Summary
Samenvatting Geschiedenis VWO5 Hoofdstuk 13.1/13.2/14.1
- Course
- Level
Geschiedenis VWO5 Hoofdstuk 13.1/13.2/14.1
[Show more]
Seller
Follow
jobkestrijbos
Content preview
Geschiedenis periode4
13.1 Oost
en West
Blokvorming in Europa
De Koude Oorlog (1945-1989) was de permanente vijandigheid die onmiddellijk na de Tweede
Wereldoorlog ontstaan was tussen de VS en de SU. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden ze nog
samen gestreden tegen het fascisme. Zodra Hitler was verslagen, kwam de samenwerking onder druk
te staan. De oude tegenstellingen tussen het totalitaire systeem en communistische expansie van de
SU en het kapitalistische en imperialistische systeem van VS kwamen weer tegenover elkaar te staan.
De term Koude Oorlog geeft aan dat de wereldmachten nooit een rechtstreekse, 'hete oorlog'
hebben gevoerd. Wel was er sprake van oorlogsdreiging en strijd om wereldwijde invloed. fase
van blokvorming. Europa verdeeld in twee invloedssferen (blokken).
In feite was dat al begonnen tijdens de Conferentie van Teheran in 1943; met de vraag wat er ging
gebeuren in de landen in Oost-Europa die door de Sovjets werden bevrijd. Stalin gaf niks toe. Deze
landen kregen te maken met een bevrijder die geen vrije markt wilde en even weinig op had met
democratie als de voormalige bezetter.
Tijdens de conferentie van Jalta, februari 1945, besloten Stalin, Roosevelt en Churchill Duitsland in
vier bezettingszones te verdelen in een Russische, Amerikaanse, Engelse en Franse zone. De drie
westelijke zones en West-Berlijn kregen een democratische bestuursvorm en werden geholpen met
wederopbouw, terwijl in de Russische zone het communisme werd ingevoerd en werden door de
Sovjets hoge herstelbetalingen geëist.
Uiteindelijk viel Duitsland in twee delen uiteen toen in 1948 de westerse geallieerden een nieuwe
munt, De Duitse Mark, invoerden. Volgens Stalin in strijd met de afspraken in Jalta. De
Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en de Duitse Democratische Republiek (DDR)
Stalin reageerde door een blokkade van West Berlijn in te stellen, die door de VS middels een
luchtbrug werd doorbroken en uiteindelijk op niets uitliep. Het gevolg van de blokkade was wel dat
de landen in het Westen nog nauwer gingen samenwerken. In 1949 richtten de VS, Canada en de
meeste W-EU landen de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) op.
Deze organisatie had als doel door vooral militaire samenwerking de vrede en stabiliteit in
Europa te bewaren en de vrijheid te verdedigen. De landen beloofden elkaar dat ze een
gewapende aanval op een van de lidstaten zouden zien als een aanval op alle lidstaten. Ze
kwamen onder een veilige Amerikaanse atoomparaplu.
Vanaf 1949 ontstond een tweede fase in de Koude Oorlog: de wapenwedloop. Deze zou duren tot
1989. De Amerikanen waren de eerste die over atoombommen beschikten en hadden het gevoel
onoverwinnelijk te zijn. Maar al in 1949 bleek dat de Sovjet-Unie ook atoombommen had ontwikkeld.
Vanaf dat moment werd het aantal kernbommen sterk uitgebreid. strijd om de wereldmacht door
steeds meer kernwapens te vervaardigen. groeiende spanningen in internationale verhoudingen.
Wie afschoot, kon terug verwachten strategie: wederzijdse afschrikking. Daarnaast werden
technologisch nog betere wapens ontwikkeld. Naast de wapenwedloop ontstond er ook een race
rond de exploitatie van de ruimte
, Stalins dood in 1953 schiep enige vrijheid. Nieuwe Sovjetleider, Nikita Chroesjtsjov, hield in 1956 een
rede waarin hij zeer kritisch was over de stalinistische onderdrukking. Enige ruimte voor kritiek op
communistische regeringen elders in O-EU. Hongaarse communistische regering wou toegeven
totdat Chroesjtsjov militair ingreep. Oostblok harde les: Sovjettanks en westerse angst voor escalatie
stonden een eigen koers in de weg.
Tijdens de Cubacrisis in 1962 stonden de twee grootmachten echt tegenover elkaar. De VS had
namelijk ontdekt dat de Sovjet-Unie kernraketten had geïnstalleerd op Cuba. Atoomoorlog. Met
deze rakketten kon elke Amerikaanse stad worden bereikt. President Kennedy stelde een ultimatum
aan de Sovjet-Unie en op het laatste moment trok de Sovjet-Unie de raketten terug. Gelukkig zijn
tijdens de Koude Oorlog nooit kernbommen gebruikt en door de Cubacrisis kwam er ook meer
aandacht voor ontwapening.
De gevolgen van de Koude Oorlog
1. Binnen Europa ontstond een vrijwel ondoordringbaar ‘IJzeren gordijn’ tussen de
Oostbloklanden en de Westbloklanden. Vooral via Berlijn kon men nog naar het Westblok
komen (vluchtelingenstroom), maar de bouw van de Berlijnse muur maakte daar in 1961 een
einde aan. Pas in 1989 zou deze worden afgebroken.
2. Binnen Europa was er sprake van invloedssferen, maar daarbuiten niet. De VS probeerde
door middel van de containmentpolitiek het communisme tegen te houden. Politiek vertaalt
in de Marshalhulp en de oprichting van de NAVO.
3. Regionale conflicten groeiden uit tot strijdtonelen in de Koude Oorlog zoals de strijd in het
Midden-Oosten waar in 1948 Israël werd opgericht dat gesteund werd door de VS en
Arabische landen door de SU. In Afrika bleek dat in Namibië, Ethiopië, Mozambique en
Angola.
4. Belangrijke confrontaties vonden plaats in Azië. In 1949 ontstond uit de burgeroorlog in
China de Chinese Volksrepubliek onder leiding van Mao Zedong. De VS waren nu bang dat
andere staten ook communistisch zouden worden. Dat noemen we de dominotheorie. Die
angst werd bevestigd toen Noord Korea Zuid-Korea binnenviel in 1950. Troepen van de VN
slaagden er uiteindelijk in de Noord-Koreanen weer terug te drijven op Noord-Koreaans
grondgebied. Nog steeds staat men daar tegenover elkaar.
In de jaren zestig ontwikkelde de strijd zich steeds verder in Vietnam. Maar ook Laos en Cambodja
dreigde in communistische handen te vallen. De VS steunden Zuid Vietnam in deze oorlog, maar
uiteindelijk verloor de VS deze oorlog en in 1975 en werd heel Vietnam communistisch. Redenen
daarvoor waren:
- Dat de Amerikanen geen antwoord wisten op de guerillatactiek;
- Dat tv-beelden over de oorlog direct in de Amerikaanse huiskamers te zien waren, omdat
de VS aanwezig waren in Vietnam tijdens de oorlog;
- Dat er steeds meer weerzin tegen de oorlog in Vietnam ontstond aan het Amerikaanse
thuisfront, vooral toen het aantal gesneuvelden steeds groter werd.
De VS trok zich in 1973 terug en al in 1975 vielen communistische strijders Saigon binnen en was heel
Vietnam communistisch geworden. Vietnam was een traumatische nederlaag voor de VS.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jobkestrijbos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now