Hierin staat alles uitgelegd over de basis van recht. De samenvatting is gebaseerd op de PPT en eigen notities. Het is mooi en duidelijk gemaakt zodat iedereen het gemakkelijk kan leren en begrijpen.
RECHT VOOR WELZIJNSMEDEWERKERS
1. ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN RECHT
Recht is zo oud als de mensheid = steen waar afspraken & regels worden gebeiteld
Recht is ontstaan sinds mensen samenleven:
→ Mensen maken afspraken over het samenleven
Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
Willen dat deze afspraken worden nageleefd
De Codex Hammurabi, samengesteld in ca. 1750 voor Christus ook bekend als de code van Hammurabi is een van de
oudste tot dusver gevonden wetboeken, en een van de best bewaarde voorbeelden van dit type document uit het
antieke Babylon (Mesopotanmië)
Vb:
Afspraken over wat van wie is: bezit, eigendom van land, materiaal, dieren…
Afspraken rond relaties: huwelijk, partnerschap, monogamie, polygamie
…
Oorspronkelijk afspraken tussen individuen
In complexere samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan vertegenwoordigend orgaan
Naarmate het democratisch gehalte van een samenleving zal de reële vertegenwoordiging sterker of minder sterk
zijn. Vb: Romeinse Rijk: enkel patriciërs zetelden in de Senaat het gewone volk “het plebs” had geen inspraak
→ Wetgevend orgaan = parlement
Afdwingen van afspraken gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van de groep:
Doodstraf, steniging...
Hand afhakken, lijfstraffen...
Dwangarbeid (economisch geweld)
Opsluiting in mensonwaardige omstandigheden
...
Evolutie naar meer geciviliseerde dwang:
Afwijkend gedrag wordt beoordeeld door rechtbanken
Dwangmiddelen evolueren van louter fysiek, moreel economisch geweld naar meer humane vormen van
bestraffing (afschaffing doodstraf, lijfstraffen…)
Evolutie naar alternatieve straffen (werkstraffen, elektronisch toezicht...)
- Oorspronkelijk bestonden straffen vooral uit fysiek geweld: steniging, lijfstraffen, doodstraf, hand afhakken bij
diefstal … economisch geweld: dwangarbeid… opsluiting in mensonwaardige omstandigheden
- Evolutie naar meer humane straffen: guillotine werd beschouwd als een humane manier om doodstraf uit te
voeren (eerste uitvoering 1792), opsluiting moet op een menswaardige manier gebeuren, lijfstraffen zijn afgeschaft
evenals de doodstraf
- Evolutie naar alternatieve straffen zoals taakstraffen, elektronisch toezicht…
, - Dit alles is zeer maatschappelijk bepaald: in sommige samenlevingen bestaat de doodstraf nog altijd (VS…) op
andere plaatsen bestaan nog lijfstraffen (steniging bij overspel…)
- Sancties rechtbanken
- Guillotine humanere vorm van het uitvoeren van een doodsstraf
Belgisch recht is in oorsprong gebaseerd op Code Napoleon (1804): geboorte van ons rechtssysteem
Samensmelting van:
→ Romeins recht
→ Kerkelijk recht
→ Gewoonterecht (costuymen Parijs)
Tot op vandaag van belang
Maar ondertussen uiteraard modernisering onder invloed van :
→ Mensenrechtenverdragen (zie verder in deze cursus)
→ Toenemende internationale wetgeving o.a. van de Europese Unie
→ Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie…
- Romeins recht is van groot belang tot op vandaag. In de opleiding ‘Master Rechten’ is het een belangrijk vak tot op
vandaag. Het heeft een grote invloed omdat het lange tijd van kracht is geweest: het West-Romeinse Rijk 13
eeuwen (tot de val in 476 na Christus) het Oost-Romeinse Rijk tot 1453 na Christus. Heel wat principes sijpelen tot
op vandaag door in ons recht wat zich o.a. vertaalt in de vele Latijnse “rechtsspreuken”
- Heel de regeling van de burgerlijke aansprakelijkheid ontlenen we aan volkstribuun Aquilius (ca. 286 v. Chr.).
Vandaar dat men ook spreekt over de Aquiliaanse aansprakelijkheid vormt vandaag een tweeluik met de
strafrechtelijke verantwoordelijkheid
- Het Kerkelijk recht (canoniek) heeft de rol van het Romeinse recht overgenomen na de val van het Romeinse Rijk
De Kerk nam een groot deel van de staatsorganisatie over
- Daarnaast ontstonden plaatselijke gewoonten die van streek tot streek verschilden.
- Recht grotendeels gebaseerd op het Franse recht Belgisch burgerlijk recht boek bijna kopie van het Franse
wetboek
1ste : romeinse recht (geschreven recht) lang het dominante recht geweest
Aquiliuas is ons recht maar gebaseerd op het romeins recht
Hierna viel dat weg kerkelijk recht
2. WAT IS RECHT?
Definitie recht: - een geheel van afdwingbare regels
- die door de samenleving tot stand komen
- met als doel de samenleving te ordenen
Er zijn heel veel definities van het recht, bijna zoveel als rechtsgeleerden of handboeken.
Vb: “Het recht is het geheel van regels en normen door de Staat afgedwongen met het oog op de ordening van de
maatschappij”
Definitie recht niet kennen!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinestevens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
