Samenvatting Geschiedenis vwo 4/5/6 tijdvak 10 de tijd van televisie en computer Geschiedenis Werkplaats
65 views 1 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting geschikt voor leerlingen uit vwo 4 vwo 5 en vwo 6. In deze samenvatting is hoofdstuk/tijdvak 10 'De Tijd van televisie en computer.' samengevat en onderverdeeld in de volgende paragrafen:
§1 Dekolonisatie
§2 De Koude Oorlog
§3 Welvaart en cultuur
§4 Eenheid en verd...
Geschiedenis tijdvak 10
De tijd van televisie en computer
§1 Dekolonisatie
De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de
wereld.
Ondanks dat de Britse premier Churchill in de westerse wereld werd bewonderd
als held van de 2e WO verloor zijn conservatieve partij in 1945. De
sociaaldemocraten hadden de absolute meerderheid en Labourleider Attlee werd
premier. Dit had grote gevolgen voor het Britse koloniale wereldrijk, want
Churchill wilde dit rijk behouden en was fel tegen onafhankelijkheid in India.
Attlee daarentegen had waardering voor Gandhi en het verzet van India tijdens
de oorlog had hem overtuigd dat onafhankelijkheid onvermijdelijk was. Ook hield
hij rekening met de VS die op dekolonisatie aandrong.
India mocht van Attlee onafhankelijk worden toen er weer anti-Britse rellen
uitbraken. Hij wou net als Gandhi een verenigd India, maar moslimleider Jinnah
eiste voor hun veiligheid een eigen staat voor de moslims (Pakistan). Er brak
geweld uit tussen hindoes en moslims, waardoor Attlee de Britten weg wou halen
voordat alles uit de hand liep. Hij stuurde Lord Mountbatten om de dekolonisatie
te regelen. Hij trok de conclusie dat de onafhankelijkheid van Pakistan
onvermijdelijk was.
In 1947 droeg Mountbatten de soevereiniteit over aan India en Pakistan. Bij
etnisch en religieus geweld vielen er veel doden, waar Gandhi ook het slachtoffer
van was. India werd een seculiere staat, waarbij moslims en hindoes dezelfde
rechten hadden.
In 1971 viel Pakistan uiteen, omdat Oost-Pakistan zich afscheidde onder de naam
Bangladesh. Uiteindelijk dwong India Pakistan met een oorlog de
onafhankelijkheid van Bangladesh te erkennen.
Na Brits-Indië liet Groot-Brittannië bijna al zijn andere Aziatische koloniën
onafhankelijk worden. Ook in de rest van Azië kwam een eind aan de westerse
hegemonie (overwicht):
- China was in 1912 na een revolutie tegen het keizerrijk een republiek
geworden. In 1945-1949 namen de communisten onder leiding van Mao
Zedong in een burgeroorlog de macht over. Zo eindigde in China alle
westerse invloed. Alleen de havenstad Hongkong bleef tot 1997 Brits.
- Nederland wilde Indonesië in 1945 nog niet opgeven, maar de Nederlandse
machtspositie was verslechterd door de Japanse bezetting. Na de Japanse
bezetting riep Soekarno de Republiek Indonesië uit. Zo begon de
Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (eerst tegen de Britten en daarna
tegen de Nederlanders).
Ondanks dat de Nederlanders Soekarno zagen als een landverrader
kwamen er eind 1946 afspraken over geleidelijke dekolonisatie en
samenwerking. Maar onwil aan beide kanten zorgde ervoor dat hiervan
niks terecht kwam.
In 1947 voerde Nederland een succesvolle ‘politieke actie’ (in
werkelijkheid een oorlog) op Java en Sumatra. Hierna werden Nederlandse
, soldaten slachtoffers van guerrillastrijders en reageerde hierop met veel
geweld. Eind 1948 begon de tweede militaire operatie, waarbij Soekarno
gevangen werd genomen. Deze operatie leidde internationaal tot grote
verontwaardiging. In 1949 vond toch de soevereiniteitsoverdracht plaats,
onder dwang van de VS en de Veiligheidsraad.
Omdat Nederland bedwong dat Nieuw-Guinea onder Nederlands bestuur
moest blijven kwamen er grote gevolgen voor de Nederlanders in
Indonesië. Alle Nederlandse bedrijven in Indonesië werden bezet en
genationaliseerd en alle Nederlanders moesten vertrekken. In 1962 dwong
de VS Nederland om ook Nieuw-Guinea af te staan.
- Frankrijk weigerde ook om na 1945 zijn koloniale bezit in Azië op te geven
en na het vertrek van de Japanners werd er in Vietnam ook
onafhankelijkheid uitgeroepen. Het verschil tussen Indonesië en Vietnam is
dat de Vietnamese leider Ho Chi Minh communist was. Zo kreeg Frankrijk
Amerikaanse steun bij zijn pogingen om de macht te heroveren. Dit lukte
niet doordat de Vietnamese communisten steun kregen van China. De
Fransen besloten om Vietnam te verlaten na een grote nederlaag in 1954.
Ook in het Midden-Oosten eindigde de westerse Hegemonie:
- Frankrijk verloor zijn bestuur over Syrië en Libanon door de Duitse
bezetting in de 2e WO. Hun onafhankelijkheid werd in 1946 door Frankrijk
erkent.
- De Britten bestuurden toen nog Palestina, waarbinnen geweld uitbrak
tussen Arabische Palestijnen en joodse immigranten. Deze immigranten
waren zionisten (joods nationalisme) en wouden uit veiligheid voor het
antisemitisme in het westen een eigen staat stichten in Palestina. De
Britten wouden Palestina zo snel mogelijk verlaten en toen ze hun vertrek
aankondigden brak er een burgeroorlog uit. In 1948 riep de zionistische
leider Ben Goerion de staat Israël uit. Arabische buurlanden vielen Israël
aan en de Israëli’s sloegen hard terug en bezetten bijna heel Palestina.
- De Arabische nederlaag tegen Israël leidde in Egypte tot een opstand
tegen de koning, die werd gezien als een marionet van de Britten. Er brak
anti-Brits geweld uit en de Britten hadden na 1945 hun controle over het
leger en de buitenlandse politiek van Egypte opgegeven, maar ze hielden
nog wel het Suezkanaal bezet.
In 1952 maakten nationalistische officieren met een staatsgreep een eind
aan de monarchie. Hun leider, Nasser, bezette in 1956 het Suezkanaal.
Hierdoor vielen de Britten samen met Frankrijk en Israël Egypte aan, wat
verkeerd uitpakte door geen steun van de VS. De VS dreigde een
Arabische olieboycot te steunen, waardoor er een financiële crisis in
Londen ontstond. Zo werden de Britten vernederend gedwongen om hun
troepen terug te roepen.
- Nasser werd door zijn overwinning in de Suez-crisis populair in de
Arabische wereld. In Irak pleegden zijn bewonderaars in 1958 een
staatsgreep. Ze maakte een eind aan de monarchie en aan de Britse
invloed.
- Na Egypte en Irak grepen in 1961 ook in Syrië generaals met een
staatsgreep de macht.
Ook in Afrika eindigde de westerse Hegemonie:
- In het interbellum hadden de Fransen te maken met nationalistisch verzet
van Marokko, Algerije en Tunesië. Toen Algerije in 1954 een
onafhankelijkheidsoorlog begon, sloegen de Britten hard terug. Ze wouden
Algerije niet afstaan, omdat het formeel een Franse provincie was.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ElenavanVliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
