Het document bevat niet het gehele samenvatting van het boek. Wel bevat het een uitgebreide samenvatting en uitwerking van het examenmatrijs. Hiermee heb ik een ruime (7,2) voldoende gehaald.
Examenmatrijs Personen- en familierecht en erfrecht
1.1 De kandidaat onderbouwt voor een situatie op basis van een wetsartikel hoe verkrijging bij een
nalatenschap tot stand komt.
Art. 4:13 BW
1.2 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van testamentair of wettelijk
erfrecht.
Wettelijke erfrecht
Als iemand tijdens zijn leven geen uiterste wilsbeschikking zoals een testament maakt, heeft hij geen
geldige aanwijzingen gegeven over wat er na zijn dood met zijn vermogen moet gebeuren. De wet
geeft aan voor wie het vermogen van de overledene is. De wet wijst een erfgename aan. De
echtgenoot en de kinderen van de overledene de eerste erfgename.
Het wettelijke erfrecht wordt ook wel het versterferfrecht genoemd.
Testamentair erfrecht
Wie wil afwijken van de regels van het wettelijke erfrecht, moet een testament maken. Een
testament is een akte die door de notaris wordt opgemaakt. Hierin legt de erflater vast wat er na zijn
overlijden met zijn vermogen moet gebeuren
1.3 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er recht is op een legitieme portie.
Legitieme portie
Gedeelte van de nalatenschap waar kinderen recht op hebben (art. 4:63 e.v. BW)
De legitieme portie bedraagt de helft van wat een kind zou hebben gekregen volgens het wettelijke
erfrecht
Voorbeeld: Jan laat €50.000 na. Na bestanden zijn de dochter Trudy en Eline. Jan wil zijn vermogen
nalaten aan het Rode Kruis. Trudy en Elien hebben echter recht op hun legitieme portie. Dat bedrag is
€25.000. Eline en Trudy hebben ieder recht op €12.500. De rest van het vermogen kan naar het Rode
Kruis
Legitimaris
Iemand die recht heeft op een legitieme portie (alleen recht op geld, niet op goederen)
Alleen kinderen hebben recht op een legitieme portie. Kleinkinderen hebben bij wijze van
plaatsvervulling recht op de legitieme portie van hun al overleden (of onwaardige) ouder
Voorbeeld: vader de Boer overlijdt. Nabestaanden zijn twee zonen en twee kleindochters van een
overleden dochter van de Boer. Het vermogen van de Boer heeft een waarde van €90.000. De Boer
schenkt zijn gehele vermogen aan Amnesty International. De twee zonen krijgen nu ieder een bedrag
ter waarde van €15.000. De kleindochter krijgen samen een bedrag van €15.000. De rest gaat naar
Amnesty International
Bedrag in geld
Kinderen kunnen worden onterf (ze zijn dan geen erfgenaam meer). Ze worden geen rechtsopvolger
van de overleden ouder. Ze hebben wel altijd recht op een geldbedrag ter waarde van de legitieme
portie.
Voorbeeld: de nalatenschap van de vader Khan bestaat uit een eigen huis met een waarde van
€220.000, een winkel met een waarde van €200.000 en een aandelenportefeuille ter waarde van
€50.000. Er is een lening van €170.000. De waarde van de nalatenschap bedraagt dus €300.000.
De vader Khan heeft 3 zonen. De oudste heeft hij onterfd. Deze oudste zoon kan geen aanspraak
maken op het huis, de winkel of de aandelenportefeuille. Wel kan hij bij zijn andere broers de helft
1
,van de waarde van zijn wettelijke erfdeel in geld opeisen. Zijn wettelijke erfdeel heeft een waarde van
€100.000. Als legitieme portie kan hij dus €50.000 opeisen.
Geldige testament
Als een ouder in zijn testament geen rekening houdt met de legitieme portie van zijn kinderen, is het
testament wel geldig. Berusten(aanvaarden) de kinderen het testament, dan krijgen zij niks. Eisen zij
bij de erfgenamen hun legitieme portie op, dan hebben de kinderen recht op een bedrag ter waarde
van de helft van het wettelijke erfdeel.
Is er nog een langstlevende ouder, dan is de legitieme portie pas opeisbaar als ook de tweede ouder
overlijdt
1.4 De kandidaat onderbouwt voor een situatie of er sprake is van een legaat of een codicil.
Legaat
Een legaat is een bedrag in geld of een goed dat de erflater in zijn testament toewijst aan een
(rechtspersoon)
Voorbeeld: Emmy wil een deel van haar vermogen nalaten aan de Dierenbescherming. Ze kan in haar
testament de Dierenbescherming als een van haar erfgenamen aanwijzen. Een nadeel daarvan is dat
de organisatie dan betrokken raak in de afwikkeling van de nalatenschap en ook aansprakelijk wordt
voor de schulden van Emmy. Met een legaat heeft de Dierenbescherming niets te maken met de
schulden. Hij heeft alleen een vorderingsrecht op de erfgenamen. Zij moeten hem het genoemde
bedrag of het genoemde goed geven.
Legataris
Ontvanger van het legaat
Legaat bots met legitieme portie
Als het legaat zo groot is dat het inbeuk maak op de legitieme portie van de kinderen, dan kunnen de
kinderen eisen dat het legaat wordt verminderd met de legitieme portie waar zij recht op hebben.
Codicil
Een codicil is een eigenhandig geschreven, gedateerde en ondertekende brief van de erflater waarin
hij bepaalde, precies beschreven goederen aan iemand legateert (art. 4:97 BW)
Bijvoorbeeld voor meubels en andere stukken uit de inboedel (= alle spullen in huis die niet aan de
pand vastzitten), voor sieraden en kleren is een codicil voldoende.
Toelichting
Een codicil moet helemaal met de hand worden geschreven, er mag geen getypte letter in staan.
Het legateren van geld is in een codicil niet mogelijk
Het benoemen van een executeur (persoon die aangesteld is om een uiterste wilsbeschikking
uit te voeren en tot taak heeft, tenzij anders beschikt door de erflater, de goederen der
nalatenschap te beheren en de schulden te voldoen) is alleen mogelijk bij testament. In een
codicil kunnen wel wensen worden omgeschreven voor de begrafenis of crematie
Een donorcodicil is een codicil waarin de opsteller bepaalt dat bepaalde organen na zijn
overlijden mogen worden gebruikt voor transplantaties
1.5 De kandidaat stelt aan de hand van een juridisch document vast of er sprake is van een
verklaring van erfrecht, een testament of een boedelvolmacht.
Verklaring van erfrecht
2
, Een verklaring van erfrecht wordt na het overlijden opgemaakt door een notaris. De notaris
verklaart hierin – nadat alle gegevens zijn gecontroleerd – wie is overleden, of de overledene een
testament heeft gemaakt en wat er in dit testament is bepaald.
Testament
Je kunt bepalen wat er met uw bezittingen gebeurt na overlijden. Dit doe je in een testament. Hierin
kun je ook vastleggen wie er voor de kinderen gaat zorgen als beide ouders overlijden. Je bent
wettelijk niet verplicht een testament op te stellen.
Boedelvolmacht
Een boedelvolmacht is een volmacht waarmee je als erfgenaam iemand het recht geeft om voor jou
een handtekening te zetten. Bij en erfenis geven alle erfgename een volmacht aan iemand. Die
persoon handelt dan de erfenis is.
1.6 De kandidaat stelt aan de hand van een situatie vast of er sprake is van een
boedelgevolmachtigde, een volmachtgever, een erflater, een executeur-testamentair, executeur-
afwikkelingsbewindvoerder.
Boedelgevolmachtigde
De notaris kan een ruime of beperkte boedelvolmacht voor je maken. Daarmee wordt bedoeld of de
boedelgevolmachtigde veel of weinig mag. Je mag zelf weten wat je in de volmacht zet. Het kan
alleen gaan over het beheren van de erfenis. Maar je kunt ook een volmacht geven voor het
verkopen van het huis of het verdelen van de erfenis.
Volmachtgever
Ieder meerderjarig persoon kan aan een ander de bevoegdheid geven om in zijn naam op te treden
en rechtshandelingen te verrichten. Bijvoorbeeld om iets te kopen of te verkopen, een formulier in te
vullen of een betaling te verrichten.
Door het geven van een volmacht aan een persoon die u vertrouwt (binnen of buiten de familie) kunt
u uw vertegenwoordiger zelf aanwijzen.
Erflater
Een erflater is de persoon die is komen te overlijden. De erflater laat een erfenis (ook
wel nalatenschap genoemd) achter aan zijn erfgenamen. Deze erfenis zal worden verdeeld onder de
erfgenamen van de overleden persoon.
Executeur-testamentair
De testamentair executeur is de persoon die in het testament aangewezen wordt als degene die de
nalatenschap van de erflater (overledene) moet uitvoeren. Wie kan dat zijn?
Persoon: natuurlijk persoon
Familie van erflater
Buitenstaander, zoals notaris of advocaat
Organisatie: rechtspersoon
Executeur-afwikkelingsbewindvoerder
Een executeur wordt benoemd bij testament en is verantwoordelijk voor het afwikkelen van de
nalatenschap. De executeur begeleidt en adviseert de erfgenamen, geeft aan welke zaken geregeld
moeten worden en zorgt ervoor dat de nalatenschap verdeeld kan worden. Met andere woorden: de
executeur zorgt ervoor dat de erfgenamen en legatarissen krijgen waar zij recht op hebben volgens
het testament. Een executeur-afwikkelingsbewindvoerder mag zonder medewerking of toestemming
van de erfgenamen goederen uit de nalatenschap verkopen en de opbrengst ervan verdelen tussen
de erfgenamen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marisasian. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.51. You're not tied to anything after your purchase.