Aardrijkskunde H1: "Wonen in Nederland"
Paragraaf 1.1 Leven met water
HET KLIMAAT VERANDERD
• Het Nederlandse waterbeleid was eeuwenlang gericht op het z.s.m. afvoeren van water. Maar
omdat het klimaat veranderd, zal dat in de toekomst moeilijker worden. Na twee perioden van
wateroverlast (1993 en 1995) is NL anders tegen waterproblemen aan gaan kijken.
Klimaatverandering -> gevolgen voor waterhuishouding in NL.
Als gevolg van de verwachte klimaatverandering zullen er volgens de KNMI (Koninklijk Nederlands
Meteorologisch Instituut) warmere en drogere zomers en zachtere, nattere winters komen.
-Onregelmatiger neerslagregiem: Toegenomen schommeling in de hoeveelheid neerslag over een
jaar. Meer extreme buien dus, maar ook vaker perioden met droogte.
• Een toenemende neerslaghoeveelheid in winter -> rivieren en sloten moeten meer water
verwerken. -> water weggepompt worden om overstroming te voorkomen.
Als vorst gaat smelten komt er ook veel water vrij in een korte tijd wat niet in de bodem kan zakken
voor infiltratie.
• Vooral in de zomer krijgen natuurgebieden en landbouwgronden vaker last van droogte. Daarvoor
zijn drie oorzaken:
1. Door de verwachte stijging van de gemiddelde zomertemperatuur zal de verdamping
toenemen.
2. Gedurende het drogere zomerseizoen zal de nuttige neerslag daarom afnemen. Dat
betekent dat er minder water in de bodem kan zakken om de grondwaterspiegel aan te
vullen.
3. Door de snellere waterafvoer, bijvoorbeeld door kanalisatie, wordt de grondwatervoorraad
minder aangevuld en zal de grondwaterspiegel dalen. De bovenste laag van de bodem
droogt daardoor uit.
NEDERLAND VERANDERT
• Verstening van het oppervlak: toename van het bebouwde oppervlak en infrastructuur waardoor
de infiltratie van neerslagwater vermindert en de oppervlakteafvoer van water toeneemt.
• De laatste jaren is het beleid van de overheid erop gericht dat er in de toekomst geen nieuwe
water problemen gaan ontstaan. -> nieuwe woonwijk? -> eerst plan bedenken dat er geen overlast
komt.
• In stedelijke gebieden houdt het waterbeheer in dat regenwater en (huishoudelijk) afvalwater
worden gescheiden. Huishoudelijk afval water -> door riool -> naar zuiveringsinstallatie. Regenwater
-> opgeslagen waar het gevallen is.
DRIETRAPSSTRATEGIE: VASTHOUDEN
• Drietrapsstrategie: Aanpak die moet voorkomen dat waterhuishoudkundige problemen van het
ene gebied naar het andere gebied worden afgewenteld, volgens het principe van het 'eerst
vasthouden, zo nodig bergen en dan pas afvoeren' van overtollig water.
, "Wonen in
Nederland"
• Vasthouden (retentie): Maatregel binnen de drietrapsstrategie. Neerslag wordt opgeslagen op de
plaats waar het water is gevallen, bvb in het oppervlaktewater en in de bodem.
Soms wordt ook het oppervlak onverharde bestrating vergroot -> parkeerplaatsen geen tegels maar
grind of grasbetonblokken.
• In veel nieuwbouwwijken -> regenwater van daken en goten naar wadi's of straten met
doorlatende (poreuze) stenen geleid, waarna het daarna langzaam de bodem in zakt.
Wadi's: brede greppels of laag liggende grasveldjes waar regenwater naartoe wordt geleid voordat
het in de bodem zakt of naar het oppervlaktewater stroomt.
DRIETRAPSSTRATEGIE: BERGEN EN AFVOEREN
De tweede stap in drietrapsstrategie is bergen: Maatregel binnen de drietrapsstrategie. Als het
water niet voldoende ter plaatse kan worden vastgehouden, moet het worden geborgen in plassen,
meren, kanalen of speciaal daarvoor ingerichte bekkens.
• Wanneer er een lange periode achtereen veel neerslag valt, zal de bodem verzadigd raken en
zullen ook de bergingsgebieden overstromen.
Afvoeren: Maatregel binnen de drietrapsstrategie om wateroverlast te vermijden waarbij water via
rivieren en kanalen naar een ander gebied wordt gebracht.
WATERTOETS
Watertoets: Beschrijving van de wijze waarop rekening moet worden gehouden met (de gevolgen
van de plannen voor) de waterhuishouding bij nieuwe besluiten op het gebied van ruimtelijke
ordening.
De watertoets wil zeggen dat bij nieuwe besluiten op het gebied van de ruimtelijke ordening zoals de
bouw van een woonwijk of industrieterrein, duidelijk wordt beschreven wat de gevolgen van die
bouw zijn voor de veiligheid, de wateroverlast, de waterkwaliteit en de verdroging.
• Bij maken van gemeentelijke bestemmingsplannen of uitvoering van bouwproject ->
waterschappen bij betrokken worden.
Waterschap: regionale overheidsinstantie die zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied.
Heet ook hoogheemraadschap.
Waterschappen zijn verantwoordelijk voor het beheer, bescherming, onderhoud van
dijken/duinen, beheersing grondwaterpeil en de waterkwaliteit. Sommige waterschappen ->
onderhouden vaarwegen en landwegen.
• Bij de beoordeling van de bouwplannen wordt er speciaal gelet op twee criteria:
1. Geen gebouw, wegen of infrastructuur op plaats die nodig is voor de uitvoering van
drietrapsstrategie.
2. Nieuwbouw mag geen waterproblemen opleveren bij de buren en het probleem mag ook
niet op een later tijdstip worden opgelost. Neerslag zo goed mogelijk vasthouden als dat niet
lukt bergen EN DAN pas afvoeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottezwaan1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.