Samenvatting voor het tentamen GNGT-1, een vak dat je in het tweede leerjaar van de opleiding Tolk NGT krijgt.
Dit zijn de dia's van elke les uitgewerkt in een overzichtelijke manier op Word.
(49 pagina's)
Verschillende lagen (taalniveaus)
1. Fonetiek: De manier waarop wij mensen de taal produceren.
2. Fonologie: Hoe zijn woorden/gebaren opgebouwd (bouwstenen).
3. Morfologie: Woordvormingsleer (bijv. boek-je je kan een ander klein stukje woord
toevoegen).
4. Syntaxis: Hoe zijn (delen van) zinnen opgebouwd; zinsopbouw.
5. Semantiek: De betekenis van woorden/zinnen/tekst; betekenislaag.
6. Pragmatiek: Wat zijn de gebruiksregels van de taal (je praat anders tegen vrienden
dan tegen je docent).
Gesproken talen (kenmerken):
- Menselijk communicatiemiddel, interactie
- Natuurlijk ontstaan
- Over alles communiceren
- Ook los van hier en nu
- Conventioneel
, - Arbitrair
- Opgebouwd uit bouwstenen
Spraakklanken (betekenisloos) (fonemen)
Morfemen
Woorden
- Lexicon = woordenschat
- Grammatica (fonologie, morfologie, syntaxis)
- Zelfstandig, niet afgeleid van een andere taal
- Wordt als moedertaal verworven en doorgegeven
- Voortdurende ontwikkeling en verandering
Conventioneel en arbitrair
- Conventioneel: Er zijn stilzwijgende afspraken gegroeid over de betekenis van
woorden.
- Arbitrair: Er is geen relatie tussen de vorm en betekenis van een woord (willekeurig).
- Uitzondering: Onomatopee: Wel een relatie tussen vorm en betekenis
(koekoek/sissen).
Gebarentalen (kenmerken):
- Ook een menselijk communicatiemiddel, gebruikt in interactie
- Ook natuurlijk ontstaan, in gemeenschappen van doven, vanuit de behoefte om te
communiceren (bijv. in steden en rond dovenscholen)
- Ook over alles communiceren (wel soms nog een beperkt lexicon, om historische
redenen)
- Ook los van hier en nu
- Ook opgebouwd uit bouwstenen- bouwstenen van gebaren (betekenisloos)
(fonemen)- morfemen- gebaren
- Ook conventioneel
- Ook een lexicon = gebarenschat
- Ook een grammatica (fonologie, morfologie, syntaxis)
- Ook zelfstandig, niet afgeleid van een andere taal, ook niet van het Nederlands
- Wordt ook als moedertaal verworven en doorgegeven
- Ook voortdurende ontwikkeling en verandering
- Niet arbitrair want arbitrair én iconisch!
,Lexicon van gebarentalen
Arbitraire gebaren
- Er is geen relatie tussen de vorm van een gebaar en de betekenis (OOK, GROENM
WONEN, VERRADEN).
Iconische gebaren
- Er is wel een betekenis tussen de vorm van een gebaar en de betekenis (ETEN,
DRINKEN, POES, MELK DROMEN). [30% van het lexicon]
Modaliteit
- Het kanaal waarin een taal gebruikt wordt.
productie perceptie
Gesproken talen: Oraal Auditief
Gebarentalen: Manueel Visueel
Ook wel de verschijningsvorm van een taal
Mogelijke verschillen als gevolg van modaliteit
- Iconiciteit van gebarentalen
- Simultaneïteit
In gebarentalen vaak meer dingen gelijktijdig uitdrukken (bijv. vragend,
ontkennend).
Een gebaar kost gemiddeld meer tijd.
Maar door simultaneïteit is het tempo van informatie-overdracht toch
hetzelfde als in gesproken talen.
Simultaneïteit
Voorbeelden in gebarentalen: Veel
- Nee schudden (ontkenning)
- Ja knikken (bevestiging)
- Vragende mimiek (vragen)
Bijv. Twee handen verschillend gebruiken.
Voorbeelden in gesproken talen: Weinig
- Intonatie?
- Toontalen
, Gebarensysteem
- Weergave van een gesproken taal d.m.v. gebaren.
- Nederlands (bijv.) spreken en tegelijkertijd ondersteunen met gebaren.
- Vooral gebruikt in het contact tussen doven en horenden en in het onderwijs aan
dove kinderen.
Doelstellingen gebarensysteem in het onderwijs:
- Verbetering van de communicatie (na oraal).
- Betere verwerving van de gesproken taal (lezen/schrijven).
Gebarensysteem in het onderwijs:
- Communicatie wel verbeterd;
Verwerving van een gesproken taal (lezen/schrijven niet).
1980-2004: Tweetalig onderwijs
Vanaf 2004: Tweetalig/ééntalig onderwijs.
Heden: Slechts een paar scholen gebruiken tweetalig onderwijs, meeste scholen gebruiken
NmG/ééntalig onderwijs.
Geen talen:
- Niet natuurlijk ontstaan
- Geen zelfstandige taal, maar afgeleid, weergave van een andere taal
- Geen eigen lexicon en grammatica
Soorten gebarensystemen
- Vrije systemen (NmG)
Spreken en waar mogelijk ondersteunen met een gebaar.
Vooral bedoeld voor de communicatie doof-horend.
- Strikte systemen
Elk woord en zelfs deel van een woord ondersteunen met een gebaar.
Vooral bedoeld voor onderwijs in de gesproken taal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nickay. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.66. You're not tied to anything after your purchase.
