In de economie doen zich tal van situaties voor die lijken op een spel. Dit noem je een
economiespel. Met de speltheorie kan je voorspellen wat de uitkomst(=marktevenwicht) van
het spel zal worden als het gespeeld wordt.
Het spel wordt Opbrengstenmatrix Kolomspeler gespeeld door twee
de spelers. De Actie 1 Actie 2 keuzes die je in een
spel maakt, Rijspeler Actie 1 1000, 1400 900, 1600 noem je acties
{actie1, actie2}. Actie 2 1200, 1300 1100, 1500 Nadat je hebt
besloten wie de spelers, hun acties
en hun doelstelling is, ga je een opbrengstenmatrix opstellen. Deze matrix bevat de
opbrengsten voor beide spelers bij alle mogelijke combinaties. Nu ga je het marktevenwicht
bepalen: wat is het gunstigste om te doen gegeven de opties van de andere speler? De
oplossing staat dan in de cel waar beide getallen onderstreept zijn. Deze oplossing is het
marktevenwicht en het Nash-evenwicht: beide spelers maken tegelijkertijd hun beste keuze,
gegeven de keuze van de ander.
In sommige gevallen leidt het Gevangenprobleem Kolomspeler
marktevenwicht en het Nash-
Actie 1 Actie 2
evenwicht voor beide spelers echter
Rijspeler Actie 1 1200, 1600 900, 1700
tot verlies. Dit noemen we het
Actie 2 1300, 1300 1100, 1500
Gevangenenprobleem, een situatie
waar de beste combinatie niet gekozen wordt, omdat beide deelnemers enkel hun eigen belang
nastreven, gegeven het gedrag van de ander, en geen oog hebben voor het collectieve goed. Ze
hebben beide een dominante keuze, de keuze van de ander maakt niet uit.
Beide spelers gaan erop vooruit als ze afspraken maken over hun keus, maar deze afspraak
houdt moeilijk stand. Het loont immers voor ieder eigen belang om de afspraak te schenden
i.v.m. hun dominante keuzes.
Dit is enkel zo bij een Eenmalig spel.
Een praktijkvoorbeeld van het Collectief goed Kolomspeler
gevangenenprobleem komen we (kosten = 14) bijdragen Niet
tegen in de productie van collectieve Rijspeler bijdragen 3, 3 -4, 10
goederen, zie de opbrengstenmatrix. Niet 10, -4 0, 0
Een speler heeft de keuze {wel en
niet bijdragen}. I.v.m. meeliftersgedrag, je kunt immers niemand uitsluiten van het positieve
externe effect, streven mensen hun eigen belang na en komen tot de dominante keuze {niet
bijdragen} ook al is dit niet de optimale optie. Als gevolg van dit gevangenenprobleem zal
niemand collectieve goederen produceren (dus moet de overheid het doen).
Als spelers besluiten samen te gaan werken, kunnen zij het gevangenenprobleem doorbreken
en toch beide optimale winst maken. Er zijn drie manieren waarom samengewerkt kan
worden:
1. Collectieve goed nastreven en niet de individuele opbrengst
Als de spelers niet enkel kijken naar wat er met hun eigen winst gebeurt, maar ook met
die van de ander, zullen beide spelers kiezen voor de actie die voor beiden het meeste
voordeel oplevert. VB = Coöperatie
2. Spelers binden zichzelf
, Bijv. door sociale normen, die zeggen dat je niet mag concurreren. Ook
geloofwaardige zelfbinding, ik doe het niet als jij het ook niet doet, wordt veel gedaan.
Of de afspraken worden nagegaan hangt af van de reputatie van beide spelers.
3. Collectieve dwang
De andere 2 draaien om goed gedrag en vertrouwen. Vaak echter is de verleiding te
groot. De 3e optie is dwang. Bijv. Door belastingheffing voor collectief goed en het
afsluiten van contracten (een prijsafspraak is echter verboden).
4. Herhaald spelen
Soms wordt hetzelfde economiespel vaker gespeeld. We spreken dan van een herhaald spel
Voordeel bij een herhaald en een sequentieel spel is dat de keuzes uit het verleden bekend
zijn. De speler kan zo een strategie opstellen van wat hij zal doen bij de handelingen van de
ander.
De oplossing kan alleen bepaald worden als de strategieën van beide spelers bekend zijn.
Ik leg de oplossing uit aan de hand van een VB. We gaan uit van een spel met 2 ronden tussen
speler 1 en speler 2. De dreiging dat de ander de afspraak in de 2e speelronde schendt als de
ander dat in de 1e doet, wordt de afspraak in de 1e ronde niet geschonden. Zo disciplineert de
straf in de toekomst het gedrag van het heden.
Toch zijn we er nog niet. Als de spelers immers slim zijn, hebben ze door dat als ze de
afspraak in de 2e ronde schenden, ze geen straf meer kunnen krijgen en zo toch meer winst
maken de afspraak wordt dus door beide in ieder geval in de 2e ronde geschonden. En als
hij sowieso in de 2e ronde geschonden wordt, is het ook geen straf meer voor iemand die de
afspraak al in de eerste ronde schendt. Gevolg is dat de afspraak wegvalt.
Oplossing voor het probleem is oneindig spelen, zodat er altijd een volgende ronde is, waar de
valsspeler berecht wordt. In de praktijk is dit onmogelijk, maar het gaat om het idee bij de
speler dat hij nog gestraft kan worden, wat hem van het schenden weerhoudt. Het einde is te
ver weg.
Naast een herhaald spel, bestaat er ook een sequentieel spel. Hierbij worden keuzes niet
simultaan, maar na elkaar gemaakt. Ook hier werk je met strategieën. Om de situatie te
bepalen maak je een opbrengstenboom. Zie vb. Voor de zittende onderneming is een
toetreder slecht. Hij kan echter niets rechtelijks doen. Enkel dreigen met een prijzenoorlog.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller PabloMagnifico. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.