Samenvatting Alle tentamenstof Grondslagen van het recht
43 views 2 purchases
Course
Grondslagen Van Het Recht (RGBUSBR001)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
In deze samenvatting is alle tentamenstof van Grondslagen van recht opgenomen. Het is bondig en duidelijk opgeschreven. Met deze samenvatting heb ik het vak afgesloten met een 8.
Hoofdstuk 1 Hoofdlijnen: Recht
Functies rechtsregels:
Verschaffen van informatie
Ons leven wordt gestuurd door rechtsregels
Sociale regels
Groepsregels = bepalen specifiek hoe groepsleden zich behoren te gedragen
Morele regels = normen en waarden die betrekking hebben op fundamentele
levensvragen.
Regels van beroepsethiek = regels die aangeven hoe een bepaald beroep moet
worden uitgeoefend.
Functies rechtssystemen
Scheppen van sociale orde
Bieden van een niet-gewelddadige conflictbeslechting recht voorkomt dat men
het heft in eigen handen neemt
Garanderen individuele ontplooiing en autonomie van burgers.
Rechtvaardig verdelen schaarse goederen in de samenleving
Kanaliseren van sociale veranderingen (bv. Vrouwelijk stemrecht 1919 na
feministische golf)
Soorten rechtsregels
Gedragsnormen = rechtsregels die een gedraging verbieden, gebieden of toestaan.
Sanctienormen = geven aan welke sancties volgen na overtreding gedragsnorm
Bevoegdheidsverlenende normen = delen macht en bevoegdheid uit aan de
staatsorganen
Positief recht = recht dat is erkend of vastgesteld door de mensen in de maatschappij
Hebben doorgaans gelding en zijn dus bindend.
Effectiviteit; of de rechtsregels daadwerkelijk worden nageleefd en gehandhaafd.
Sommige rechtsregels worden door niemand meer nageleefd, overheid doet hier niks aan =
gedoogbeleid.
Objectief recht = geheel van rechtsregels
Subjectief recht = bevoegdheid/aanspraak. Concrete rechten en plichten van een
rechtssubject. 2 kanten; voor rechthebbende is het een mogen of aanspraak. Anderen
moeten het subjectieve recht respecteren.
Hoofdstuk 2 Hoofdlijnen: Indelingen in het recht
Klassieke grondrechten = vrijheidsrechten deze rechten beschermen de burger t.o.v. de
overheid (bv. Vrijheid van meningsuiting art. 7 Gw)
Sociale grondrechten = rechten die een handelen van de overheid vereisen (bv. Bevordering
voldoende werkgelegenheid art. 19 lid 1 Gw)
1
,Publiekrecht
Recht tussen overheidsinstanties en burgers & tussen overheidsinstanties onderling.
Burger ondergeschikt aan overheid
Overheid kan voor de rechter gedaagd worden
Als burger of instantie het niet eens is met een besluit bestuursrechter
Staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht
Staatsrecht
Bepaalt inrichting en opbouw van de staat
Nationale wetgever = regering & parlement rechtsregels voor heel NL
Grondwet + organieke wetten welke staatsorganen zijn er & welke bevoegdheden
en taken hebben die
Statuut = voor NL + Aruba, Sint-Maarten en Curaçao
Gw = NL
Bestuursrecht
Rechtsregels voor overheidsorganen die belast zijn met uitvoering en handhaving
rechtsregels.
Bestuur veel instanties, ook belastingdienst en duo
Besluiten van bestuursorganen hebben betrekking op individuele burger
Awb hoofdstructuur van bestuurs(proces)recht. Belangrijk hierin voor burgers =
abbb
Strafrecht
Rechtsregels die strafbare feiten en mogelijke sancties omvatten
Belangrijk dat het duidelijk is wat er strafbaar is. Strafrechtelijk legaliteitsbeginsel =
‘’Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke
strafbepaling’’
Privaatrecht
Recht tussen burgers onderling, burgers zijn gelijk
Partijen mogen juridische relatie zelfstandig regelen binnen de grenzen van de
rechtsregels
Burgerlijke rechter bij een geschil
Burgerlijk recht en handelsrecht
Dwingend recht = betrokkenen mogen hiervan niet afwijken
Aanvullend recht = betrokkenen mogen hiervan wel afwijken
Dwingend of aanvullend? Verbod of gebod is meestal dwingend. Als het gaat om
algemeen belang, openbare orde of goede zeden ook meestal dwingend.
Materieel recht
Welke rechten, plichten en bevoegdheden burgers kunnen ontlenen aan de regel
Inhoud van de rechten, plichten en bevoegdheden
BW, Sr, Gw
2
, Formeel recht
Regels waarmee materieel recht kan worden gehandhaafd
Procesrecht welke rechter bevoegd, welke kwesties voorleggen aan rechter, op
welke wijze procedure voeren
Ruime begrip formeel recht = regels over totstandkoming van wetgeving of
bestuursbesluiten
Internationaal recht = rechtsregels die staten of internationale organisaties vastgesteld
hebben of die internationaal bekend zijn
o Recht tussen staten (volkenrecht) in verdragen
o Recht m.b.t. internationale organisaties
Nationaal recht = recht dat binnen nationale staten tot stand komt
o Nationale staat: er moet sprake zijn van een grondgebied, een volk en een overheid
die effectief gezag uitoefent (soevereiniteit)
Thema 2 Casus van de grotverkenners
Fuller, ‘The case of the Specluncean Explorers’
Verhaal van de grotverkenners. Dag 23 dat de vijf mannen vastzitten in de grot. Ze komen
tot het dilemma; blijven we nog langer wachten tot er een reddingsactie komt of eten we
één persoon op zodat de rest het zeker overleefd?
Whetmore stelde dat laatste voor. Ze dobbelen erom, Whetmore verliest en gaat akkoord
met dat hij vermoord wordt en opgegeten door de andere vier mannen.
De mannen worden uiteindelijk gered, terug in Newgarth ontstaat de vraag: moeten de
mannen berecht worden voor het opzettelijk iemand van het leven beroven? De sanctie die
hierop staat is de doodstraf. Oordelen van verschillende rechters:
Truepenny
Stelt als eerste dat rechters niet moeten bepalen of iemand goed of slecht is.
Er moet strikte wetstoepassing plaatsvinden, rechters zijn daaraan gebonden
Hij vindt dat rechterlijke uitspraken niet altijd rechtvaardig hoeven te zijn. Ook
onrechtvaardige uitspraken moeten worden nageleefd.
Recht en rechtvaardigheid zijn dus twee verschillende dingen
Theorie rechtspositivisme
Uitspraak doodstraf
Foster
Stelt dat de mannen niet in gebied van de staat waren, de regels van de staat golden
dus op moment van doden niet. In plaats daarvan golden de natuurlijke regels, het
hogere recht.
De situatie was er geen voor de geldende regels van het positief recht. De mannen
hebben eigen regels gemaakt en die nageleefd = rechtvaardigheidsbeginsel.
Letter van de wet moet wijken voor de achterliggende gedachte
Theorie natuurrecht
Uitspraak vrijspraak
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisandriessen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.68. You're not tied to anything after your purchase.
