Summary
Geschiedeniswerkplaats samenvatting h5 t/m 8 VWO bovenbouw
- Course
- Level
- Book
Geschiedenis samenvatting h5 t/m 8 VWO
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
liekeholtkamp
Content preview
hoofdstuk 5 ontdekkers en hervormers (1500-1600)k.a 18: het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
de renaissance > 1340-1600
Noord-Italiaanse stadstaten:
Politiek > maakten zich los van de Duitse keizer en de paus
Economie > groeiende handel met Midden-Oosten en rijke Vlaamse handelssteden
Nieuw mensbeeld voor bovenlaag van rijke handelaren
Vanaf 1500 ontstaat een nieuw soort mens, deze is gericht op wat hij zelf kan, heeft een
onderzoekende houding en begint kritisch te worden. De tijd van de renaissance is begonnen, een
tijd waarin veel wordt gekeken naar de oude Grieken en Romeinen: de oude teksten werden
herlezen, hun cultuur gekopieerd en verbeterd en hun wetenschap opnieuw uitgeoefend.
Middeleeuwen: Renaissance:
- Memento mori - Carpe diem
- Het belangrijkste leven is het leven - Rijke handelaren maken gebruik
na de dood > god beslist of je naar van rijkdommen
de hemel of hel gaat
Nieuwe wetenschappelijke belangstelling is een fenomeen dat start begin tv 5. Het houdt in dat
niet langer kerk en koning alleen bepalen wat geloofd wordt, er is nu ook een groep
wetenschappers met nieuwe theorieën. De boekdrukkunst was voor de verspreiding van die
ideeën cruciaal.
k.a. 19: de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
de nieuwe mens van de renaissace was gericht op: wetenschap, menselijke ervaringen en
menselijk talent. Hij vond zijn inspiratie en kennis in de oudheid. Hij last boeken van de Grieken en
Romeinen, bestuurde hun wetenschappen en gebruikte opnieuw hun bouw en beeldhouwkunst,
alleen dan beter.
Kunst:
Middeleeuwen: Renaissance:
- Maker onbekend (je maakt het voor god) - Maker bekend
- 99% christelijk thema - Christelijke, oudheid, mens en
- Geen perspectief wetenschappelijke thema’s
- Donkere kleuren - Perspectief
- Geen anatomie - Heldere kleuren (oud roze, groen, wit)
- Geen symmetrie - Anatomie
- Symmetrie
Humanisme > geleerde die op basis van geschriften van oude Grieken en Romeinen proberen de
wereld beter te begrijpen
Gingen opzoek naar zo oud mogelijke geschriften > vergelijken met teksten van eigen tijd
Hadden een kritische denkhouding
Je moet leven als een universele mens > van alles wat kunnen
Nieuwe wetenschappelijke belangstelling > proberen de wereld te verklaren op een rationele
manier, dus met gebruik van je verstand
, hoofdstuk 5 ontdekkers en hervormers (1500-1600)
k.a 20: het begin van de Europese overzeese expansie
West-Europeanen hebben een beperkt wereldbeeld, alleen Europa, Noord-Afrika en de Arabische
wereld waren bekend, de andere delen niet. Vanaf de 15e eeuw veranderd dit, ze gingen op
ontdekkingsreizen
Motieven Europese expansie:
Economische: Europeanen zijn opzoek naar handel (goud, zilver, specerijen, geneesmiddelen)
> onder aanvoering van het Portugese en Spaanse koningshuis worden Afrika, Azië, Noord-
en Zuid-Amerika ontdekt.
Politieke: Landen wouden een groot rijk, door delen te veroveren gebeurde dat
Culturele: door de expansie werd het christendom verspreid, maar ook waren mensen
nieuwsgierig en zochten ze avontuur
In 1484 deelt de paus in het verdrag van Tordesillas de wereld op: Het Amerikaanse deel voor
Spanje, Afrika en Azië voor Portugal. Spanjaarden proberen een zoektocht naar rijkdom te vinden
bij de Amerikaanse volkeren. Bijna alle bewoners sterven uit door Europese ziektes
k.a 21: de protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had
Tot 1500 was er maar 1 kerk, de Christelijke kerk, de reformatie van de 16e eeuw zorgde voor
nieuwe geloofsstromingen. Gelovigen kunnen zich niet langer vinden in de ideeën en de praktijk
van de Rooms-Katholieke kerk. Vanaf de 15e eeuw kon kritiek op de geestelijkheid snel verspreid
worden door de drukpers.
Op de Katholieke kerk kwam kritiek:
- Strevende wereldlijke macht door de paus
- Luxeleven, corruptie en rijkdom van hoge geestelijkheid
- Slechte opleiding van parochiepriesters
Mensen die afweken van de katholieke leer werden vervolgd door inquisitie (kerkelijke rechtbank)
Erasmus is een humanist en wetenschapper, volgens hem verzint de kerk veel zaken om geld
erbij te verdienen. Maarten Luther is een Duitse monnik, zijn motto is Sola Scriptura (alleen wat in
de bijbel staat). Johannes Calvijn was een wetenschapper en predikt een leven in geloof en
soberheid met de bijbel centraal. Calvijn en Luther verschilde in de mening over hoe je in de
hemel komt (goede werken (L) vs predestinatieleer (C)) en hoe het volk tegen de overheid aan
moet kijk (De vorst is de baas, het volk luistert (L) vs het volk mag in verzet komen (C))
Katholiek: Protestant:
De paus is de leider Er is geen aparte leider van alle
Alle ambten in de organisatie van de protestantse groeperingen tezamen
kerk worden vervuld door geestelijken Alle taken in de kerk worden door
Geestelijken mogen niet trouwen leden vervuld
Geestelijken en heiligen nodig als Predikanten mochten trouwen
bemiddelaars Geestelijken en heiligen niet nodig
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liekeholtkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now