Dit is een samenvatting van H1 van filosofie uit het boek 'ik denk/cogito'. In mijn samenvatting heb ik het vooral over de verschillende mensbeelden die de filosofen hadden.
1.1 De mens is een dier dat kan denken
Hoofdvraag wijsgerige antropologie: ‘Wat is de mens?’
Mens is tegelijkertijd subject en object, we zijn de onderzoeker en we worden onderzocht.
Mensbeeld Aristoteles:
- ‘de mens is een dier dat kan denken’.
- Lichaam en geest niet gescheiden (monisme).
- We moeten volgens hem proberen gevoel en verstand met elkaar in evenwicht te
brengen.
Van nature kunstmatig
Mensbeeld Nietzsche:
- ‘mens is een nog niet vastgesteld dier’.
- mens is net als alle levende wezens ‘wil tot macht’ en moet vanuit natuur begrepen
worden.
- Mens is Mangelwesen (=gebrekkig wezen) dat denkvermogen heeft ter compensatie
voor gebreken van mens (geen vacht, snelheid of kracht).
- Dieren doen instinctief dat wat nodig is om te leven, mensen kunnen dat niet zonder
bewustzijn en denkvermogen.
- God is dood, de mens is ‘Meester en vormgever van zichzelf’. In tegenstelling tot
dier, van wie gedrag voor groot deel vast ligt, moet mens door reflectie zijn eigen
leven vormgeven.
Mensbeeld Plessner:
- in veel opzichten met Nietzsche eens
- mensen zijn ‘van nature kunstmatig’. We zijn onderdeel natuur en cultuurwezens,
door culturele activiteiten proberen we ‘zin’ te geven aan wereld.
- Als mensen kunnen wij door zelfbewustzijn reflecteren op ons eigen bestaan. We
kunnen afstand nemen van onszelf en daarbij onszelf of de situatie waar we in zitten
anders voorstellen en wensen. Dieren niet, die zijn altijd zichzelf.
- Mensen maken cultuur, maar cultuur maakt ook mensen: onze (waarde)oordelen
worden voor een groot deel bepaald door de cultuur waarin we zijn opgegroeid (ook
wel enculturatie genoemd).
Copernicaanse wendingen
Mensbeeld Freud:
- mensbeeld van mens heeft volgens hem 3 zware slagen te verduren gekregen:
1. Copernicus (1514): Zijn theorie: zon is middelpunt, niet aarde (copernicaanse
wending)
2. Darwin (1859):
- Het boek The Origin of Species by Means of Natural Selection. Zijn
evolutietheorie: soorten zijn toevallig ontstaan door natuurlijke
selectie; het best aangepast dier overleeft, anderen sterven uit.
- Van mens als evenbeeld van god bleef niets over, afkomst mens was
net zo toevallig als die van dieren. Mens had geen recht zich boven
dieren te plaatsen.
, 3. Freud zelf: beschouwde mens als ziek dier, dier dat therapie nodig heeft. Hij
begon met gesprekstherapie (psycho-analyse). Volgens hem hebben we van
veel belangrijke drijfveren geen weet, door psycho-analyse wel.
- deelt menselijke geest in drieën:
- Ich: persoonlijkheid, wordt voornamelijk bepaald door Es.
- Es: dierlijk, (seksuele) driften. Mens wordt hierdoor voor een
groot deel bepaald.
- Über-Ich: geweten dat opgebouwd wordt door opvoeding. Als
je slaapt komen deze gedachten vervormd in dromen, die ons
veel vertellen over onze onbewuste drijfveren. Droomduiding
was dus belangrijk deel van zijn therapie.
Middeleeuws mensbeeld: god heeft mensen geschapen, die moeten heersen over dieren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukkloppenborg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.30. You're not tied to anything after your purchase.
