Geschiedenis van geschiedbeoefening - Samenvatting ter voorbereiding van het mondeling tentamen
25 views 0 purchase
Course
Grondslagen Van De Geschiedbeoefening (GE3V18004)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Zelf heb ik een 8,5 gehaald voor mijn mondeling tentamen van dit vak. In deze samenvatting zet ik alle filosofen en hun gedachtegoed op een begrijpelijke, maar niet-verhalende manier uiteen. De volgorde verloopt per moderniteit (moderniteit 1.0-moderniteit 5.0), waarna een begrippenlijst volgt. Ver...
Indeling:
- Moderniteit 1-5
- Begrippenlijst op volgorde van moderniteit
- Overige onderwerpen per week
- Begrippenlijst overige onderwerpen
Moderniteit:
- Definitie: de materiële realiteit en manier van denken
- Begon bij de Verlichting
- Volgt het verhaal van vooruitgang en praktijk met concrete gevolgen
- Thema’s: Rationaliteit en vooruitgang/kennisgroei
,Moderniteit 1.0 (1650-1800) ontstaan van moderniteit
Verlichting veranderingen op drie niveau’s:
1. Wereldbeeld: Aristotlisch mechanisch (wereld is een uurwerk Spinoza)
2. Methode: alledaagse ervaringen (zintuigelijke ervaringen)/ Bijbel empirie
3. Uitleg: alledaagse taal wiskunde
(4.) kennisgroei: macro-microkosmos fundamentele onderscheiden (rationalisme vs
empirisme)
- Subject-objectschema: kentheoretische vraag; waarop berust kennis?
o Empiristen
Buitenwereld werkt in op het subject (object subject)
Inductieve redeneerwijze
Francis Bacon: waarneming is onproblematisch
o Rationalisten:
Ratio/geest als basis voor de kennis (subject object)
deductieve redeneerwijze
René Descartes: waarneming is problematisch
- 1800:
o Emmanuel Kants gedachtegang die leidde tot de Tweede Copernicaanse Wending:
Hume heeft gelijk! Er is een causaliteitsprobleem: we kunnen niet rationeel
funderen of er een causaliteit is tussen twee zaken.
Kant lost het causaliteitsprobleem op:
Het bewustzijn gebruikt volgens Kant aanschouwingsvormen en categorieën om
tot objectief geldige oordelen te komen.
Causaliteit is geordend in zuivere categorieën die niet uit de ervaring voortkomen
maar a priori in het denken besloten ligt.
“Gedachten zonder inhoud zijn leeg, observaties zonder begrippen zijn blind”; de
fenomenale wereld is de wereld die aan het kennend subject verschijnt die het
subject begrijpt door middel van ordening in het bewustzijn.
Het transcendentaal subject is dus vereist om kennis te verkrijgen.
Universeel en tijdloos
o Michel Foucault: Het ontstaan van de mens (over 1800)
‘Les mots et les choses’ (1966)
3 vormen van épistèmen (hoe wisten we?)
1. Renaissance (<1650):
a. Woorden-dingenverhouding
i. Gelijkenissen
ii. Geen onderscheid
iii. Voorbeeld: walnoot
2. Klassieke tijd (1650-1800:
a. Wetenschap van de Rijkdom
b. Natuurlijke historie
c. Algemene grammatica
d. Woorden-dingenverhouding:
i. Perfecte representatie
ii. tabellen
3. Moderne tijd (1800-heden)
a. Economie, biologie, taalkunde
b. Woorden-dingenverhouding:
i. Hoe is representatie mogelijk?
Foucault: “De mens is een vreemde empirische transcendentale dubbelfiguur.”
, Moderniteit 2.0 (1800-1900) moderniteit wordt dominant
- Ontwikkelingsdenken/evolutie/teleologie:
o Georg Hegel:
Uitbreiding van Kant:
transcendentaal subject is de Geist
Geist maakt mogelijk de wereld te kennen
De wereld is echter afhankelijk van de manier waarop het subject in elkaar
steekt
o Kant: wereld = product van de rede
o Hegel: wereld = product van onze Geest/Geist
Geist heeft meerdere vormen
Individueel bewustzijn
Verzelfstandigd product van het bewustzijn
Collectief zoals volksgeest en tijdsgeest
Geest is onderdeel van een dialectisch proces tussen ‘wereld’ en ‘geest’
dialectiek van de geest (dialectisch idealisme) is het hieropvolgend wereldbeeld
van Hegel.
Door de geest te ontwikkelen, ontwikkelt de mens ook de wereld.
o Karl Marx:
Dialectisch materialisme:
Verdeelt de maatschappij:
Bovenbouw: godsdienst, politiek, cultuur, bewustzijn
Onderbouw: productiekrachten en productieverhoudingen
Onderbouw is primair, bovenbouw is secundair
Dialectiek uit zich in de klassenstrijd
Beoefent substantiële geschiedfilosofie
Invloed:
Geschiedschrijving: aandacht aan de niet-politieke geschiedenis
Maatschappijanalyse: kritiek op kapitalisme
Politiek: er was een politiek doel
“Die Philosophen haben die Welt nur verschieden interpretiert, es kommt aber
darauf an, sie zu verändern”
- Positivisme/ Erklären / wetmatigheid:
o Émile Durkheim:
Sociale feiten:
Er is geen individueel wilsbesluit
Neemt methodologisch stelling, niet ontologisch (hoe we erachter komen, niet hoe
het is).
Collectieve representaties laten de sociale realiteit zien Zelfmoordonderzoek
o Carl Hempel
Hoofddoel moet zijn: de formulering van algemene wetten Covering Law
Model
Verstehende methode kan dit niet vervangen
Wetgevend verklaringsmodel!
- Historisering wereldbeeld
o Leopold von Ranke
In vergelijking met Hegel: even nationalistisch, eurocentrisch en naast het
hieropvolgende is zijn werk gevormd door een religieuze levensbeschouwing en
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Koevoet19. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
