisme
→ empirisme= kennis is NIET aangeboren, het idee dat kennis tot stand komt via
ervaring (empirisch = proefondervindelijk)
→ door ervaringen en dingen mee te maken ontwikkelen we kennis, dat is
niet iets wat aangeboren is
→ als we geboren worden zijn we een onbeschreven blad ⇒ tabula rasa
→ associaties (bv. 1 keer aangevallen door een kat, dan zal je associatie
leggen en volgende keer ook bang zijn) ⇒ verbanden leggen op basis van
eigen ervaringen en zo kom je tot kennis
→ Nativisme: we zijn wie we zijn door aangeboren factoren
→ Empirisme: we zijn wie we zijn door wat we meemaken, leerervaring,
opvoeding
⇒ Nature (Nativisme) vs Nurture (Empirisme) debat
Evolutietheorie (19e E)
→ Darwin: Survival of the fittest
,→ mens is eindstadium van de evolutie
→ als dieren onderzocht kunnen worden, dan kan de mens ook in zijn totaliteit
(lichaam + geest) onderzocht worden
→ in 19e E → verandering in mentaliteit → ook menselijke geest is studieobject
⇒ geesten slechts rijp voor onderzoek in 19e E → start psychologisch onderzoek
Les 2:
Psychologische scholen:
→ Blauwe scholen zijn opgebouwd vanuit de VS
→ Rode scholen zijn opgebouwd vanuit EU
→ Wilhelm Wundt ! was de grondlegger van de academische psychologie
→ 1e psychologische labo in Leipzig in 1879 !
→ Wat onderscheidt zijn studies ivglm de filosofie? ⇒ wetenschappelijk
onderzoek over menselijke geest → experimenten → bv. Kijken hoe lang het
duurt vooraleer mensen op een bepaald geluid reageren, welke mentale
stappen ondergaan mensen bij het maken van een rekensom?
Introspectieve methode (Wundt): onderzoeksmethode die gebruikt werd door de 1e
psychologische school (structuralisme)
→ Introspectief = naar binnen kijken → naar jezelf, welke gedachten of
gevoelens roept het op?
⇒ Kijken naar eigen bewustzijn doordat gevoelens, gedachten en
herinneringen worden opgeroepen
→ Bv. Als je ritme van een metronoom opdrijft, kan je een gevoel van
spanning opwekken
1. Structuralisme (EU):
→ Structuur van de menselijke geest, bewustzijn
→ belangrijkste onderzoekers van structuralisme: Külpe en Titchener
→ Onderzoek over structuur van bewustzijn → structuur wijst op hoe het bewustzijn
is opgebouwd
→ Titchener wou een soort van tabel van mendeljev, maar dan met elementen van
de menselijke geest → hij gebruikte introspectieve methode om die bouw
elementen van de menselijke geest te gaan achterhalen
→ introspectieve methode: de structuur van het bewustzijn proberen te
ontdekken
→ snel kritiek op introspectieve methode → nl. niet 100%
reproduceerbaar
→ limieten: bv. mensen kunnen geen ultratonen (bv. hondenfluitje)
horen
Tegenbewegingen:
1. Functionalisme (VS):
→ onderzoek naar de functie van ons bewustzijn
vb. hoe geest optimaal te laten functioneren in zijn omgeving
, → William James & John Dewey
→ evolutietheorie → individuen die het best aangepast zijn, maken
grotere kans om succesvol voort te planten
→ James ! → “stroom van bewustzijn” → idee: inhoud van het bewustzijn
verandert continu (net zoals een stroom)
⇒ functionalisten vonden dat studie naar bewustzijn nuttig moest zijn voor
maatschappij
vb. intelligentie → kan intelligentie verbeterd worden als omgeving wordt
aangepast?
⇒ Binet & Simon ontwikkelden de 1e bruikbare intelligentietest → basis
van de toegepaste psychologie
2. Gestaltpsychologie (EU):
→ focus op perceptie (=waarneming)→ het heeft geen zin om opdeling te
maken van bewustzijn, je moet het geheel bekijken
→ Gestaltpsychologie bekijkt de mens als een geheel: gedachten, gevoelens en
het lijfelijke worden niet van elkaar gescheiden, maar als een betekenisvol geheel
erkend
→ Wertheimer (!), Köhler & Koffka
→ hoe je iets waarneemt (=percipieert), gaat ons gedrag sturen
vb. visuele illusie → het totaalplaatje maakt de illusie → door het
geheel te bekijken creëer je illusie, apart is dit niet mogelijk
⇒ perceptie gaat ons gedrag beïnvloeden
3. Behaviorisme ( ⇒ Black Box ψ of S-R ψ) (VS):
→ voorstanders: Watson, Skinner (TIP! Watson → KC (S-R Ψ) +
Skinner → OC)
→ we moeten objectief(=onbevooroordeeld, feitelijk) meetbare dingen
onderzoeken→ bezighouden met het meten van het gedrag
→ het enige meetbare is volgens hen het gedrag
→ ze zeiden vergeet de introspectieve methode → we moeten
objectief observaties doorvoeren van het gedrag → kennis verwerven door
toepassen van wetenschappelijke methoden
Positivisme: zegt dat wetenschap moet streven naar objectief
verifieerbare kennis → kennis verwerven door toepassen van
wetenschappelijke methoden
S-R ψ→ Stimulus Respons:
→ input ⇒ stimulus: elke prikkel mogelijk → leidt tot output ⇒ respons:
bepaald gedrag
⇒ maw een bepaalde prikkel zal leiden tot een bepaald gedrag ⇒
conditionering ⇒ nurture perspectief
Black box ψ: we kunnen niet inwendig in ons brein kijken, we kunnen het niet
zomaar opensnijden
⇒ bezighouden met de stimulus en de respons van de mens op de
stimulus
4. Psychoanalyse (EU):
→ Freud (!) → niet bezig met onderzoek naar bewustzijn of gedrag
↔ in tegenstelling tot andere scholen hield hij zich bezig met ONbewuste
processen en impulsen → MAAR! is niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leavanlerberghe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.62. You're not tied to anything after your purchase.