Hoorcollege 1
Deelgebieden van forensische psychologie/psychiatrie
- Verklaring van criminaliteit: criminologie zoekt verklaringen op groepsniveau.
Dat is wat een forensische psychiater niet doet: hij kijkt op individueel niveau.
Hoe kunnen we verklaren dat hij/zij tot een delict is gekomen en waarom hij
het heeft gepleegd.
- Voorspelling van criminaliteit: kijken naar de verklaring die meneer x heeft
vertoond, gaat meneer x opnieuw strafbare feiten plegen?
- Behandeling van verdachten/daders: op grond van RNR-principes wordt de
behandeling bepaald. RNR staat voor Risk Need Respontivity. Hoe groot is het
risico, welke factoren hangen samen met crimineel gedrag en hoe kunnen we
deze persoon het beste benaderen.
Vanuit criminologische verklaringen zijn er een aantal criminologische theorieën
ontstaan
- Containment theorie innerlijke containment draait om zelfconcept (jezelf
zien als niet-crimineel), doelgericht gedrag (richten op acceptabele en
realistische doelen), frustratietolerantie (hoe goed ben je in staat om een
tegenslag te verwerken), normgerichtheid (als je niet gericht bent op sociale
normen). Hierbij is het belangrijk om de behandeling te richten op realistische
doelen die de niet-criminele identiteit ondersteunen. Het moet ook passen bij
het vermogen van de cliënt en zijn belangstellingen, dan heb je kans dat de
behandeling gaat slagen.
- Bindingstheorie wat mensen weerhoudt van of beperkt in de keuze voor
criminaliteit, binden met de samenleving (gezin, werk, vereniging). Je moet de
behandeling niet alleen richten op gevoelens/cognities/gedrag van de
delinquent zelf, maar ook op versterken van binding met de samenleving. Dan
hebben ze wat te verliezen en zullen ze zich weerhouden van criminaliteit.
- Rationele keuze theorie een misdrijf wordt gepleegd als de verwachte
baten de verwachte kosten overtreffen (niet alleen op financieel vlak). Je gaat
bewust te werk, je denkt na van tevoren welke criminele activiteit je gaat
plegen. Daarmee is je veronderstelling dat jouw opbrengst opweegt tegen het
risico dat je neemt.
Helaas is er sprake van een ‘dark number’, van heel veel criminaliteit heb je
geen weet. Als de kans op ontdekking van delinquent gedrag klein is, zal dit
gedrag vaker voorkomen. Controle is belangrijk, maar tegelijkertijd weten we
dat 100% controle niet mogelijk is, maar meer controle dan nu voor deze
daders is een belangrijke stap.
- Labeling theorie door het opplakken van een label wordt de delinquent op
stereotype wijze bekeken en behandeld en op den duur gaat hij zich gedragen
naar dit label. Als mensen verder uit de samenleving geduwd worden bestaat
de kans dat mensen zich gaan gedragen naar het label dat ze opgeplakt hebben
gekregen. Delinquenten worden dus gevaarlijker naarmate ze vaker
gestigmatiseerd worden.
Deze theorieën hebben invloed op individueel gedrag maar zijn bedoeld voor
groepen. Per individu moet je kijken of één van de theorieën toepasbaar is op het
individu.
,Michael P. was een moeilijk kind, ernstig delinquent en drugsverslaafd.
Anders Breivik een hele berekende man, noodzakelijk geacht om de samenleving te
waarschuwen. Totaal geen rekening gehouden met andere mensen. Een kille
moordenaar.
Tristan van der Vlis hier zie je meer de dader met een gemaskeerde depressie:
mensen die depressief zijn maar dit uiten in gemaskeerd gedrag.
Conclusie: er zijn meedogenloze types maar ook types waar je medeleven mee zou
kunnen krijgen, als iemand bijvoorbeeld handelt uit depressie. De achtergronden
voor ernstig geweld kunnen heel verschillend zijn, soms ligt het aan
maatschappelijke/sociale factoren of persoonlijke factoren of wat er in de jeugd is
afgespeeld of een combinatie van factoren. Eenvoudige oorzaken tussen stoornis en
delict bestaan niet. Altijd is er een combinatie van factoren die op elkaar inwerken.
Een Forensische Psycholoog/Psychiater (FP) werkt in een spanningsveld.
Een FP dient meerdere meesters en staat onder druk van de politiek en de pers. De
politiek speelt een belangrijke rol, er hoeft maar iets mis te gaan en de politiek/media
springt er bovenop. Denk hierbij bijvoorbeeld aan als iemand niet terugkomt van
verlof.
Is de cliënt wel de cliënt?
De cliënt komt veelal niet vrijwillig in aanraking met een forensische instantie.
Motivatie is vaak matig/selectief. Probleembesef ontbreekt nogal eens: de anderen
doen het fout en de cliënt niet: ze hebben niet door dat zij het probleem of onderdeel
van het probleem zijn. Die cliënt heeft veel te verliezen als hij open is, als hij
bijvoorbeeld is veroordeeld voor 1 messteek maar dit eigenlijk veel vaker heeft
gedaan. Dat zal hij dan dus niet zeggen tegen de FP, terwijl dat wel van belang is voor
het beeld dat de FP heeft over de cliënt. De cliënt wantrouwt de FP nogal eens en wil
af van de bemoeienis van de FP. Conflicthantering is essentieel.
, Hoorcollege 2
Als er wordt gekeken naar een persoon, gebruikt men het 3G model: de Gedachtes,
de Gedragingen en de Gevoelens.
Het biopsychosociaal model wordt vaak
gebruikt om het menselijk gedrag te verklaren.
We gaan ervan uit dat menselijk gedrag (in dit
geval gaat het om delict gedrag) wordt beïnvloed
door meerdere factoren: biologische factoren,
kindertijdervaringen, kwetsbaarheid, sociaal-
culturele context en situationele factoren.
De bovenstaande factoren zijn risicofactoren,
maar veroorzaken niet per se delictgedrag.
Biologische factoren LVB, ADHD en
temperament factoren, Autisme Spectrum
Stoornis.
Kindertijdervaringen Het kan bijvoorbeeld dat je ADHD hebt, en dat je ouders
daardoor vermoeid werden van jouw gedrag en je zo negatieve ervaringen hieraan
hebt overgehouden. Dit kunnen natuurlijk ook positieve ervaringen zijn, maar in dit
model gaan we vooral uit van risicofactoren.
Sociaal-culturele context alles wat er rondom jou gebeurt heeft te maken met wat
jij ervaart als jong kind.
Kwetsbaarheid de kwetsbaarheid moet worden gezien als een optelsom van alle
risicofactoren. Als je een kwetsbaarheid in de loop van de tijd hebt ontwikkeld dan
kan je in een situatie komen waar situationele factoren een belangrijke rol spelen.
Iemand die kwetsbaar is (bijvoorbeeld verkeerde vrienden hebben) kan makkelijk een
situatie terecht komen dat verkeerd gedrag uitgelokt wordt.
Historische personen die keken naar de oorsprong van afwijkend en crimineel gedrag
- Galenus van Pergamon heeft 4 typen mensen onderscheiden.
o Sanguinisch type (bloed) levendig
o Cholergisch type (gal) opvliegend vooral van belang
o Flegmatisch (slijm) kalm en bedaard
o Melancholisch (zwarte gal) droefgeestig
Deze theorie is vooral gericht op de categorie biologische factoren van het
biopsychosociale model.
- Binnen het Romeins Recht werden geestelijk gestoorden al niet gestraft. Er
werd vanuit gegaan dat onder invloed van heftige affecten de daad in
verminderde maten toegerekend kon worden.
- Paracelcus onderscheidt de
o Zotheid der dollen de mensen die als psychiatrisch ziek worden
gezien, denk aan schizofrenen
o Zotheid der dwazen de mensen die een beperkte aanleg hebben,
bijvoorbeeld intellectueel. Dit werden later de idioten genoemd.
Hij neemt een standpunt in het middenin. Hij zegt dat beiden misschapenen
zijn (dit duidt op de biologische aanleg) ofwel dat ze in de loop van de tijd op
hol zijn geslagen (het kan dus ook een gevolg zijn van gebeurtenissen die een
persoon meemaakt).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller victoriapeek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.28. You're not tied to anything after your purchase.