College 9. De modernisering van Nederland
1A) Is ‘winkelen’ volgens Furnée een nieuwe praktijk in de tweede helft van de
negentiende eeuw?
Volgens Furnée is ‘winkelen’ geen nieuwe praktijk. Hij benoemt het volgende hierover: ‘Een
veel belangrijker misverstand – dat ook internationaal nog voortdurend wordt herhaald,
hoewel het door intensief onderzoek naar de vroegmoderne detailhandel reeds lang en
breed is ontkracht – Is de gedachte dat winkelen als plezierige vrijetijdsbesteding pas in de
tweede helft van de negentiende eeuw in zwang zou zijn geraakt en het nieuwe begrip
‘winkelen’ in Nederland dus zou verwijzen naar een volledig nieuwe culturele praktijk.’
Vervolgens laat hij zien dat bijvoorbeeld de stadsbeschrijving van Jacob van der Droes al een
beeld geeft van ‘winkelen’ als een plezierig tijdverdrijf in 1688. Dit verwees echter nog niet
zo zeer naar het gebruik van lange winkelstraten. Vervolgens benoemt Furnée ook dat in
1844 in het boek Physiologie van de Kalverstraat het winkelen niet alleen meer doelgericht
gebeurde. Mensen liepen op en neer lang etalages om deze te bewonderen. Hierdoor
kunnen we volgens Furnée niet langer stellen dat winkelen als vrijetijdsbesteding pas in de
tweede helft van de 19e eeuw op kwam.
1B) Welke bronnen gebruikt hij om het fenomeen winkelen te kunnen dateren?
Furnée maakt gebruik van kranten die gedigitaliseerd zijn. Hierdoor is het gemakkelijk
zoeken naar het begrip ‘winkelen’ en wanneer dit als eerste werd gebruikt. Hij gebruikt
daarnaast ook veel tijdschriften uit de periode waar hij onderzoek naar doet. Daarnaast
gebruikt hij brieven, boeken en bepaalde observatie stukjes uit verschillende bronnen. Deze
stammen uit de tijd zelf af of uit de 20ste eeuw.
2A) De strijd om de openbare ruimte is een belangrijk onderzoeksthema binnen de
stadsgeschiedenis. Geef twee voorbeelden uit dit artikel van groepen die de openbare
ruimte voor zich opeisen, en leg uit op welke manier ze dit doen.
Ten eerste heb je de groep van de lagere standen. Door de toenemende drukte besloot het
stadsbestuur om maatregelen te nemen. Hierdoor mochten kleine burgers en arbeiders
tussen 1 en 5 uur ’s middags en 8 tot 10 uur ’s avonds niet met hun handkarren door de
straten rijden. Hierdoor werd het belang van de lagere standen dus opgeofferd aan het
belang van de hogere standen. Hierdoor werd op verschillende manieren het protest geuit in
fysieke ‘aanslagen’. Zo lieten jongens die geen geld kregen vrouwen struikelen, waren er
mannen die met zwarte handen dit afwreef aan het gezicht van een dame. Dit was
welbewust verzet vanuit de lagere standen tegen de toenemende verburgerlijking van de
openbare ruimte.
Ten tweede was er een verbod op de drukste uren voor ongechaperonneerde dames.
Hierdoor mochten uiteindelijk in 1875 ‘geen fatsoenlijke dame zonder geleide van een heer’
tussen 1 en 3 in de winkelstraat lopen. ‘want straks is het beurstijd en dan past het dames
niet zich in de Kalverstraat te vertoonen’. Het opmerkelijke straatverbod voor winkelende
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bilbobeggings. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $0.00. You're not tied to anything after your purchase.