Een samenvatting van de voorgeschreven literatuur voor het vak Inleiding tot het recht (2022). De volgende teksten zijn hierin opgenomen:
- Grondslagen van het recht
- Springen met Lemen Voeten, Vranken
- Mens & Mensenrechten, Thomas Mertens
- De moed tot onpartijdigheid, J. Soeharno
- Verhull...
Week 1
Grondslagen van het recht (p. 31 – 43)
Codificatie: alle rechtsregels op een rechtsgebied op systematische wijze in
een wetboek (codex) op nemen
Doel: rechtszekerheid (geen lokale verschillen + burgers kunnen gedrag
afstemmen) + stabiel rechtstelsel (geen terugwerkende kracht)
Overzicht --> inzichtelijkheid
De rechtsregels zijn onderling geordend --> onderlinge samenhang
Functioneel recht: het gaat om één thema, VB: arbeidsrecht, milieurecht
Internationaal recht: rechtsregels die staten of internationale organisaties
hebben vastgesteld of die internationaal erkend zijn en aangeven hoe deze
zich t.o.v. elkaar of tegenover hun onderdanen moeten gedragen
1. Recht tussen staten, volkenrecht. Deze rechtsregels worden o.a. neergelegd
in internationale overeenkomsten/verdragen.
2. Recht met betrekking tot internationale organisaties, BV: VN of EU.
Nationaal recht = recht dat binnen nationale staten tot stand komt en gelding
heeft. Geldt voor het grootste deel alleen voor nationale situaties.
Nationale staat: er is sprake van een grondgebied, van een volk en van een
overheid die effectief gezag binnen de nationale staat uitoefent. De staat is
onafhankelijk t.o.v. van andere staten.
Er bestaat nationaal recht dat geldt voor internationale situaties. Internationaal
recht en nationaal recht kunnen van elkaar worden onderscheiden als we
letten op de herkomst en het geldingsbereik. Dit betekent niet dat het om
geheel van elkaar afgesloten rechtsgebieden gaat. Internationaal recht en
nationaal recht kunnen in elkaar overvloeien.
Vranken – Springen met Lemen Voeten (p.7-17)
Casusoplossing: concrete gevallen juridisch oplossen
In de dagelijkse praktijk is de vraag steeds of de nieuwe rechtspraak invloed
heeft op de tot dan in de praktijk gehanteerde oplossing van vergelijkbare
casus.
Gevalsvergelijking: de jurist verzint gevallen als er geen echte zijn -->
vergelijken met imaginaire buurtgevallen --> de kern van het geschil
duidelijker maken.
Regels worden aan de hand van mogelijke geschillen die zich kunnen
voordoen “doorgerekend” op hun houdbaarheid.
Rechterlijke uitspraken hebben soms rechtsvormende waarde --> wetgeving
en rechtspraak gaan samen.
Gelet hierop verbaast het dat sommigen desondanks vasthouden aan het
idee dat rechterlijke rechtsvorming slechts een bijproduct is van rechtspraak
in individuele gevallen.
, Week 2
Grondslagen van het recht (p.79 - 87) + Kennisclip 'Naar de
rechter'
De Rechterlijke macht
Zittende magistratuur
Rechtspraak= het vaststellen van het recht in concrete gevallen. Het is
opgedeeld in 3 rechtsgebieden: civiel recht, bestuursrecht, strafrecht.
Gewone rechterlijke macht: heeft een rechtsprekende taak.
Staande magistratuur
Opsporing, advies en vervolging
OM en procureurgeneraal van de HR: hebben een opsporende, vervolgende
en adviserende taak.
Grondwet art. 116, lid 1
De wet wijst de gerechten aan die tot de rechterlijke macht behoren
De Gerechten
Rechtspraak in twee feitelijke instanties Rechtseenheid
Rechtbank --------------------> Gerechtshoven (Hof) ---------------------------> Hoge Raad
Rechtbanken zijn de kern van de rechterlijke macht. Ze zijn (in eerste aanleg:
in eerste instantie) bevoegd tot civielrechtelijke (burgerlijke),
bestuursrechtelijke en strafrechtelijke zaken.
Het Nederlands Recht kent het beginsel van rechtspraak in 2 feitelijke
instanties: een andere hogere rechter, het gerechtshof, dan de rechtbank kan
nog een keer opnieuw kijken naar het conflict en kan nog een keer oordelen.
Zowel de rechtbank als het hof mag oordelen over zowel de feiten als de
juridische aspecten van de zaak.
De HR oordeelt niet meer over de feiten. De HR gaat uit van de feiten zoals
die zijn vastgesteld door de rechtbank en het hof. De HR gaat over de
interpretatie van het recht.
Waarom een HR?
Rechters kunnen tot verschillende uitkomsten komen. Omwille van de
rechtszekerheid en eerlijkheid is het van belang dat er iets is van eenheid in het
recht. De belangrijkste taak van de HR is dus het bevorderen van de rechtseenheid
d.m.v. de cassatierechtspraak.
Voor een eerlijke en goed functionerende rechtspraak is het van belang dat er een
hogere rechtelijke instantie nog eens kan oordelen over een uitspraak van de
rechtbank.
Gewone rechtsmiddelen
In burgerlijke en strafzaken schorsen ze de tenuitvoerlegging van het in
eerste instantie gewezen vonnis = de schorsende werking van een
rechtsmiddel.
Een rechtsmiddel heeft geen schorsende werking wanneer de rechter in
eerste instantie heeft bepaald dat de beslissing bij voorraad uitvoerbaar is
(art. 557 Sv ???en 233 Rv). Hoewel dat er een rechtsmiddel is ingesteld, kan
het vonnis dan ten uitvoer worden gelegd.
Het instellen van gewone rechtsmiddelen is aan termijnen gebonden.
, Art. 408 Sv --> 14 dagen voor strafzaken
Art. 339 Rv --> 3 maanden voor burgerlijke zaken
Een uitspraak heeft kracht van gewijsde als daartegen geen gewoon
rechtsmiddel meer kan worden ingesteld.
1. Verzet: heeft alleen een betrekking op een strafbeschikking.
In burgerlijke zaken: verzet kan worden toegepast als een uitspraak bij
verstek is gedaan: een zaak waarin een van de partijen niet is verschenen en
de uitspraak niet 'tegenspraak' is gedaan.
In het bestuursrecht: Met verzet kan worden opgekomen tegen een beslissing
van de rechtbank om een bij haar aangebrachte zaak vereenvoudigd (zonder
nader onderzoek) af te doen.
In het strafrecht: Een verdachte kan verzet doen tegen een strafbeschikking
van de officier van justitie.
2. Hoger beroep: bij het hof.
Een concrete zaak, waarover de rechter in eerste instantie (eerste aanleg)
uitspraak heeft gedaan, wordt opnieuw beoordeeld door een
rechter/rechterlijk college dat hoger staat.
Devolutieve werking: de gehele zaak, zowel de feitelijke als juridische
aspecten, wordt opnieuw behandeld.
In het strafproces moet het gerechtshof het onderzoek ter terechtzitting
richten op de bezwaren die tegen het vonnis van de rechtbank worden
ingebracht. (Art. 415 lid 2 Sv).
Uitzonderingen:
In strafzaken: Verdachte kan geen hoger beroep instellen als er geen
straf/geldboete onder 50 euro werd opgelegd.
Verlofstelsel: hoger beroep tegen straf van max. 4 jaar/500 euro kan alleen
met toestemming van de rechter in eerste instantie.
Burgerlijke zaken: geen hoger beroep als het gaat om vorderingen onder
1750 euro.
3. Beroep in cassatie: bij de HR.
De HR kan vonnissen van rechtbanken en arresten van gerechtshoven
casseren (= vernietigen) vanwege vormverzuim en schending van het
recht.
De Hoge Raad behandelt zaken in het algemeen in kamers van raadsheren.
Voorbeeld Elektriciteitsarrest Art. 310 Sr
Tandarts “electriciteit is geen goed in de zin van art. 310 Sr”
Rechtsvraag: is electriciteit een goed?
HR: “Artikel 310 Sr heeft ten doel het vermogen te beschermen. Het duidt op
geenerlei wijze nader aan wat onder "enig goed" verstaan moet worden.
Electrische energie moet op grond van haar eigenschappen daartoe worden
gerekend.”
Het gaat bij cassatie om de interpretatie van het woord 'goed'. Het gaat NIET
om of het wel zo is dat de tandarts die pin in de elektriciteitsmeter heeft
gestopt: dat zijn feiten.
Bevoegdheid eerste aanleg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lenastudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.32. You're not tied to anything after your purchase.
