Les 1
Criminologie is de wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken benadert.
Aandacht gericht op:
1. De persoon van de misdadiger
2. Slachtoffer
3. De plek van criminaliteit binnen het heersende politieke systeem
4. Reacties op criminaliteit
5. Het in beeld brengen van de context
Crimineel gedrag hangt af van:
- De gevolgen die het gedrag heeft voor slachtoffer als de samenleving
- De morele opvatting van de machtshebber
- De publieke opinie
- De context waarin het gedrag plaatsvind
Door de jaren heeft het invloed op het strafrecht.
Wat als crimineel wordt getypeerd kan dus veranderen door de tijd heen.
Voorbeeld: overspel binnen het huwelijk is strafbaar, 20 jaar geleden en later is de wetgeving
daarop aangepast.
Sociaal construct
Waarom?
Criminaliteit is ‘wat we zo noemen’ waarover binnen de samenleving afspraken zijn gemaakt.
Voorbeeld: in Rusland is homoseksualiteit verboden, maar in Nederland niet
Werken in gedwongen kader
Werken in gedwongen kader betekent altijd werken met moeilijke doelgroepen waarbij de kans op
delinquent gedrag groot is.
Dit vereist van de sociaal agoog dat hij:
- Overzicht heeft van het cliëntensysteem en moet kunnen samenwerken met de diverse
partners in het zorgnetwerk.
- Het begeleidingsproces zo moet kunnen inrichten dat beschermingsfactoren worden
versterkt en risicofactoren worden afgezwakt.
- Besef heeft van de diversiteiten complexiteit in achtergronden van criminaliteit.
- Ook oog heeft voor de belangen van veiligheidspartners als politie, justitie en gemeente,
maar vooral ook van slachtoffers.
Beschrijvende criminologie
De tak van de criminologie die erop is gericht criminaliteit in al haar facetten in beeld te brengen.
CBS zorgt voor landelijke cijfers en die vinden hun weg naar de politiek, media en het publiek.
Cijfers op basis van registratie misdrijven en overtredingen door politie en marechaussee en de
doorgifte daarvan aan het CBS.
,Statistieken en cijfers van criminaliteit
Cijfers zeggen niet alles.
- Aangiftebereidheid
- Wat de politie van belang vindt om te registreren
- Slachtofferloze delicten (mensen die zich niet als slachtoffer beschouwen, zoals illegaal
gokken)
- Waar wel slachtoffers zijn worden sommige delicten vel meer aangegeven dan anderen,
zoals autodiefstal en huiselijk geweld
Dark numbers: niet geregistreerde criminaliteit
Hoe schatten criminologen dan de omvang van criminaliteit?
- Zelfrapportages aan bijvoorbeeld studenten
- Slachtofferenquêtes
- Aselecte steekproef onder inwoners van een gemeente
Voorbeeld: data van verzekeraars, ziekenhuisregistraties, criminele kaarten politie, IVM
Les 2
De klassieke school: misdadigers handelen vanuit rationele motieven.
De Italiaanse school: eind de 19de eeuw opkomst van het positivisme. Criminaliteit was aangeboren.
Allemaal een ding gemeen: criminaliteit wordt gezien als een verschijnsel dat deel uitmaakt van de
samenleving.
Lombroso: afmeting schedel en graadmeter en voorspeller van menselijk gedrag. Misdragers
vertonen aangeboren afwijkingen.
Franse of milieuschool: ontkenden de theorie van de geboren misdadiger en zochten de oorzaak
binnen met sociale milieu waarin iemand opgroeit.
Sociologische perspectief
Franse of milieuschool verzette zich tegen de theorie van de geboren misdadiger en zochten de
oorzaak binnen met sociale milieu waarin iemand opgroeit.
Gedrag van mensen wordt mede bepaald door hun sociale omgeving. De vorming van subculturen
kunnen van invloed zijn op criminaliteit door de ongunstige maatschappelijke positie waarin de groep
zich bevindt.
3 termen die horen bij het sociologische perspectief.
1. Anomie
2. Straintheorieën
3. (sub)culturen
Sociologie en het verklaren van crimineel gedrag
- Vanaf 20e eeuw grote invloed van sociologie op criminologie.
- Belangrijkste bijdrage aan criminologie: misdadig gedrag zien in de context (maatschappij) waarin dit
gedrag zich manifesteert.
- Bepaald niveau van criminaliteit in een samenleving is normaal.
- Samenleving zonder criminaliteit zou ziekelijk over gecontroleerd zijn.
- Normen in de samenleving zo geformuleerd dat een minderheid niet aankan voldoen.
, - Minderheid bepaald evenwicht: groot genoeg om op te vallen, maar in de minderheid om de
meerderheid niet te overheersen.
- Meerderheid: bepaald gevoel van superioriteit aan kan ontlenen: vormt belangrijkste bron van
solidariteit (saamhorigheid)
- Straffen: doel is geen vergelding maar middel om solidariteit te versterken van hen die de regels wel
naleven.
- Altijd een gevoel van criminaliteit nodig om de cohesie binnen de samenleving te borgen.
- Als criminaliteit afneemt kan dat reden zijn om nieuwe gedragingen of andere conventies strafbaar te
stellen.
- Samenleving zonder criminaliteit is abnormaal: elke mogelijkheid tot sociale ontwikkeling en
verandering is dan uitgebannen: immers sociale verandering begint met het in vraag stellen van
bestaande conventies en regels.
- Degene die dat deden werden in het algemeen als misdadigers aangeduid: Nelson Mandela, Jezus
- Criminaliteit is dan de prijs die de samenleving betaalt voor de mogelijkheid tot groei en ontwikkeling.
Waarom is criminaliteit nodig volgens de sociologische perspectief
De meerderheid zich beter voelt, kan ontwikkelen en superieur kan zijn. De samenleving ligt dan niet
stil. De minderheid houdt zich niet aan de normen en waarden. Je hebt hierin slachtoffers nodig om
het merendeel goed te laten voelen.
Anomie van Durkheim
Toestand van normloosheid.
- Snelle en ingrijpende sociale veranderingen van grote invloed.
- Transitie van mechanische naar organische samenleving.
- Bestaande sociale tegenstellingen in de maatschappij in samenwerking met anomie als
verklaring voor delinquent gedrag.
→ Uitgangspunt Durkheim: Er is altijd criminaliteit nodig om de cohesie binnen de samenleving te
borgen. Hier is onze samenleving ook op gericht.
Mechanische samenleving
Traditionele samenleving. Geïsoleerde groepen die zelfstandig functioneerden. Ze leefden onder
dezelfde omstandigheden, dezelfde normen en waarden en weinig verdeling van arbeid.
Industriële/organische samenleving
Specialiseren/ontwikkelen. Groep valt uit elkaar en wordt afhankelijk van elkaar.
Samenleving veranderd snel, maar de normen en waarden groeiden niet even hard mee, hierdoor
krijg je frictie.
Anomie volgens Merton
- Merton bouwde voort op Durkheim’s theorie van anomie.
- Merton onderzocht hoe sommige sociale structuren druk uitoefenen op bepaalde personen
om niet-conformistisch gedrag te vertonen.
Verschil: anomie ontstaat als in een maatschappij de culturele doeleinden gaan botsen met de
legitieme middelen die het individu ter beschikking staan om deze doelen te bereiken.
Armoede: volgens Merton geen geïsoleerde variabele, maar onderdeel van een heel complex van
onderlinge samenhangende sociale en culturele variabelen .
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melanietrompetter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.