Alle hoorcolleges van recht uitgetypt met uitleg en voorbeelden erbij om alles zo duidelijk mogelijk te maken. Hoorcolleges 1 t/m6 zijn inbegrepen in het document (dus allemaal).
Onderwerpen
• College 1: Inleiding (wat is recht; indelingen binnen het recht;
het belang van het recht; ontwikke...
Alle hoorcolleges van recht aantekeningen + uitleg met
voorbeelden.
Hoorcolleges 1 t/m 6 (alle hoorcolleges van recht) zijn opgenomen in dit
document.
Hoorcollege 1: inleiding
Thema’s die aan bod komen in hoorcollege 1:
Thema 1: het belang van het recht
Thema 2: wat is eigenlijk recht?
Thema 3: rechtsbronnen
Thema 4: indelingen binnen het recht
Thema 5: ontwikkelingen binnen het recht
Thema 6: waarom past de rechter niet enkel de wet toe?
Thema 7: historische ontwikkeling recht en interpretatiemethoden
Thema 1: het belang van het recht
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen een rechtsstaat en een
politiestaat.
Een rechtstaat is een staat waar ook de overheid zich aan de wet/het recht
moet houden. In een rechtsstaat mogen overheden alleen handelingen
verrichten die gerechtigd worden binnen de wet van de rechtsstaat.
Overheden mogen geen handelingen doen die wettelijk niet mogen en
overheden staan dus ook niet boven het recht.
Een politiestaat daarentegen is een staat waar het bestuur boven de wet
staat en de staat niet aan de wet gebonden is. De overheid staat centraal en
zij staat boven het recht. De overheid vervult een politie-rol, want de
overheid past regels toe en dit doen zij subjectief.
Nederland is een rechtsstaat en geen politiestaat.
Het recht is ook van bestuurskundig belang, want:
, 1. Het recht is een instrument voor de overheid om in te grijpen in de
maatschappij.
2. Het recht biedt burgers bescherming.
Thema 2: Wat is recht?
Het begrip recht is niet alleen ‘hetgeen wat in de wet staat’, want recht staat
niet allemaal in de wet. Er kunnen namelijk ook ongeschreven afspraken zijn.
Wat is dan wel de definitie van recht? Recht= samenhang aan regels die
gelden om het onderlinge verkeer tussen rechtspersonen te regelen,
onderlinge geschillen te beslechten en te voorkomen.
- Dus staat al recht in de wet? Het antwoord is nee!
- Er bestaan 2 soorten recht:
1. Het rechtspositivisme
2. Het natuurrecht
Onderscheid het natuurrecht het rechtspositivisme:
Rechtspositivisme: rechtsfilosofische stroming die aangeeft dat
er geen recht bestaat buiten de wet, omdat het recht in de wet
beschreven staat.
Dus simpelweg: recht=wet en wet=recht.
o Montesquieu pleitte voor een wetboek waarin alle wetten
beschreven stonden en vaststonden.
o Voordelen:
o geen willekeur bij interpretatie van wetten
o rechtszekerheid
o democratisch, standvastig, duidelijk en controleerbaar.
o Nadelen:
, o Er wordt geen rekening gehouden met algemene
rechtsbewustzijn (er ontbreekt een algemeen rechtsbesef dat
recht en onrecht van elkaar scheidt).
o Natuurrecht: rechten kunnen gecodificeerd worden. Ieder mens
heeft een rechtsgevoel en een soort rechtsbewustzijn. Mensen
weten ongeveer wat recht en onrecht is. Als iets als
onrechtmatig wordt gezien, dan beschouwd men het niet als een
recht. Het recht is er altijd al geweest, de mensen maken het
recht niet, maar ontdekken het recht. Het natuurrecht is daarom
ook een vrij godsdienstig begrip.
Voordelen:
Het natuurrecht kan zich makkelijk aanpassen aan
maatschappelijk evolutie/veranderingen in de tijd.
Rechtsbesef speelt een grote rol.
Nadelen
Geen duidelijkheid, willekeur is mogelijk. Veel in de
handen van de rechter.
Rechtsonzekerheid, want geen duidelijke structuren
en rechtsbronnen.
- In Nederland hebben we een positivistisch systeem, maar wel met
aandacht voor rechtvaardigheid en moraliteit.
- Rassenwetten Nazi regime: is hier sprake van recht?
Vanuit natuurrechtelijk perspectief is het geen recht, want
verbinding tussen recht en moraal ontbreekt.
Vanuit rechtspositivisme: er wordt geen rekening gehouden met
algemeen rechtsbewustzijn dat recht van onrecht onderscheidt
(is het terecht/onrecht dat Joden vervolgd worden?).
Ook in strijd met internationaal recht.
Thema 3: rechtsbronnen
Verschillende bronnen waar het recht in beschreven staat:
, - De wet
- Gewoonte/gewoonterecht/ongeschreven recht
o Rechter is in de loop der tijd zelf wet gaan ontwikkelen buiten de
wet om.
o Gewoonten en gebruiken worden als recht gezien, ook al is deze
niet opgeschreven in de wet.
o Voorbeeld: de rechtszaak tussen Lindenbaum en Cohen
(concurrerende drukkerijen). Cohen had een werknemer van
Lindenbaum omgekocht, zodat deze de bedrijfsgeheimen van
Lindenbaum kon delen. Lindenbaum kwam hierachter en klaagde
Cohen aan, maar nergens in de wet stond dat wat Cohen had
gedaan niet mocht. Later besloot de Hoge Raad toch dat dit
maatschappelijk ongepast was. Lindenbaum kreeg gelijk.
o Het gewoonterecht staat onder de geschreven wet, het kan niet
tegen de geschreven wet ingaan.
o Gewoonterecht en ongeschreven recht kunnen we terugvinden in
de jurisprudentie van de rechter.
- Jurisprudentie (is het synoniem van gewoonterecht): zijn de
uitspraken van de rechter. Rechters kijken vaak terug naar voorgaande
uitspraken van rechters als ze beslissingen moeten nemen.
- Verdragen: regelgeving en wetten die zijn opgesteld tussen staten en
organisaties onderling. Het nationale recht komt dan te vervallen.
Voorbeeld: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Uitleg rechter kan in strijd zijn met Europese rechten.
Thema 4: Indelingen binnen het recht
Nationaal v.s. internationaal recht
Nationaal recht: recht in Nederland. Soevereiniteit is van groot
belang, want land is dan vrij om zelf te bepalen welke rechten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller study24. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.54. You're not tied to anything after your purchase.
