Geschiedenis samenvatting context 1 examenkatern memo geschiedenis havo 5
5 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
Dit is een samenvatting over de eerste context van Memo geschiedenis, de examenkatern. Over het Britse rijk. Telkens vind je eerst de samenvatting van het hoofdstuk en vervolgens de begrippen uitgelegd bij het hoofdstuk en zo verder.
Het Britse Rijk (1585-1900)
Amerikaanse koloniën (1585-1833)
Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika?
Eerste nederzettingen in Noord-Amerika
Aan het einde van de 16e eeuw verkenden de Engelsen Noord-Amerika als mogelijke locatie om zich
te vestigen. Zij waren op zoek naar een goede uitvalsbasis voor hun strijd tegen het katholieke
Spanje. Daarnaast speelden economische motieven een rol: ondernemers hoopten hier goud en
zilver aan te treffen. * 18 (Het begin van de Europese overzeese expansie)
De eerste Engelse nederzettingen in Noord-Amerika waren geen succes. Pas in de 17e eeuw wisten
Engelse kolonisten aan de oostkust van het continent hun eerste permanente nederzettingen te
stichten. * 25 (Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie)
De Engelse handelscompagnieën probeerden mensen naar de koloniën te lokken door hun een eigen
stuk landbouwgrond in het vooruitzicht te stellen. Daarnaast trokken sommige kolonisten om
religieuze redenen naar Noord-Amerika. Dat gold met name voor een groep protestanten die in 1620
een belangrijke nederzetting stichtte. Tien jaar eerder waren zij Engeland ontvlucht uit angst dat zij
daar om hun religieuze opvattingen zouden worden vervolgd. Ze hadden namelijk scherpe kritiek op
de anglicaanse kerk, de Engelse staatskerk die was ontstaan tijdens de 16e-eeuwse Reformatie en die
volgens hen nog te katholiek was. * 21 (De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke
kerk in West-Europa tot gevolg had)
In Amerika wilden deze protestanten een geheel nieuwe samenleving opbouwen. Vanwege hun
religieuze motieven worden de stichters van deze kolonie Pilgrim Fathers genoemd. Een pelgrimage
ofwel bedevaart is een reis naar een heilige plaats.
In de loop van de 17e eeuw trokken steeds meer Engelsen naar Noord-Amerika en groeide de groep
kolonisten gestaag. Aanvankelijk onderhielden zij goede handelscontacten met de oorspronkelijke
bevolking. Maar de kolonisatie zou uiteindelijk leiden tot grote sterfte onder deze groep. Ten eerste
namen de Engelsen ziekten mee waartegen deze bevolking geen weerstand had. Ten tweede
ontstonden er al snel conflicten over de vraag wie eigenaar was van bepaalde gebieden. Dit had
bloedige oorlogen tot gevolg. Dankzij het bezit van betere wapens wonnen de kolonisten deze
oorlogen bijna altijd.
Ontwikkeling van plantagekoloniën
Uiteindelijk zouden de Engelsen aan de oostkust van Noord-Amerika dertien koloniën stichten. De
noordelijke daarvan waren vestigingskoloniën, met een economie die was gericht op landbouw,
handel en nijverheid. De belangrijkste reden om hier naartoe te trekken was een nieuw leven op te
bouwen. De koloniën in het zuiden ontwikkelden zich tot plantage-economieën. * 29 (Uitbouw van
de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden
trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme)
Daar lag de focus vrijwel uitsluitend op het grootschalig verbouwen van gewassen als tabak en
katoen voor de export. Ook ten zuiden van Noord-Amerika lagen Engelse plantagekoloniën, zoals op
Barbados en Jamaica. Deze Caraïbische plantagekoloniën waren veel winstgevender dan die in
Noord-Amerika.
, Voor het werk op de plantages waren veel arbeiders nodig. Daarom werden mensen uit Afrika als
slaaf naar Amerika gehaald en op de plantages tewerkgesteld. Alle Engelse koloniën maakten gebruik
van deze slavenarbeid, maar in de zuidelijke plantagekoloniën was het aandeel slaven wel veel
groter.
De handel in slaven vormde deel van de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. * 29
(Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee
verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme)
Handelsschepen vertrokken vanuit Britse havens met textiel, wapens en andere kostbaarheden. In
West-Afrika ruilden handelaren deze producten voor slaven, die ze in Noord-Amerika en het
Caraïbische gebied weer verkochten. Volgeladen met producten van de plantages voeren de schepen
terug naar Europa. De Engelsen verdienden veel aan deze driehoekshandel. De Royal African
Company, een Engelse handelscompagnie gericht op de handel met West-Afrika, legde zich hier dan
ook al snel op toe.
Strijd voor onafhankelijkheid
De Britse koloniën in Noord-Amerika vielen onder het bestuur van de Britse overheid. In de loop van
de 18e eeuw kwam daartegen steeds meer verzet. Veel kolonisten voelden helemaal geen band
meer met het moederland. Daarbij vonden ze het oneerlijk dat zij wel belastingen moesten betalen,
maar niet vertegenwoordigd waren in het parlement van Groot-Brittannië, waar de politieke
besluiten werden genomen.
De Europese kolonisten kwamen bovendien in aanraking met denkbeelden uit de Verlichting. * 27
(Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving:
godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen)
Drie daarvan hadden grote invloed. Volgens het idee van trias politica moet een overheid een strikte
scheiding aanbrengen tussen het maken van wetten, de uitvoering van wetten en de rechtspraak.
Volkssoevereiniteit houdt in dat de macht van een overheid berust op de wil van het volk. En met
natuurlijke rechten bedoelt men dat mensen van nature rechten bezitten die hun nooit kunnen
worden afgenomen, zoals het recht op leven en vrijheid.
Geïnspireerd door deze verlichtingsideeën kwamen de kolonisten in 1776 in opstand. Zij verklaarden
zich onafhankelijk van Groot-Brittannië en vormden een federale staat, een samenwerkingsverband
van deelstaten met een eigen bestuur, onder een gemeenschappelijke nationale overheid. Deze
Verenigde Staten van Amerika werden pas na een oorlog van enkele jaren door Groot-Brittannië
erkend. * 30 (De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap)
Afschaffing slavernij
In de grondwet van de Verenigde Staten was gelijkheid een belangrijke waarde. Maar lange tijd gold
dit alleen voor een kleine groep. Vrouwen en mensen met weinig geld hadden geen politieke invloed
en het principe gold ook niet voor de Afro-Amerikanen, van wie de meesten als slaaf leefden. Zowel
verlichte als religieuze denkers uitten vanaf het einde van de 18e eeuw kritiek op het systeem van
slavenhandel en slavernij. Verlichte denkers vonden slavernij in strijd met de fundamentele gelijkheid
van mensen en christenen vonden dat slavernij strijdig was met de naastenliefde die Christus had
gepredikt. Er ontstond een beweging van mensen die vonden dat de slavernij moest worden
afgeschaft: het abolitionisme. * 29 (Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danameijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.
