Summary
Samenvatting vermogensrecht
- Course
- Institution
In deze samenvatting worden de belangrijkste begrippen van het vak vermogensrecht samengevat.
[Show more]
Seller
Follow
maritvandervelde
Content preview
BestuursrechtHfd. 1 Kennismaking met het bestuursrecht
1.1 Wat is bestuursrecht?
- Openbaar bestuur= wanneer het gaat om het uitvoeren van bestuurstaken ->
behartigen het openbaar belang
De rol die het openbaar bestuur heeft in de samenleving -> burgers en organisaties
daar op een fatsoenlijke manier met en naast elkaar kunnen leven, wonen, werken
en recreëren
- Het openbaar bestuur bij de behartiging van het algemeen belang kennelijk bepaalde
dingen mag doen waardoor de belangen van 1 of meer burgers wordt getroffen
Daartegenover staat dat die burgers mogelijkheden hebben om zich te
beschermen tegen het optreden van het openbaar bestuur
- Het handelen van het openbaar bestuur gebeurt door een groep personen of een
persoon in de hoedanigheid van een bestuursorgaan
Bevat rechtsnormen (regels):
1. Organisatie van het openbaar bestuur
2. Het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen
3. De rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de
uitoefening van die bestuursbevoegdheden
4. Rechtsnormen die gelden voor burger en regels voor de handhaving ervan
5. De juridische bescherming voor de burger tegen het optreden van het openbaar
bestuur
Het openbaar bestuur kan reguleren, stimuleren, faciliteren, maar ook verbieden of
beperken en het doet dat op tal van terreinen zoals het onderwijs, de gezondheidszorg,
volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, sociale zekerheid, belastingen en veiligheid.
1.2 Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel
1.2.1 Legaliteitsbeginsel
Nederland is een democratische rechtsstaat, waarin alle organen met regelgevende
bevoegdheid wetten kunnen uitvaardigen. Het openbaar bestuur voert die wetten uit, maar
is ook zelf daaraan gebonden.
Het openbaar bestuur mag alleen als openbaar bestuur optreden als dit is vastgelegd in een
wet -> zogenoemde wetmatigheid van bestuur wordt legaliteitsbeginsel genoemd
- Het openbaar bestuur mag alleen inbreuk maken op de rechten en vrijheden van een
burger als de wet dit toelaat
- Formele wetgever= Staten-Generaal en regering -> wet in formele zin
- Wet in materiële zin= elke wet die een algemeen verbinden voorschrift bevat
waaraan iedereen voor wie de wet bedoeld is gebonden is
- Omgevingsvergunning= dit is de toestemming van het openbaar bestuur voor het
uitvoeren van projecten in de fysieke leefomgeving die zijn genoemd in art. 2.1 , 2.2
en 2.4 Wabo
1.2.2 Specialiteitsbeginsel
Tenzij de wet anders bepaalt, moet het openbaar bestuur bij alles wat het doet belangen
afwegen. Als behartiger van het algemeen belang moet het openbaar bestuur dit belang
afwegen tegen de belangen van individuele burgers
, Specialiteitsbeginsel= beperkt die afwegingen tot het kader van de belangen
waarvoor een speciale wet is bedoeld
Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag in de wet nodig
(legaliteitsbeginsel) en bij het afwegen van de belangen moet het openbaar bestuur binnen
het kader blijven van de toepasselijke wet (specialiteitsbeginsel)
1.3 Bronnen van het bestuursrecht
- Wet- en regelgeving van verdragen
- Jurisprudentie
- Ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Hiërarchisch normenstelsel;
1. Verdrag
2. Wet- en regelgeving
3. EU-verordeningen en EU-richtlijnen
4. Grondwet
5. Wet in formele zin
6. Algemene Maatregel van Bestuur
7. Ministeriële regeling
8. Provinciale verordeningen
9. Gemeentelijke verordeningen/waterschapverordeningen
Geen wet- en regelgeving
1. Beleidsregels en vergunningvoorschriften
Verdragen, EU-verordeningen en EU-richtlijnen
- Verdragen zijn afspraken tussen staten
- De verdragen en Europese verordeningen hebben rechtstreekse werking, dat wil
zeggen dat de daarin opgenomen regels rechtstreeks in Nederland van toepassing
- Europese richtlijnen zijn gericht tot lidstaten en hebben in beginsel geen
rechtstreekse werking
Grondwet, wet in formele zin en AMvB
- De Grondwet bevat weinig regels voor burgers
- Hoogste wet in formele zin dus vastgesteld door formele wetgevers
- AMvB is van lagere orde en wordt vastgesteld door de regering -> algemeen
verbindende voorschriften voor burgers en overheid
Verordening/regeling
- Ministeriële regelingen bevatten hoofdzakelijk algemeen verbindende voorschriften
voor burgers en kunnen daarnaast bevoegdheden toekennen aan bestuursorganen
- Hetzelfde geldt voor provinciale verordeningen (gelden alleen voor provincie),
gemeentelijke verordeningen (binnen gemeentegrenzen) en
waterschapsverordeningen (grondgebied van het waterschap)
Beleidsregels en vergunningvoorschriften
- Beleidsregels= zijn eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur en gelden alleen voor
het orgaan van het openbaar bestuur dat ze heeft vastgelegd of waarvoor ze zijn
bedoeld
- Vergunningsvoorschriften= zijn normen die gelden in het individuele geval, namelijk
voor degene aan wie de vergunning is verleend
, - Gelede normstelling= hiermee wordt bedoeld dat normen voor een bepaald geval
(mede) worden bepaald door normen in verschillende regelingen die dikwijls in een
hiërarchische verhouding tot elkaar staan
1.4 Algemeen en bijzonder bestuursrecht
- Het algemeen bestuursrecht bevat regels die op alle terreinen van het bestuurlijk
optreden van toepassing zijn -> regels voor de toekenning van
bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen en voor de handhaving van
rechtsnormen en besluiten
- Het bijzonder bestuursrecht bevat regels die speciaal zijn opgesteld voor bijzondere
gebieden waarop het openbaar bestuur actief is -> ordenende overheidstaken zoals
politie, defensie, waterstaat, enz. Heeft ook verzorgende taken zoals onderwijs,
cultuur, wetenschap, enz.
- Coördinatiewet: worden bepalingen die in alle regelingen op een bepaald gebied van
het bestuursrecht voorkomen, bij elkaar gebracht
1. Sociale zekerheid
2. Omgevingsvergunning: voor activiteiten die van invloed zijn op de fysieke
leefomgeving
3. Belastingen
4. Fysieke leefomgeving
1.5 De Algemene wet bestuursrecht
1.5.1 De Awb
Art. 107 lid 2 Gw geeft aan de wetgever de opdracht om een wet te maken met algemene
regels van het bestuursrecht, met als doel:
- Het bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving
- De vereenvoudiging van bestuursrechtelijke wetgeving
- Het opnemen in de wet van ontwikkelingen in de bestuursrechtelijke rechtspraak
- Het treffen van algemene voorzieningen voor onderwerpen die zich niet lenen voor
regeling in een bijzonder wet
De Awb is een aanbouwwet die in 4 fasen (tranches) tot stand is gebracht door steeds meer
inhoudelijke onderdelen aan toe te voegen
- Gelaagde structuur= daarmee wordt bedoeld dat de wet is opgebouwd uit
verschillende lagen, waarbij telkens eerst de algemene bepalingen worden genoemd
en daarna de bepalingen voor de meer bijzonder gevallen
LET OP! Bijzonder moet in dit verband niet worden verward met het bijzonder
bestuursrecht, want in de Awb gaat het immers om algemene bepalingen die voor het
gehele bestuursrecht gelden!
1.5.2 Relatie tot het bijzonder bestuursrecht
De regels van het algemeen bestuursrecht zijn in beginsel steeds van toepassing op die van
het bijzonder bestuursrecht -> de algemene regel voor de zorgvuldige voorbereiding van
besluiten geldt voor alle besluiten in het bijzonder bestuursrecht
Er worden steeds nieuwe algemene regels ontwikkelt
Indien de regel in de bijzondere wet afwijkt van die in de Awb, dan gaat de regel
in de bijzondere wet voor, tenzij de afwijking onnodig is
, Hfd. 2 Spelers in het veld van het bestuursrecht
2.1 Organisatie van het openbaar bestuur
2.1.1 Overheidsorganisaties
2 soorten overheidsorganisaties: openbare lichamen en publiekrechtelijk vormgegeven
zelfstandige bestuursorganen
Openbare lichamen
- Gedecentraliseerde eenheidsstaat= de centrale overheid voert een deel van haar
taken zelf uit en een ander deel heeft ze overgedragen aan lagere overheden die
deze taken met eigen bevoegdheden en op eigen gezag uitvoeren -> openbare
lichamen
De staat, de provincies, de gemeenten en de waterschappen
- Territoriale/functionele openbare lichamen= openbare lichamen vormen het bestuur
voor het grondgebied (territorium) of taakgebied (functie)
- Openbaar lichaam voor bedrijf= taken zijn gericht op bepaalde beroepen of
ondernemingen of op een bijzonder bestuurlijk gebied -> Nederlandse orde van
advocaten
- Openbaar lichaam voor bedrijf= Sociaal-Economische Raad
Alle openbare lichamen worden dus ingesteld door de Grondwet of een bijzonder wet
- Openbare lichamen zijn rechtspersonen die krachtens publiekrecht, dat wil zeggen
door een wet of lagere regeling, zijn ingesteld
Feitelijke handelingen en rechtshandelingen verrichten
Feitelijke handeling: straatverlichting aanbrengen
Rechtshandeling: zijn gericht op rechtsgevolg waardoor er rechten of plichten
ontstaan of worden gewijzigd
- Een orgaan is een persoon of groep personen die en zelfstandig onderdeel vormt van
de rechtspersoon
- Openbare lichamen zijn dus publiekrechtelijke rechtspersonen met organen die
zelfstandig (rechts)handelingen kunnen verrichten
Zelfstandige publiekrechtelijke rechtspersonen
Zij zijn zelfstandig omdat ze wel tot de overheidsorganisatie behoren, maar geen
organen zijn van de traditionele openbare lichamen
Vallen officieel onder een minister/staatssecretaris maar zijn daaraan niet
onderschikt -> geen sprake van decentralisatie
2.1.2 Organisaties/personen buiten de overheid met bestuurstaken
- Privaatrechtelijke organisaties of personen= groep vertegenwoordigers van het
openbaar bestuur die niet tot de overheid behoren maar wel zelfstandig
bestuurstaken kunnen uitvoeren
Het openbaar bestuur bestaat enerzijds uit openbare lichamen en andere rechtspersonen
die krachtens publiekrecht zijn ingesteld en anderzijds uit privaatrechtelijke organisaties of
personen met bestuurstaken. Al deze personen kunnen zelf of via hun organen handelingen
verrichten en als orgaan van het openbaar bestuur optreden. De bevoegdheid hiertoe vloeit
voort uit de wet.
2.2 Bestuursorganen
2.2.1 Het begrip bestuursorgaan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maritvandervelde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now