Summary
Samenvatting Nieuwe Tijd 1
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Nieuwe Tijd 1 - beknopt maar duidelijk uitgelegd
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
McKay + hoorcolleges Samenvatting AGC deeltentamen I + II.
-
Early Modern History Summary - Erasmus University HISTORY YR1
Seller
Follow
ayaahlalouch
Reviews received
Content preview
Samenvatting Nieuwe Tijd IBachelor Geschiedenis
Nieuwe Tijd I
Hoofdstuk 12
12.2: Intellectual change
Humanisme
➔ Francesco Petrarchus (1304-1374): schrijvers en kunstenaars in Rome waren
perfect → men moest hen volgen en de ‘donkere eeuwen’ negeren om een
gouden era tegemoet te gaan.
➔ 1350: Petrarchus sticht studia humanitatis om mensen te helpen de
klassieken te studeren: volgens de filosofie: de menselijke aard en
achievements zoals in de klassieken waren het bestuderen waard.
➔ Cicero was volgens humanisten cool → hij vocht met prachtige taal (framing
en stijl) tegen het verdwijnen van de republiek: zij linkten dit met het verval
van Rome.
➔ Leonardo Bruni (1374-1444): aftakeling taal en rijk zijn verbonden. Er zouden
volgens hem 3 tijdperken zijn in zijn tijd:
◆ 1. Antiek
◆ 2. Middeleeuws
◆ 3. Modern
Bruni’s tijd zou het begin zijn van een nieuw tijdperk.
➔ Fricino en Giovanni Pico Della Miroandola (1463-1494): universum =
hiërarchie: God - spirituele wezens - materiële wezens: mensheid is zowel
spiritueel als materieel.
➔ Individuele existentie was het hoogste goed.
◆ virtù ⇒ het aanpassen van de wereld naar je wil
◆ Er was een grote waardering van machtige mensen en excellente
kunstenaars die virtù hadden.
➔ Denkers van de Renaissance keken vaak naar henzelf als voorbeeld van talent
en achievement (Leon Battista Alberti).
➔ Men zocht, net als Plato, naar de ideale vorm van zaken.
Onderwijs van het humanisme
De humanisten vonden dat hun soort onderwijs men klaarstoomde voor alle
beroepen. Het doel van het onderwijs was dan ook sociaal engagement (gemene
goed).
,In de vijftiende eeuw kwamen de eerste humanistische scholen in Italiaanse steden →
dit werd de standaard opleiding van rijke jongetjes.
- In de zestiende eeuw ook in Frankrijk, Duistland en Engeland.
Controversie over vrouwen: het was goed voor de normen en waarden om vrouwen
naar school te laten gaan, maar eigenlijk bleven alle vrouwen thuis.
Baldassare Castigliones The Courtier (1528): richtlijnen voor de opvoeding van de
jonge man → hij moest goed zijn in alle aspecten.
- dit boek werd een gids voor eenieder met ambitie in de zestiende en
zeventiende eeuw.
Politieke gedachte
- men streefde naar de ‘perfecte heerser’ / overheid: republiek of
filosoof-koning? → Opgeleide mensen waren politiek actief en moesten dat ook
vooral zijn (= civiel humanisme).
- Niccolò Machiavelli (1469-1527): kreeg de politieke macht in Florence na de
val van familie Medici (rijke familie uit Florence die rijk waren geworden door
hun succesvolle handel). → Maar toen de Medici weer macht kregen, kon gij
geen taak vervullen: schrijven.
- Hij gaf voorbeelden van mensen met virtù: Cesare Borgia (1475-1507)
bouwde een land van zijn vaders macht en intrige, gebruikte nieuwe
inzichten (o.a. Leonardo da Vinci), maar verloor alles door Fortuna.
- Hij werd gezien als koud, wreed en controversieel, want hij had een vrij
pragmatische kijk op staat en humanisme, niet ideaal en kerkelijk.
- Was zijn tekst ironisch of satirisch?
Christenen en humanisme
In de vijftiende eeuw combineerden humanisten uit het noorden klassieke koelte,
stoïcisme en broadmindedness met kerkelijke liefde, geloof en hoop.
Thomas More (1478-1535): Utopia (1516) → kinderen genieten een klassieke
opleiding, men werkt en doet intellectueel, geen armoede of honger.
- Doel bediscussieerd: voor of tegen hiërarchie: satirisch?
Desiderius Erasmus (1466-1536): The education of a Christian Prince (1504); Lof der
Zotheid (1509); vertaling Nieuwe Testament → Erasmus vond dat iedereen het zou
moeten kunnen lezen.
Twee thema’s:
1. Renaissance moet gepaard gaan met een terugkijk op de oude kerk
2. Filosofie vanuit christus: innerlijke geestelijkheid en moraliteit
Het gestrukte woord:
- Erasmus had meer succes dan Petrarchus door de boekdrukkunst.
- 1440: metaalsmeden (o.a. Johan Gutenberg) kopieerden druk met houden
blokjes, maar dan met metalen letters (=type).
- Papier was al aanwezig vanuit China via Islamitisch Spanje.
- 15e eeuw: grote toename in de markt voor leesmaterialen.
- Al snel kwamen er meer kopieerwinkels en die zorgen voor een enorme
toename van boeken.
, - Kopieerwinkels en sociale verzamelplaats voor nieuwe ideeën, boekdrukkers
hadden vaak politieke connecties
- Gelijke boeken betekende vormgeving van nieuwe groepen gelijkdenkenden
- Overheid en kerk gebruikten en vreesden de drukpers: hierdoor werd censuur
namelijk inefficiënt.
- Het vergrootte de geletterdheid van het plebs: men drukte alles wat verkocht;
de drukkunst was de link tussen geschreven en orale cultuur.
Politics and the State in Western Europe
- Late middeleeuwen zag het begin van vele nieuwe instituties, maar zorgde
voor een afzwakking van monarchieën door zwakke leiders.
- 15e eeuw: heersers versterken hun positie alom.
We onderscheiden in de late middeleeuwen in Europa drie grote machten die
noemenswaardig zijn voor de geschiedenis van monarchieën en absolutisme:
Frankrijk
- Was verslagen en verwoest. Charles VII (1422-1461) herstelde het land
- Hij verzoende zich met Bourgondië en Armagnac, vergrootte de macht van de
officials en vergrootte de belasting op producten en land.
- Hij zette het éérste vaste koninklijke leger van Europa op:
- zijn zoon, Louis XI gebruikte dit, intrige en ergernissen om Bourgondië,
Provence, Bar, Anjou, en Maine te krijgen rond 1479.
- Louis XII trouwde en kreeg zo Bretagne;
- Francois I kreeg het van paus Leo X geregeld om zelf bisschoppen
en ambten aan te stellen.
Engeland
- Monarchie had zeer weinig invloed: aristocratie tijdens Henry IV, wars of the
Roses, mentally disturbed Henry VI.
- Yorkists gebruikten Machiavelliaanse tactiek om autoriteit te herstellen en
Lancasters te verwoesten.
- Tudors, waaronder:
- Edward IV (1461-1483)
- Richard III (1483-1485)
- Henry VII (1485-1509)
vermeden dure oorlogen om parlementsmacht te limiteren.
- Henry VII gebruikte royal council om aristocratische macht te verkleinen, en
Court of Chamber: Engelse legitimiteit: huwelijk met Catharina van Aragon.
Spanje
Iberië bestond voor een lange tijd uit losse koninkrijkjes: Iberisch huwelijk (1469)
tussen Ferdinand van Aragon en Isabella van Castilië → bracht geen enigheid, niet
tot ongeveer 1700.
- Ze consumeerden macht → koninklijke court tegen aristocratie → het recht om
bisschoppen te benoemen (vanuit de staatskerk)
Iberië deed een overname van Granada (1492 en Navarra (1512).
Er was een grote jodenhaat en angst.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ayaahlalouch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50064 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now