Psychodiagnostiek bij
volwassenen
Psychodiagnostisch werken met het KOP-model (deel 1)
1. KOP-model
= eenvoudig verklaringsmodel voor psychische klachten
K = klachten
O = omstandigheden
P = persoonlijke stijl
DUS K = O X P “De klachten (K) die jij hebt, ontstaan niet zomaar, ze zijn het product van
bepaalde omstandigheden/stressoren in je leven (O) en de manier waarop jij, met je eigen
persoonlijke stijl, daar mee omgaat (P).”
1.1 Klinische bruikbaarheid
= behandelingsmodel voor kortdurende of laag intensieve behandeling
Bij heel wat klachten voldoende maar soms ook niet -> indicatiestelling: is deze cl
geschikt voor kortdurende/laagintensieve hulpverlening of doorverwijzen naar
gespecialiseerde hulpverlening?
type klacht of de ernst van de klacht van minder belang, wel de mate waarin de cl. in
staat is tot reflectie en/of hij open staat voor reflectie.
Handboek deel II: toepassing bij specifieke doelgroepen:
o kinderen (PrOP-model) met milde tot matige problemen.
o senioren: depressieve klachten, relatieproblemen, problemen die voortkomen
vanuit contact met het netwerk (poetsdiensten, kinderen, …).
o Cliënten met gestabiliseerde chronische psychiatrische problematiek.
o Cliënten met verslavingsproblematiek.
o Cliënten met relatieproblemen.
1.2. behandeling in 5 stappen:
1. KOP schema opmaken: ordenen van K – O – P
2. Samenhang K= O x P
1. cl begrijpt wat er aan de hand is, waarom nu klachten
2. handvaten voor behandeldoelen
3. Behandeldoelen formuleren: meersporenaanpak
1. op korte termijn proberen vaak ingrijpen op K-niveau (mindfulness, bewegen,
slaaphygiëne, yoga, ademhalingsoefeningen…)
2. indien mogelijk: O wijzigen (steunbronnen zoeken, timemanagement, …)
3. op lange termijn: werken aan Persoonlijke stijl
4. Gedragsveranderingstechnieken uitvoeren
5. Terugvalpreventie Counselen / coachen
1.3. diagnostiek
= hoe is te verklaren dat bij deze P met deze levensgeschiedenis en deze eigenschappen,
onder invloed van deze levensomstandigheden en gebeurtenissen (O), dit psychisch
syndroom (K) ontstaat.
1
,Psychodiagnostiek bij volwassenen
Hoe gaan we te werk?
1. KOP schema maken: K? – O? – P? → massa aan gevoelens, gedachten, reacties
ordenen
2. Inzicht in de samenhang K= O x P → brengt verheldering, geeft handvaten voor
verandering
3. (Behandeldoelen formuleren)
1. Ingrijpen op K-niveau
2. O-niveau (indien mogelijk)
3. Focus op P-niveau
2. KOP schema
1. Exploratie van de Klachten (werkcollege 2)
hoe?
-> Eventueel screeningsvragenlijsten voor klachten: inschatting aard en ernst van
klachten, nabespreking stimuleert ook reflectie (werkcollege 2)
1. 4DKL: Vierdimensionale klachtenlijst
2. SCL-90: Symptom Checklist
2. Exploratie van de Omstandigheden (werkcollege 3)
wat?
= in beeld brengen van (beleving van) levensdomeinen:
1. Stressoren: vaak multipele stressoren, “druppel”
2. Steunbronnen: wat loopt goed, biedt steun
Hoe?
Ø Gesprek over belangrijke levensdomeinen: zicht op goedlopende en (probleem-)
domeinen
Ø Eventueel Tools
• Levenskompas / Levensbouwstenen
• Levenslijn
• Aantal ‘aangetaste’ levensdomeinen geeft indicatie van de ernst.
3. Exploratie van de Persoonlijke stijl (werkcollege 4)
Wat?
= in beeld brengen van (geslaagde) persoon.
Coping = manier van omgaan met stressvolle situaties
2
,Psychodiagnostiek bij volwassenen
Copingstijlen:
Ø Actief aanpakken: gericht op probleemoplossing
Ø Palliatieve reactie: afleiding zoeken om niet aan het probleem te denken (vb. roken,
drinken of zich wat te ontspannen).
Ø Vermijden: de situatie uit de weg gaan
Ø Sociale steun zoeken: troost en begrip zoeken; hulp vragen, …
Ø Passief reactiepatroon: zich volledig door de problemen en de situatie in beslag laten
nemen, de zaak somber inzien, piekeren, rumineren, zich machteloos voelen,…
Ø Expressie van emoties: het tonen van ergernis of kwaadheid; spanningen afreageren.
Ø Geruststellende gedachten: ‘na regen komt zonneschijn’, ‘anderen hebben het ook
wel eens moeilijk; er zijn ergere dingen; jezelf moed inspreken;…
Hoe?
Ø Gesprek en observatie:
Ø Levenslijn: stilstaan bij belangrijke mijlpalen in het leven, hoe ervaren, wat
geleerd over jezelf, over je sterke kanten en kwetsbaarheden, over de wereld
om je heen, …
Ø Hoe zouden anderen jou beschrijven?
Ø Vragenlijsten:
Ø UCL (Utrechtse Coping Lijst)
Ø NEO-Pi-3,
Ø specifieke vragenlijsten (verslaving, agressie,…).
Ø Tests:
Ø Intelligentie onderzoek
Ø Neuropsychologisch onderzoek
Ø Andere methodieken:
Ø Kernkwaliteiten
Ø Balans
4. Indicatiestelling: Is deze cl. geschikt voor kortdurende behandeling volgens KOP
model of is doorverwijzing aangewezen? (hoorcollege 2 + werkcollege 5)
5. Motivatie voor behandeling: In welk motivatiestadium bevindt deze cl zich?
(hoorcollege 2 + werkcollege 5)
3
, Psychodiagnostiek bij volwassenen
Stressgerelateerde stoornissen
1. Wat is stress?
= De druk die op een organisme wordt uitgeoefend om zich aan te passen = na negatieve
evaluatie van een situatie. (feiten <-> waarden, normen,…)
Stressor = bron van stress
Stressrespons met lichamelijke en psychische gevolgen
Eustress = gezonde stress die ons helpt actief en alert te blijven
Distress = staat van lichamelijke of geestelijke pijn of emotioneel lijden.
2. Bronnen van stress.
Inleiding van stressoren volgens type:
Fysieke omgevingsfactor (geluid, koude)
Psychologische factoren (examens, relatieproblemen)
Sociale factoren (acculturatiestress)
Inleiding van stressoren volgens soort:
Levensveranderingen
Kleine irritaties
Chronische spanning
Conflict
Post-traumatische stress
2.1. levensveranderingen
= hoe groter de mate van verandering en aanpassing, hoe groter de stress
- Aanvatten hogere studies
- Nieuwe job
- Verhuis
- Overlijden
- …
Social Readjustment Rating Scale
Mate van aanpassing aan levensgebeurtenissen beoordelen tov een referentiepunt
nl. het huwelijk = 50
Ordening op 100-puntenschaal
Score boven de 300 in de afgelopen 2 jaar
= meer kans op ziektes en ongevallen
Kritiek: niet iedereen ervaart bepaalde bronnen van stress als even stresserend…
Voorzichtig met causale interpretaties !
2.2. kleine irritaties
Bv zorgen over eigen gewicht, gezondheid van familielid, economische toestand,…
Bij studenten: angst om tijd niet te verspillen, niet aan hoge standaarden voeldoen,
eenzaamheid
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chlopauwelyn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.37. You're not tied to anything after your purchase.