Summary
Samenvatting Geschiedenis VWO5 Hoofdstuk 11
- Course
- Level
Geschiedenis VWO5 Hoofdstuk 11
[Show more]
Seller
Follow
jobkestrijbos
Content preview
xx 11.1 Een moderne wereldEen nieuwe eeuw breekt aan
De Parijse tentoonstelling liet zien dat de wereld er in 1900 totaal anders uitzag dan honderd jaar
daarvoor. Er gebeurde van alles in de wereld maar drie ontwikkelingen vielen erg op:
1) Er waren veel mensen. Vooral in de West-Europese steden en industriegebieden steeg het aantal
inwoners sterk. De bevolkingsgroei was onder andere te danken aan een betere hygiëne . Er was
stromend water, een riool voor afvalwater en men begon steriel te opereren. Geleerden ontdekten
de bacillen die gevaarlijke ziekten veroorzaakten zoals pest, tyfus, tetanus en difterie. Die kon men
nu bestrijden.
2) Mensen konden steeds grotere afstanden overbruggen door nieuwe vervoermiddelen als de auto,
metro, tram en later het vliegtuig. Ook de aanleg van spoorwegen speelde daarbij een grote rol. Net
als de aanleg van het Suezkanaal al eerder, zorgde de aanleg van het Panamakanaal voor aanzienlijke
tijdwinst.
3) Door nieuwe communicatiemiddelen kon cultuur, kennis en informatie op een snellere manier
worden overgebracht. Men ging meer naar de radio luisteren en een bioscoop bezoeken. Ook de
introductie van telefonie vond plaats. 1910 al meer dan één miljoen telefoonaansluitingen.
Door deze ontwikkelingen veranderde de samenleving van West-Europa en de VS ingrijpend, zeker in
de steden. Er was een moderne samenleving ontstaan, die ook uitgroeide tot een massasamenleving.
De invloed van nieuwe technieken
De ontwikkelingen die in de 20e eeuw zichtbaar werden waren in de 19e eeuw al in gang gezet. Rond
1875 kwam de technologische ontwikkeling in een stroomversnelling. We spreken over een Tweede
Industriële Revolutie, nieuwe mogelijkheden, nieuwe problemen.
Voordelen:
1. Deze onderscheidde zich van de eerste door het gebruik van elektriciteit, staal en
verbrandingsmotoren op benzine of diesel. Er ontstonden nieuwe industrieën zoals de
chemische en elektrotechnische industrie.
2. In deze nieuwe fase kon men sneller en goedkoper produceren. De invoering van de lopende
band speelde daarbij een rol. De nieuwe producten die werden geproduceerd hadden grote
invloed op het leven van de mensen. Lang niet iedereen kon zich die producten veroorloven,
maar een steeds groter wordende groep wel.
Nadelen:
1. De vooruitgang in wetenschap en techniek leidde tot groot optimisme, maar ook tot
cultuurpessimisme. De cultuurpessimisten vreesden dat de verfijnde westerse cultuur ten
onder zou gaan aan de barbarij van de massa. Een van de vertegenwoordigers van die
stroming was Oswald Spengler die in zijn boek 'De ondergang van het Avondland' daar uiting
van gaf.
2. Maar er waren wel degelijk nieuwe problemen waarvan de overheden in Europa zich spoedig
bewust waren. Slechts een kleine groep mensen profiteerde van de nieuwe mogelijkheden.
Een groot deel van de bevolking leefde in armoede en onder slechte omstandigheden.
Overheden meenden door middel van sociale wetgeving een actievere rol te spelen in de
, oplossing daarvan. Daarnaast moesten er voor de toenemende bevolking nieuwe
woonwijken worden aangelegd. Wonen in krotten en kelders werd verboden. Overal
ontstonden stadvernieuwingsprojecten. Op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg
nam de overheid maatregelen. In Nederland werd de leerplichtwet in 1900 ingevoerd voor
kinderen van zes tot 12 jaar.
De Industriële en technische vooruitgang zorgde echter ook voor een wapenwedloop. Engeland was
als wereldmacht oppermachtig. Andere landen, zoals Duisland gingen ook streven naar een
verhoging van de bewapening, zoals de vloot. Ook gingen landen propaganda gebruiken om de
massa te beïnvloeden.
xx 11.2 De eerste
Een nieuw soort oorlog
wereldoorlog
In de zomer van 1914 was
een oorlog uitgebroken tussen de centralen (Duitsland en Oostenrijk-Hongarije) en de geallieerden
(Frankrijk, Groot-Britannië en Rusland). Nederland was neutraal. De snelle Europese oorlog werd een
slopende wereldoorlog van ruim 4 jaar lang.
Verschillen:
De Eerste Wereldoorlog onderscheidde zich van andere oorlogen door het enorme gebruik van
moderne wapens. Ontwikkeld oor wetenschappers en ingenieurs en werden aan de lopende band
gemaakt. Soldaten kregen te maken met gifgas en mitrailleurs. Samen met de kanonnen achter de
loopgraven zorgden die ervoor dat de verdedigende partij altijd in het voordeel was. Zij werden niet
blootgesteld aan een regen van kogels en granaatscherven in tegenstelling met de aanvallende partij.
Tank, vliegtuigen zouden hier verandering in brengen. De Britten gebruikten in september 1916 als
eerste de tank, nog geen succes.
Deze oorlog raakte de burgerbevolking meer dan ooit.
Miljoenen mannen moesten als soldaten de loopgraven in. Voortdurend risico om dodelijk getroffen
te worden. Kou, vocht, honger, ongedierte en de stank van gesneuvelden maakte het verblijf tot een
vreselijke ervaring. Naast overleven lagen er ook andere gevaren op de loer. Velen kregen bij
thuiskomst te maken met zenuwaandoeningen. De autoriteiten namen deze ‘shellshock’ niet serieus.
In het Britse leger betekende deze term zelfs lafheid en desertie. Veel soldaten werden als verraders
ter dood veroordeeld of teruggestuurd naar het front.
Ook gewone burgers hadden veel last van de oorlog. Dorpen en steden in de frontlinie werden vaak
ernstig beschadigd (Belgische Ieper).
Ook werkten vrouwen massaal in de wapenindustrie en berichtten de massamedia veel over de
oorlog. Berichten hadden vaak een propagandistisch karakter. Dit zodat de regeringen de burgers
een positief beeld gaven van de verrichtingen van eigen soldaten. Taak van de redacties en kranten
om stemming positief te houden.
Overeenkomsten:
De techniek van oorlog voeren was voor de rest hetzelfde. Tactiek van voortdurend aanvallen op de
loopgraven van de vijand. Dit was in vorige oorlogen succes maar het drong niet door tot de
legerleiding dat de situatie enorm veranderd was door technologische ontwikkelingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jobkestrijbos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78600 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now