Geschiedenis samenvatting: Steden en burgers in de Lage Landen 1050-1700
1 De opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
Veranderingen Europa in 11e eeuw: 1) veranderingen in landbouw door verbetering
van het klimaat en vernieuwingen (ontginningen, droogleggen, verbetering
werktuigen en invoering drieslagstelsel) 2) bevolkingsgroei door meer en beter
voedsel ondanks Zwarte Dood (1350) 3) opbloeiende handel (zowel lokaal als
nationaal) door landbouwoverschotten verkopen, niet iedereen op land nodig was en
verbetering transport, hierdoor nam ook de nijverheid toe 4) ontstaan monetaire
economie van grote omvang door noodzakelijkheid van handel zoals de wisselbrief.
In de Lage Landen ontwikkelde zich één van de meest verstedelijkte gebieden van
Europa. Oorzaken: 1) gunstige geografische omstandigheden door verschillende
bevaarbare rivieren en nabijheid van ouder gezag centrum 2) Meer bescherming van
landsheren, hoge edelen en geestelijken en stadsbesturen door inzien dat het grote
voordelen had voor handel en welvaart 3) Meer samenwerking tussen steden door
bv. de Hanze.
Om economische belangen te beschermen, bevochten en kochten stedelingen
zelfbestuur in de vorm van stadsrechten, vaak in ruil voor erkenning als landsheer,
betalen belasting en voor militaire hulp als de landsheer in nood was. In de meest
verre vorm kregen de steden: geen verplichtingen meer tegenover
grootgrondbezitter, zelf hun bestuur en rechtspraak kiezen en zelf mogen bepalen
wie poorter is.
Elke stad was het centrum van een verzorgingsgebied. De bewoners van het gebied
waren economisch (uitwisseling) en politiek (grondgebied landsheer) met elkaar
verbonden. Jaarmarkten zorgden ook voor netwerken tussen steden onderling. Het
leven in de stad was veel ongezonder. Hierdoor hadden ze voortdurend instroom van
kapitaalkrachtige of kundige aspirant-poorters van het platteland nodig. De stad bood
kansen op werk, juridische bescherming, kans op scholing en dus ook op de
arbeidsmarkt.
2 Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen
Startpunt van stedelijke dynamiek in de Nederlandse gewesten was Atrecht (centrale
plaats in lakennijverheid). Rijke kooplieden versterkten hun positie in de
bisschopstad door koopliedengilden en leningen aan edellieden. Tegen 1300 werd
Brugge machtiger.
De burgers die in de steden de macht hadden werden patriciërs genoemd (meestal
rijke kooplieden). Zij stonden tegenover het gemeen, de rest van de stedelijke
bevolking aangevoerd door ambachtslieden. Er ontstonden steeds meer spanningen;
1) alleen de patriciërs maakten deel uit van het stadsbestuur 2) Heersing van
onvrede bij dagloners, ze hadden geen vast inkomen, deden het zwaarste werk en
waren niet georganiseerd.
Met de Guldensporenslag lieten Vlaamse ambachtslieden en boeren in 1302 zien dat
ze waren opgewassen tegen patriciërs en feodale heren. Het had een groot
historisch belang.
Rond 1300 vormden Vlaanderen en Brabant het economisch zwaartepunt van de
Nederlandse gewesten en waren sterk verstedelijk. Atrecht had door zijn ligging vlak
bij de bloeiende jaarmarkten toonaangevende economische positie weten te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pukvdbemt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.32. You're not tied to anything after your purchase.