Onderwerpen:
- sociale ongelijkheid
- processen van in- en uitsluiting / sociale cohesie
- internaliserend probleemgedrag
- externaliserend probleemgedrag
1. Weber + H1 en H2
HC1: SOCIALE ONGELIJKHEID KLASSIEK
Centrale vraag: waarom zijn protestanten, en in het bijzonder calvinisten, welvarender en beter
sociaal georganiseerd dan katholieken?
Maatschappelijke context van deze vraag: Duitsland in de 19 e eeuw. Gekenmerkt door snelle
industrialisatie, verstedelijking, stad als killing machine, klasse belangrijke factor. Marx schreef in
1867 das Kapital. Tweedeling, verelendung: ene groep wordt systematisch uitgebuit.
Weber kijkt naar religie ipv klasse. Verschillen rijkdom hebben oorsprong in protestante werkethiek
die spoort met kapitalistische mentaliteit. Sleutelbegrippen Weber:
- bureaucratie
- rationalisering
- religie
Geest van het kapitalisme: arbeid als roeping/plicht:
- plicht tot arbeid & vermeerderen kapitaal
- rationele aanwending kapitaal en arbeid
- fortuin is goed
PWE bestaat uit 4 protestantse stromingen:
- piëtisme
- methodisme
- baptistische secten (mennonieten en quakers)
- calvinimse
KWE:
- arbeid minder belangrijk dan contemplatie
- renteverbod
PWE Calvijn:
- arbeid als plicht (Gods glorie vermeerderen)
- rente, handel en winst toelaatbaar
- ieder zit op zijn best mogelijke plek, je moet werk doen dat het beste bij je past.
PWE: belang predestinatie (dat je niet door goed werken de hemel kan verdienen)
- mens is slecht van aard
- beperkte redding door God
- geen sacramenteel heil (geen vergiffenis door priester)
Weber concludeert dat dit leidt tot:
- innerlijke eenzaamheid
,- pessimistisch individualisme (we leven misschien allemaal met verkeerde afloop, hoe goed je ook
leeft)
Maar dit leidt niet tot fatalisme maar: toetsen staat van genade aan eigen positie in de wereld, als je
de vruchten van goed werk kan plukken zal God wel het beste met je voor hebben, dus:
- werk als angstreductie
- succes/rijkdom als voorteken
- sociale activiteit: hulp bieden aan mensen waarmee het niet goed gaat
Elementen PWE volgens Weber:
- werk centraal, religieus gelegitimeerd gegeven, hard werken als plicht
- rationele levenshouding, planning arbeid
- vrije tijd en consumptie verdacht
- succes is belangrijk
- goed burgerschap een plicht
PWE sluit aan met Geest kapitalisme:
Geest kapitalisme PWE
Plicht tot arbeid Hard werken als religieus gelegitimeerde plicht
Rationele aanwending kapitaal en arbeid Rationele levenshouding, planning arbeid
Vrije tijd en consumptie verdacht Vrije tijd en consumptie verdacht
Plicht vermeerderen kapitaal Succes is belangrijk
Fortuin in goed Goed burgerschap is een plicht
Religie → psychologie → economie:
Uit het ascetisch protestantisme komt PWE
voort, en PWE voedt het kapitalisme met de
vijf genoemde kenmerken. Dus het religieuze
verschijnsel heeft een psychologisch gevolg,
waardoor gedrag en psychologie van de mens
veranderd, wat consequenties heeft voor de
economie.
Protestantisme → predestinatie → meer geld
, Debat over theorie Weber:
- Calvijn geen revolutionair
- Predestinatie “onnodige” verklaring
- Buitenreligieuze factoren mogelijk
- Geografie (centrale ligging)
- Innovaties (VOC)
- Politiek (kolonialisme)
- Mentaliteit (nijverheid)
Belang theorie van Weber:
- grote theorie, maar geen ondersteuning meer want overschaduwd door ander onderzoek
- Webers theorie is onwaarschijnlijk
- Moderne theorievorming zoekt verklaringen niet meer in religieuze hoek
Antwoord centrale vraag: door PWE!
WG1: SOCIALE ONGELIJKHEID KLASSIEK
De sociologische verbeeldingskracht (sociological imagination):
- Onze levenservaringen plaatsen in de sociaal-historische context (bv uitzoomen en kijken naar
betekenis van werk in de praktijk)
- Zien hoe grotere sociale krachten ons persoonlijk leven beïnvloeden (bv waarom voel je je schuldig
als je 3 dagen niet werkt)
Twee componenten van een sociaal probleem:
- objectieve voorwaarde
- subjectieve verontrusting bij grote groep en/of invloedrijke mensen
Mensen hadden door PWE veel geld gespaard en toen kwam de Verlichting, was je niet meer gelovig
en had je ineens veel geld.
2. Maddox + H6
HC2: SOCIALE ONGELIJKHEID MODERN
Centrale vraag: hoe zit dat met ‘Wahlverwandtschaft’ (Weber) tussen religie en economie? (toen en
nu)
Artikel van Maddox is manier om theorie van Weber toe te passen.
Wahlverwandtschaft: Duits voor soort chemisch huwelijk. Processen die elkaar aantrekken en elkaar
vaak onbewust beïnvloeden. Processen die in de wereld plaatsvinden en elkaar beïnvloeden.
Functionalisme
- manifeste functie: aan de oppervlakte van ons bewustzijn en daarmee makkelijk te kennen en te
noemen. Bv van religie: mensen zeggen ik geloof en dat wil ik uitvoeren, ik wil god eren. Manifeste
functie is dan dus dat het richting geeft. Verticale relatie: stervelingen + spirituele
- latente functie: dingen die op dieper niveau gebeuren, niet direct zichtbaar, zonder direct
antwoord, misschien wel zwaarder wegende factor. Mensen zijn zich hier niet bewust van en daarom
werkt het. Latente functie religie is het horizontale, samen met andere rituele doorbrengen geeft een
soort huis. Safety net. Bied een gemeenschap.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beenenfranca. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.37. You're not tied to anything after your purchase.